خراطی چوب از صنایع چوبی دستی کهن ایرانیان است که تا به امروز نیز حفظ شده است و ایران یکی از بزرگترین تولید کننده این نوع صنایع دستی است. بقایای نقش برجسته‌های کاخ داریوش، در تخت جمشید نشان می‌دهد که تخت و چهار پایه و عودسوز آن به شیوه ی خراطی تهیه شده است که نشان از قدمت این هنر دارد. این هنر بیش تر در مناظقی که چوب فراوان تر است رواج دارد. از جمله مراکز مهم تولید محصولات خراطی چوب می توان به رشت، ارومیه، سقز، دزفول، چالوس، ساری، سنندج، اردبیل، تبریز و تهران اشاره کرد.
خراطی، عبارت است از هنر تراشیدن و شکل بخشیدن به چوب. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه هایی ساخته شده که حتی چوب در ابعاد بزرگ هم در دستگاه قرار می گیرد و شکل مورد نظر روی آن، ایجاد می شود. اما در گذشته، دستگاه خراطی مشتمل برچند ابزار دستی بود که از چوب ساخته و پرداخته می‌شد .در هنر خراطی از چوب درختانی مانند گردو، ناردون، چنار، توسکا، بید، زبان گنجشک، کنار، گز و…استفاده می شود.
ابزار مورد نیاز خراطی عبارتند از: سوهان، چاقو، تیشه، مته ی دستی، چکش، گیره، سندان، اره، انبردست، چرخ سمباده و … است. در حال حاضر در کارگاه ها از دستگاه های خراطی برقی نیز استفاده می شود. از دیگر مواد اولیه ی مصرفیدر صنعت خراطی می توان به سریشم، لاک الکل و لاک سلولزی اشاره کرد.
به طور کلی محصولات حاصل از خراطی عبارتند از:
عصا، عصای تعلیمی، می قلیان، تنه ی قلیان، وردنه، نی، مهره‌های شطرنج، قندان، شانه‌ی چوبی، پایه‌ی آباژور، چوب رختی، پایه‌ی مبل و صندلی، پیپ و…
مراحل تولید در کارگاه های خراطی :
۱ – انتخاب نوع چوب در ارتباط با کالای تولیدی
۲ – برش چوب به وسیله ی اره ی نواری و رنده به اندازه ی مورد نیاز شی مورد نظر
۳ – بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن
۴ – توخالی کردن قسمت هایی که نیاز است
۵ – پرداخت کار به وسیله ی سمباده و کیلر کاری
خراطی چوب از هنر هایی است که نیاز به تمرین و پشتکار فراوان دارد تا بتوانید به یک تولید کننده ماهر در این زمینه تبدیل شوید.
