زراعت گیاهان داروئی “اسطوخودوس”
اسطوخودوس گیاهی است که می توان آن را به صورت دم کرده استفاده نمود. کسانی که مشکلاتی مانند سردرد و یا بی خوابی دارند می توانند از این گیاه استفاده نمایند.
گیاهشناسی اسطوخودوس:
- خانواده: نعنائیان (Lamiaceae (Labiatae
- جنس و گونه: Lavandula angustifolia
- “اسطوخودوس” گیاهی چند ساله و چوبی با ساقه های ضخیم، قهوه ای رنگ و انبوه به ارتفاع ۶۰ – ۴۰ سانتیمتر است.
- برگ ها به فرم نیزه ای هستند.
- گل ها خوشه ای مجتمع به رنگ آبی متمایل به بنفش
اهمیّت
- اندام دارویی: سرشاخه های گلدار
- مواد مؤثره: اسانس، فلاونوئید، تانن
ترکیبات شیمیایی:
- “استات لینالیل”، “اسید بوتیریک”، “اسید پروبینیک”، “اسید والریک”، “لینالول آزاد” و “ژرامبول”
خواص دارویی:
- ضد عفونی کننده، مقوی سیستم عصبی، آرام بخش، ضد تشنج، شل کننده عضلات، ضد نفخ، محرک صفرا، ادرار آور، ترمیم کننده زخم ها، ضد آفتاب سوختگی، مُسکن نیش حشرات، دافع کرم های معده و روده، ضد سُرفه، مُسهل
شیوه های مصرف:
- تنتور، دَم کرده، بخور، پماد
- مصرف مازاد بر ۱۰ گرم در روز باعث صدمه به دستگاه تنفس و تپش قلب می شود.
- مصرف “اسطوخودوس” در زنان باردار ممنوع است .
تکثیر:
- برای تکثیر گیاه “اسطوخودوس” از قلمه های ساقه به طول ۳۰ – ۲۰ سانتیمتر که در پایان فصل رشد تهیّه می گردند، استفاده می کنند.
برداشت:
- جمع آوری گل ها را در زمانیکه رنگ آنها شروع به تغییر می کند، انجام می دهند.
- از هر هکتار “اسطوخودوس” می توان ۱۷ تن سرشاخه گلدار برداشت نمود.
منابع و مآخذ :
۱) آخوندزاده، ش – ۱۳۷۹ – دایرة المعارف گیاهان دارویی – جهاد دانشگاهی تهران
۲) آریاپور، ع و همکاران – ۱۳۸۹ – گیاهان دارویی، معطر و صنعتی جنگل و مرتع – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی
۳) اکبری نیا، احمد – ۱۳۸۲ – بررسی عملکرد و ماده مؤثره زنیان در سیستم های کشاورزی متداول، ارگانیک و تلفیقی – پایان نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس
۴) امیدبیگی، رضا– ۱۳۷۹ – تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد سوّم – آستان قدس رضوی
۵) امیدبیگی، رضا – ۱۳۷۶ – رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد دوّم – طراحان نشر
۶) اهوازی، مریم و همکاران – ۱۳۸۹ – بذر گیاهان دارویی، جلد اوّل – جهاد دانشگاهی تهران
۷) برنا نصرآبادی، فاطمه – ۱۳۸۴ – اثر زمان های مختلف بر رشد، عملکرد و مقدار اجزاء تشکیل دهندۀ اسانس بارشبی – پایان نامه کارشناسی ارشد تربیت مدرس
۸) پورفخاران، م و همکاران – ۱۳۹۰ – راهنمای جامع گیاهان دارویی، جلد دوّم – گنجینه سلامت
۹) جعفرنیا، س و همکاران – ۱۳۸۸ – راهنمای جامع و مصوّر خواص و کاربرد گیاهان دارویی – مجتمع آموزش کشاورزی سبز ایران
۱۰) حجازی، اسداله – ۱۳۷۲ – کلید بذرشناسی برای رشته های کشاورزی، جلد دوّم – جهاد دانشگاهی ماجد
۱۱) زرگری، علی – ۱۳۷۶ – گیاهان داروئی، جلد چهارم – دانشگاه تهران
۱۲) صمصام، ش – ۱۳۷۴ – پرورش و تکثیر گیاهان دارویی – نشر مانی
۱۳) طاهریان، کاظم – ۱۳۷۴ – اطلاعات گیاهان دارویی – مرکز تحقیقات منابع طبیعی سمنان
۱۴) عمویی، ع.م – ۱۳۸۸ – زراعت گیاهان دارویی و معطر، جلد اوّل – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی
۱۵) قهرمان، ا – ۱۳۶۲ – فلور ایران – مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع
