زراعت گیاهان داروئی “بادرشبو”
قسمت مورد استفاده این گیاه برگ و یا کلیه قسمت‌های هوایی آن است که عموما بویی معطر و مطبوع شبیه بوی لیمو دارد که زمان برداشت این محصول از اوایل خرداد تا اوایل تیر ماه می‌باشد.
اسامی مشابه بادرشبو : بادرَشبی، وارَشبو، بَردیرَ ش بو، وارَ نگو
گیاهشناسی بادرشبو
- خانواده: نعنائیان (Lamiaceae (Labiatae
- جنس و گونه: Dracocephalum moldavica
- پراکنش : شمال غربی ایران، مازندران و یزد
- گیاهی یکساله و بدون کُرک به ارتفاع ۷۰ – ۳۰ سانتیمتر
- ساقه ها ایستاده، منفرد، منشعب، پوشیده از برگ های متراکم که به دلیل داشتن “آنتی سیانین” به رنگ بنفش دیده می شوند.
- برگ ها متقابل، دندانه دار، بُن رُست، دُمبرگ کوتاه، پهنک دراز سرنیزه ای و دندانه دار
- ریشه ها به طول ۲۰ سانتیمتر با انشعابات فراوان
- گل ها کُرکدار به رنگ های صورتی یا سفید متمایل به آبی یا بنفش، نسبتا بزرگ و مجتمع در محل اتصال برگ ها به ساقه
- میوه ها از نوع فندقه
- بذرها به طول ۳ میلیمتر و عرض ۲ میلیمتر، سه گوش، قهوه ای تا سیاه
خصوصیات زراعی بادرشبو
- بادرشبو اراضی با بافت متوسط را می پسندد.
- زمین مورد نظر را در پائیز شخم می زنند سپس در اواخر زمستان با دیسک و ماله هموار می سازند.
- زمان کاشت: فروردین ماه
- صفر گیاهی حدود ۱۰ درجه سانتیگراد
- بذور ۱۵ – ۱۲ روز پس از کاشت سبز می گردند.
- عمق کاشت : ۳ – ۲ سانتیمتر
- فاصله ردیف ها : ۶۰ سانتیمتر
- آبیاری و کنترل علف های هرز باید مرتبا انجام پذیرند.
- برای کسب محصول مناسب باید ۸۰ – ۶۰ کیلوگرم کود ازته در هکتار به زمین داده شود.
- کودهای P و K به اندازه ۵۰ کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت اضافه گردند.
- دفعات برداشت: ۳ – ۲ دفعه
- زمان برداشت: مرحله گلدهی تا اوایل بذردهی
- روش برداشت: قطع سرشاخه ها از ۳۰ سانتیمتری سطح خاک
- مقدار برداشت : ۴ – ۳ تن محصول تازه با نسبت تر به خشک ۴ : ۱
- شاخه ها و برگ های برداشت شده را در مکان سایه و یا توسط دستگاه های الکتریکی با دمای ۵۰ – ۴۰ درجه سانتیگراد خشک می کنند.
- برداشت به منظور بذر در اواسط تابستان با عملکرد ۱ – ۵ / ۰ تن در هکتار انجام می گیرد.
- تأخیر در برداشت بذور موجب ریزش آنها می گردد.
ترکیبات شیمیایی
- اسانس ها (روغن فرار)، فلاونوئید، موسیلاژ، ترکیبات فنلی، املاح معدنی
- بیشترین مقدار اسانس از نوع ژرانیال و نرال هستند.
موارد کاربرد
- مقدار مصرف: حدوداً ۴ – ۲ گرم به صورت دَم کرده، ۳ دفعه در هر روز
- از عرق بارشبو معمولاً به عنوان مقوی قلب و آرامبخش استفاده می شود.
سایر موارد کاربرد عبارتند از :
- اشتهاآور، ضدنفخ، معرّق، ضد ا سپاسم، ضد میکرب، ضد تب، مَرحَم زخم ها، قابض، مُدر، آنتی اکسیدان
منابع و مآخذ :
۱) آخوندزاده، ش – ۱۳۷۹ – دایرة المعارف گیاهان دارویی – جهاد دانشگاهی تهران
۲) آریاپور، ع و همکاران – ۱۳۸۹ – گیاهان دارویی، معطر و صنعتی جنگل و مرتع – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی
۳) اکبری نیا، احمد – ۱۳۸۲ – بررسی عملکرد و ماده مؤثره زنیان در سیستم های کشاورزی متداول، ارگانیک و تلفیقی – پایان نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس
۴) امیدبیگی، رضا– ۱۳۷۹ – تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد سوّم – آستان قدس رضوی
۵) امیدبیگی، رضا – ۱۳۷۶ – رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد دوّم – طراحان نشر
۶) اهوازی، مریم و همکاران – ۱۳۸۹ – بذر گیاهان دارویی، جلد اوّل – جهاد دانشگاهی تهران
۷) برنا نصرآبادی، فاطمه – ۱۳۸۴ – اثر زمان های مختلف بر رشد، عملکرد و مقدار اجزاء تشکیل دهندۀ اسانس بارشبی – پایان نامه کارشناسی ارشد تربیت مدرس
۸) پورفخاران، م و همکاران – ۱۳۹۰ – راهنمای جامع گیاهان دارویی، جلد دوّم – گنجینه سلامت
۹) جعفرنیا، س و همکاران – ۱۳۸۸ – راهنمای جامع و مصوّر خواص و کاربرد گیاهان دارویی – مجتمع آموزش کشاورزی سبز ایران
۱۰) حجازی، اسداله – ۱۳۷۲ – کلید بذرشناسی برای رشته های کشاورزی، جلد دوّم – جهاد دانشگاهی ماجد
۱۱) زرگری، علی – ۱۳۷۶ – گیاهان داروئی، جلد چهارم – دانشگاه تهران
۱۲) صمصام، ش – ۱۳۷۴ – پرورش و تکثیر گیاهان دارویی – نشر مانی
۱۳) طاهریان، کاظم – ۱۳۷۴ – اطلاعات گیاهان دارویی – مرکز تحقیقات منابع طبیعی سمنان
۱۴) عمویی، ع.م – ۱۳۸۸ – زراعت گیاهان دارویی و معطر، جلد اوّل – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی
۱۵) قهرمان، ا – ۱۳۶۲ – فلور ایران – مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع
