گروه مشاوران برندینگ فراسو
دانستنی‌هازراعتگياه

زراعت گیاهان داروئی “جین سینگ”

یکی از گیاهان مشهور مقوی و نیروزا در جهان ، جنسینگ نام دارد که به گیاه جوانی و نوش دارو نیز معروف است.

جین سینگ با ریشه های گوشتی خود از گیاهان بومی مناطق شرقی آسیا و شمال آمریکا محسوب می شود و بیش از هزاران سال است که ریشه آن به عنوان دارویی اساطیری، در میان مردم کشورهای چین، تایلندد، منچوری ، ویتنام ، کره و در بین سرخپوستان آمریکایی استفاده می شود.

تاریخچه

بیش از پنج هزار سال از مصف جنسینگ می گذرد. در این دوران ، این گیاه بیشتر در کوه های چین و به عنوان یک داروی جوان کننده و یا یک ماده ترکیبی با صابون و لوسیون استفاده می شد. سپس به سرعت تبدیل به یک ماده صادراتی در سراسر جهان. در قرن ۱۷ میلادی ، یک کشیش کانادایی جنسینگ را در سراسر این قاره پخش کرد که به نام “جنسینگ آمریکایی” معروف شد و امروزه نیز به صورت گسترده و به ویژه در ویسکانسین و انتاریو قابل دسترسی می باشد.

پرورش

گیاه “جین سینگ” اغلب بسختي پرورش مي یابد. این گیاه خواهان شرایطي است تا ریشه هایش بخوبي رشد یابند و به بالاترین وضعیت در پایان ۱۰ – ۵ سالگي برسند لذا این موضوع كشاورزاني را مي طلبد كه تصمیم به كاشت چنین گیاهان دیربارور داشته باشند و كلیه مخاطرات و بیماري هایش را بپذیرند و چشم به آینده داشته باشند تا ریشه ها را پس از یك انتظار ۱۰ – ۵ ساله در بالاترین درجه كمیت و كیفیت برداشت كنند.

گیاه “جین سینگ” را علاوه بر مصارف داروئي مي توان در پاسیو، حیاط، باغ و جنگل مصنوعي بعنوان یك گیاه زینتي كشت نمود. گل هاي حیرت انگیز و بادوام “جینسینگ” بر زیبائي سایه انداز درختان قدیمي ( grove trees ) و مناظر جنگل هاي مصنوعي كه بصورت آبشاري در شیب صخره اي تپه ها احداث شده اند، مي افزایندو شهرتش را بعنوان یك معجون شفابخش و مادۀ درمانگر بدون دلیل كسب نكرده است.

پرورش آن بسیار بیشتر از یك سرگرمي مطرح است زیرا این گیاه مي تواند توانایي هاي طبیعت را در جهت سلامتي انسان بكار گیرد. “جین سینگ” یك گیاه معمولي براي پرورش در مزارع نیست بلكه متمایل به زیستن در مناطق جنگلي انبوه مي باشد لذا همواره زماني به رشد بهینه و مطلوب دست مي یازد كه در سایه سار درختان رفیع و هم پیمان با آنان همانند زیستگاه هاي طبیعي اش پرورش یابد.

براي پرورش “جین سینگ” در گلدان، حیاط و باغ باید شرایط سایه را برایش فراهم ساخت. این شرایط بویژه زماني فراهم مي شوند كه به یك جنگل پُردرخت در بخشي از املاك خویش دسترسي داشته باشید.

گیاه “جین سینگ” نیازمند شرایطي با ۸۰ درصد سایه اندازي و خاك عمیق با بافت لومي غني جهت رشد بهینه است. هوموس حاصل از تجزیه مواد آلي براي تقویت بستر كاشت این گیاه بسیار مناسب است.

بعلاوه اراضي رشد گیاه “جین سینگ” باید بخوبي زهكش شوند.

شرایط مناسب رشد

گیاه “جین سینگ” بیشترین رشد و نمو را در محوطه هاي كاملاً سایه حائز رطوبت فراوان انجام مي دهد.

“جین سینگ” وحشي در جنگل هاي خزان كننده یا برگریز (deciduous) مركب از درختان چترك ( spleenwort) و زنجبیل وحشي(wild ginger)به بالاترین میزان رشد دست مي یابد. بسیاري از كشاورزان كوشش مي كنند تا شرایط بهینه رشد را براي این گیاه فراهم سازند بطوریكه خاك بستر داراي مواد آلي فراوان و شرایط سایه اندازي كافي باشد.

شته ها (aphids)و جوندگان غالبا براي گیاه “جین سینگ” ایجاد مشكل مي نمایند ضمن اینكه پوسیدگي هاي ریشه و تاج نیز از جمله بیماري هاي رایج “جین سینگ” بشمار مي آیند امّا معمولاً بزرگترین معضل پرورش آن را برداشت هاي غیرمجازي تشكیل مي دهند كه توسط اشخاص غریبه انجام ميگیرند.

برداشت و انبارداري

برداشت ریشه هاي “جین سینگ” تحت شرایط مصنوعي حداقل پس از سال چهارم انجام مي گیرد درحالیكه برداشت در شرایط رشد وحشي بستگي به آب و هوا دارد و غالبا پس از سال ۶ – ۵ صورت مي پذیرد. برداشت ریشه هاي آن را باید با دقت اجرا كرد و از بروز آسیب به هر یك از بخش هاي منشعب ریشه ها اجتناب ورزید زیرا ریشه هاي كامل و بي عیب بسیار با ارزش تر از ریشه هاي قطعه قطعه یا زخمي هستند.

كندن ریشه هاي “جین سینگ” بصورت كامل و سالم نسبتا دشوار است زیرا ریشه هاي طویل گیاه با ریشه هاي گیاهان جنگلي درهم آمیخته اند.

هر نیم ایكر زمین نیازمند ۱۰ پوند بذر این گیاه براي كاشتن است ولیكن آنها ممكن است به ۲۰۰ – ۰ پوند ریشه هاي خشك پس از ۱۰ – ۶ سال بینجامند.

ریشه هاي برداشت شده را كاملاً مي شویند و در برابر گرما و شرایط تهویه مناسب خشك مي نمایند. توصیه مي كنند كه ریشه هاي برداشت شده را در سایه و با جریان طبیعي هوا خشك گردانند. ریشه هاي خشك شده را در انبار خشك با تهویه مناسب نگهداري مي نمایند. البته ریشه باید درون محفظه هایي به دور از گزند جوندگان و دماي بالاتر از یخزدگي حفظ گردند.

جین سینگ های تقلبی

بسیاری از گیاهان ریشه هایی مشابه “جین سینگ” اصل دارند و با اقالیم مختلف جهان سازگاری یافته اند.

آنها گواینکه از خانواده های متفاوتی هستند ولیکن با نام “جین سینگ” بفروش می رسند. در این میان فقط گیاهان ” jiaogulan ” و ” xiyangshen ” حقیقتا دارای ترکیباتی مشابه ماده فعاله موجود در گیاه “جین سینگ” یعنی “جین سینوساید” می باشند اگرچه حضور ماده “جین سینوساید” نیز به تنهایی آشکارساز اثرات مفید آن نیست. از اینرو هر یک از این گیاهان دارای کاربردهای مختلفی خواهند بود لذا نیازمند پژوهش های بیشتری برای بکارگیری صحیح و بجا می باشند.

کاربردهای داروئي

“جین سینگ” داراي موارد متعدد استفاده داروئي و پزشكي است. تاریخ نویسان باور دارند كه كاربرد آن به ۵ هزار سال پیش مي رسد بطوریكه چیني ها آنرا بطور وسیع مي كاشته اند و در تهیه داروهاي گیاهي شرقي براي درمان بیماران بهره مي گرفته اند. “جین سینگ” داراي مزه بسیار خوب و قیمت مناسبي است. جدا از جنبه هاي دارویي این گیاه احتمالاً از این گیاه در ابتدا بعنوان یك ماده غذایي( staple food )بهره مي جسته اند. امروزه مشخص شده است كه مقادیر بسیار كم این گیاه نیز از خواص درماني برخوردارند.

برخي عقیده دارند كه برگ هاي “جین سینگ” نیز فوایدي مشابه ریشه هایش دارند. برگ های این گیاه اگرچه ارزش دارویي چندانی ندارند امّا گاها همانند ریشه ها مورد استفاده قرار می گیرند. البته این بخش از گیاه مزبور نیز بصورت خشک بفروش می رسد.

ریشه های این گیاه را غالبا بطور کامل یا بصورت ورقه های باریک (sliced )خشک می کنند.

داروسازان سنتی (folk medicine)برای ریشه های “جین سینگ” آسیایی و “جین سینگ” آمریکایی فواید متعددی را برمی شمارند که از جمله آنها عبارتند از:

۱.محرک ( stimulant )

۲.دیابت نوع دوّم (diabetes II )

۳.مقوی باء (aphrodisiac )

۴.نارسائی های جنسی مردان (sexual dysfunction )

“جین سینگ” را ممکن است با غلظت های کم بعنوان یكي از اجزاء اصلي در نوشابه های انرژی زا ( energy drinks) و یا جوشانده ها (tisanes ) از جمله قهوه “جین سینگ” ( ginseng coffee ) بیفزایند.

همچنین در داروهای تقویت موی سر (hair tonic)و لوازم آرایش (cosmetic preparations)بکار می برند امّا تأثیرات بالینی آنها تأئید نشده اند.

در كشور هندوستان از چاي(جوشانده) “جین سینگ” براي بهبود سلامتي افراد بهره مي گیرند. جوشانده آن را از ریشه هاي تازه و آبدار تهیه مي كنند. ریشه هاي آن را مستقیما مي جوشانند و یا اینكه آنها را به صورت قطعات مكعبي در مي آورند و پس از عصاره گیري مي جوشانند. همچنین قطعات خشك و یا پودر ریشه این گیاه را در آب داغ مي خیسانند و چاي تهیه مي نمایند. از جوشانده “این گیاه به میزان زیاد مي توان براي درمان فشار خون بالا، كاهش قندخون و ناراحتي هاي غدد فوق كلیوي استفاده نمود.

بسیاري از مردم باور دارند كه مصرف چاي “جین سینگ” باعث خنثي شدن علاقه به شیریني در افراد مي گردد. پزشكان چیني مصرف آن را براي كاهش فربهي (obesity)توصیه مي كنند زیرا باعث افزایش متابولیسم بدن مي گردد. “جین سینگ” همچنین باعث افزایش قدرت هضم و كاهشباكتري ها مي گردد.

داروسازان عقیده دارند جوشانده هایي كه از ریشه هاي آن وحشي بدست مي آیند مقوي تر هستند زیرا آنها در هماهنگي با طبیعت رشد یافته اند. جوشانده “جین سینگ” كه از ریشه هایش حاصل مي آید، داراي مزه خاصي مي باشد. به مزه خاص چاي داغ “جین سینگ” حاصل از ریشه هاي فربه اش را اصطلاحا “مزه مسي” (coppery taste)مي گویند. در هندوستان به چاي آن حاصل از گونه ” withania somnifera ” كه در این شبه قاره مي روید اصطلاحا ” Ashwagandha ” گفته مي شود.

مطالعات نشان مي دهند كه مصرف بیشبود چاي “این گیاه موجب تنش زایي ( hypertension )و رفتارهاي وسواسي( compulsive)مي گردد.

نوع مصرف “جین سینگ” را غالبا از رنگ ریشه هایش تعیین مي كنند ولیكن این موضوع همواره در بین داروسازان سنتي مناقشه انگیز مي باشد. نسخه هایي كه از كاربرد آن در ازمنه باستان چین برجا مانده است، آنرا “ریشه مردانگي” ( man-root )معرفي مي كنند ولیكن گیاهان دیگري از جمله “جین سینگ” سیبري و “جین سینگ” برزیلي نیز بر این اساس توصیه مي شوند.

“جین سینگ” سیستم ایمني بدن انسان را تقویت مي كند و به آن در مبارزه با ناراحتي هاي مزمن كمك مي نماید. “جین سینگ” مي تواند زخم معده ( stomach ulcer) را مداوا كند. مصرف این گیاه موجب افزایش توان فیزیكي بدن و فعالیت هاي حافظه مي گردد.

داروسازان چیني بر این باورند كه “جین سینگ” داراي اثرات مفیدي در آبستني و درمان پاركینسون است.

بطور سنتي از “جین سینگ” براي درمان دیابت (قند خون)، تقویت قواي جنسي مردان، افزایش انرژي و بنیه افراد بهره مي گیرند. ریشه هاي این گیاه با ایجاد هیجان باعث احساس جواني(rejuvenate)مي گردند بنابراین بدین طریق باعث افزایش متابولیسم در بدن مي شوند. از “جین سینگ” همچنین براي درمان انزال زودرس (utimely ejaculation)و عدم نعوظ در مردان استفاده مي شود. از این گیاه برايتسكین دردهاي عضلاني (fibromyalgia)شامل درد ماهیچه ها، تزاید كوفتگي (fatigue ) و ضعف بهره مي گیرند و بخاطر خواص سم زدایي(detox) و التهابي( inflammatory) براي بسیاري از ناراحتي هاي مزمن (ilment)توصیه مي كنند.

برخي اثرات جانبي مصرف بیشبود “جین سینگ” شامل:

بي خوابي، طپش قلب و صدمات مبتلابه آنها مي باشند.

دسته بندی عمومی انواع “جین سینگ ها”:

۱.جین سینگ” تازه( fresh )

۲.جین سینگ” قرمز( red )

۳ .جین سینگ” سفید(white )

۴ .جین سینگ” آفتابی( sun ginseng )

۵ .جین سینگ” وحشی(wild) که ندرتا در دسترس می باشد.

۶.جین سینگ” (آمریکایی )

خواص جینسینگ

۱. بهبود حافظه

۲. گشایش ذهن

۳. افزایش نیروی جسمانی

۴. تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر بیماری ها

۵. رفع استرس ها

۶. رفع خستگی، ضعف و بی حالی

۷.افزایش قدرت و توان سیستم قلبی و عروقی

۸. افزایش توان تحمل و پایداری

۹. پیشگیری از سردرد

۱۰.درمان مشکلات خواب

۱۱. مقابله با علایم پیری و فرسودگی ( عوارض ناشی از افزایش سن)

۱۲. افزایش شادابی و نشاط

۱۳. تنظیم فشار خون

۱۴. تنظیم سوخت و ساز و متابولیسم بدن

۱۵. تنظیم سطح قند خون بدن

۱۶.کاهش اثرات منفی ناشی از یائسگی و افزایش میل جنسی در این دوران

۱۷. رفع و یا بهبود مشکلات جنسی هم در خانمها و هم در آقایان

۱۸.مفید برای سلامتی پوست زنان، متعادل ساختن چربی پوست

۱۹.تنظیم هورمون ها برای تحریک میل جنسی در خانمها

۲۰.تنظیم تولید استروژن در تخمدان خانم ها

۲۱.تنظیم قاعدگی

۲۲.تقویت ایمنی بدن زنان ، کاهش خطر ابتلا به سرماخوردگی و عفونت در زنان

منابع و مآخذ:

۱) آخوندزاده، ش – ۱۳۷۹ – دایرة المعارف گیاهان دارویی – جهاد دانشگاهی تهران

۲) آریاپور، ع و همکاران – ۱۳۸۹ – گیاهان دارویی، معطر و صنعتی جنگل و مرتع – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی

۳) اکبری نیا، احمد – ۱۳۸۲ – بررسی عملکرد و ماده مؤثره زنیان در سیستم های کشاورزی متداول، ارگانیک و تلفیقی – پایان نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس

۴) امیدبیگی، رضا– ۱۳۷۹ – تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد سوّم – آستان قدس رضوی

۵) امیدبیگی، رضا – ۱۳۷۶ – رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد دوّم – طراحان نشر

۶) اهوازی، مریم و همکاران – ۱۳۸۹ – بذر گیاهان دارویی، جلد اوّل – جهاد دانشگاهی تهران

۷) برنا نصرآبادی، فاطمه – ۱۳۸۴ – اثر زمان های مختلف بر رشد، عملکرد و مقدار اجزاء تشکیل دهندۀ اسانس بارشبی – پایان نامه کارشناسی ارشد تربیت مدرس

۸) پورفخاران، م و همکاران – ۱۳۹۰ – راهنمای جامع گیاهان دارویی، جلد دوّم – گنجینه سلامت

۹) جعفرنیا، س و همکاران – ۱۳۸۸ – راهنمای جامع و مصوّر خواص و کاربرد گیاهان دارویی – مجتمع آموزش کشاورزی سبز ایران

۱۰) حجازی، اسداله – ۱۳۷۲ – کلید بذرشناسی برای رشته های کشاورزی، جلد دوّم – جهاد دانشگاهی ماجد

۱۱) زرگری، علی – ۱۳۷۶ – گیاهان داروئی، جلد چهارم – دانشگاه تهران

۱۲) صمصام، ش – ۱۳۷۴ – پرورش و تکثیر گیاهان دارویی – نشر مانی

۱۳) طاهریان، کاظم – ۱۳۷۴ – اطلاعات گیاهان دارویی – مرکز تحقیقات منابع طبیعی سمنان

۱۴) عمویی، ع.م – ۱۳۸۸ – زراعت گیاهان دارویی و معطر، جلد اوّل – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی

۱۵) قهرمان، ا – ۱۳۶۲ – فلور ایران – مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع

بيشتر بخوانيد:

زراعت گیاهان داروئی “مرزنگوش”
زراعت گیاهان داروئی “گل گاوزبان”
زراعت گیاهان داروئی “گلپر”

۰%

امتیاز کاربر: اولین نفر باشید !
نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا