معرق واژه ای عربی و در لغت به معنای وصله و رگه و تکه می باشد و معرق کاری نوعی از صنایع دستی است که با کنار هم قرار دادن تکه های ریز چوب در کنار یکدیگر تشکیل یک اثر بزرگ‌تر و زیباتر را می دهد. از قدیمی ترین آثار به جا مانده از این هنر می توان به شانه ای چوبی اشاره کرد که در کاوش های صورت گرفته در شهر سوخته یافت شده است. عمر این شانه را به پنج هزار سال پیش از میلاد تخمین زده اند. آثار به جای مانده از قرن ششم هجری نیز به خوبی ظرافت های این صنایع دستی در دوران سلجوقی را نشان می دهد. تفاوت معرق کاری با منبت کاری در این است که معرق کاری با برش چوب در اشکال مختلف و کنار هم قرار دادن آن ها صورت می گیرد اما منبت کاری با حجم سازی و حجم دادن به چوب صورت می گیرد. شیوه کار کاشی کاری معرق نیز مانند معرق کاری چوب است و تفاوت تنها در نوع مواد مصرفی است.
برای انجام معرق کاری ابتدا طرح مورد نظر را بر روی کار کپی کرده و با ابزارهای مخصوص شیارهایی را در اطراف طرح ایجاد می کنند. سپس تکه های ایجاد شده با ظرافت در کنار یکدیگر جایگزین می شوند.
برای انجام این هنر زیبا از انواع چوب های آبنوس، فوفل، گلابی، سنجد و توت در رنگ های مختلف استفاده می شود. تفاوت این چوب ها در رنگ و سختی آن هاست که هر کدام باید در جای مناسب به کار برده شوند. همچنین هرگز از چوب های روغنی مانند بادام و پسته در این کار استفاده نمی شود زیرا این چوب ها روغنی هستند و موجب بد رنگی کار می شوند و در اثر خشک شدن نیز به صورت شوره سفید رنگ بر سطح کار باقی می ماند که ارزش کار را پایین می آورد. انواع معرق از نظر زمینه عبارتند از: معرق زمینه چوب و معرق زمینه رنگ (پلی استر). برای زیر کار نیز از تخته چندلا نئوپان و کلاف استفاده می شود.
ابزار کار معرق کاری:
میز کار، چهار پایه، پیشکار معرق، کمان اره، تیغه های کمان اره مویی، چکش، سمباده های دستی و برقی، انواع میخ سایه، پولیشر،انواع چسب (چسب چوب، چسب کالک، چسب صنعتی، چسب فوری) و چوب های مورد نیاز، گیره‌هایی برای پرس کردن، پمپ باد و پیستوله رنگ.
معرق کاری کاربردهای فراوانی دارد که از جمله آن می توان به تابلوهای دیوارکوب، تزیین در، پنجره، بوفه، کتابخانه، مبلمان، سطح میز، تزیینات داخلی ساختمان و … اشاره کرد. عموما از نقش های اسلیمی برای انجام این تزیینات می شود.
این هنر در شهر هایی مانند اصفهان، یزد، کاشان، هرات، سمرقند و تبریز رونق دارد.
