معرفی و شرایط نگهداری شفلرا

معرفی گیاه شفلرا

گیاه شفلرا از خانواده Araliaceae، که به عنوان درخت چتر (umbrella tree) شناخته می­شود که ظاهرا نام این گیاه به افتخار گیاه‌شناس آلمانی‌ای به نام جکوب شفلر که در قرن هجدهم میلادی می‌زیست انتخاب شده است، بومی جنگل­های بارانی استرالیا و گینه نو است. این جنس دارای ۲۰ گونه­ گیاهی همیشه سبز درختی و درختچه­ای است. شفلرا دارای برگ­های مرکب و پنجه­ای شکل است که حداکثر رشد آن در جنگل­ های استوایی تا ۱۵ متر ارتفاع است و ۶ متر گسترش دارد. شفلرا هم به صورت سبز و هم به صورت ابلق در طبیعت وجود دارد و گیاهی مناسب برای نگهداری در فضای خانه و آپارتمان می‌باشد. شفلرا از جمله گیاهان آپارتمانی‌ مقاوم به حساب می‌آید که در شرایط مختلف از جمله در سایه و در تهویه‌ی معمولی خانه و یا ادارات دوام آورده و به‌ رشد خود ادامه می‌دهد.

انواع مختلف گیاه شفلرا

دو نوع مختلف از این گیاه وجود دارد:

اس. اکتینوفیلا که مشهورترین نوع آن است و دارای برگ های لوزی شکل می باشد که می توانند تا ۱۵ سانتیمتر هم رشد کنند .

اس. اربوریکولا که نوع کوچک تر این گیاه است و می توان در داخل خانه و باغچه نیز از آن استفاده کرد که برگ های آن بین ۵ تا ۸ سانتیمتر هستند و معمولا به صورت توده ای و انبوده رشد می کنند. معمولا خالخالی های کرم رنگ بر روی برگ های این گیاه دیده می شود که باز هم انواع مختلفی از این نوع نوع وجود دارد.

شرایط نگهداری این گیاه

نور: به نور غیر مستقیم احتیاج دارد، هر چند وقت یکبار گلدان را به آفتاب منتقل (صبح) نمایید به سایه نسبتاً مقاوم است. در نمونه‌هایی از این گیاه که برگها ابلق هستند، در صورت کمبود نور برگها رنگ خود را از دست می‌دهند که در چنین شرایطی می بایست گیاه را به مکانهای پر نورتر منتقل نمود. همچنین اگر نور شفلرا  کم باشد موجب زرد شدن برگها بخصوص برگهای موجود در قسمت پایین گیاه می‌شود.

دما: در تابستان حداکثر درجه حرارت ۲۷ و در زمستان حداقل آن ۱۸ درجه سانتیگراد، چنانچه درجه حرارت بالاتر از معمول باشد به جریان هوای ملایم نیاز دارد. اگر فضای محیط گرم تر از ۲۷ درجه باشد، ساقه های آن زیادی بلند شده و در نتیجه کج می شوند.

آبیاری: خاک را در هر حال مرطوب نگهدارید، در تابستان هفته‌ای ۳-۲ بار و در زمستان هفته‌ای یکبار ابیاری کافی است. در صورت کمبود آب و تشنگی شدید گیاه برگهای آن حالتی آویخته به خود می‌گیرد که در چنین شرایطی بهتر است گیاه را به مدت ۱۵ دقیقه در تشت پر از آب قرار دهید . همچنین در صورت آبیاری بیش از اندازه گیاه، برگهای آن زرد می شوند می‌ریزند. بنابراین بهتر است تا بین هر دو آبیاری سطح خاک تا حدودی خشک شود و سپس به گیاه آب داد.

رطوبت: در تمام طول سال هفته‌ای دوبار غبار پاشی کنید، چنانچه هوا خشک باشد افزودن آب به زیر گلدانی سنگریزیه دار رطوبت پایدار ایجاد می‌نماید. در صورت خشکی هوا گیاه شادابی خودش رو از دست میده درصورت ایجاد نقاط قهوه ای غبار پاشی رو متوقف کنید و جزیره زیر گلدون درست کنید.

تغذیه و کوددهی: اگر مشاهده کردید که برگ ها و ساقه های این گیاه پژمرده شده اند، احتمالا از کمبود کود رنج می برند. به همین منظور گلدان را با کودهای مایع یا جامد محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی طبق دستور و نصف میزان توصیه شده از طرف سازنده هر دو هفته یکبار تغذیه نمایید.

خاک مناسب: خاک مخصوص شفلرا باید با بافتی متوسط به همراه پیت موس است. خاک شفلرا می تواند مخلوطی از خاک معمولی، خاک برگ و پیت موس باشد. بهترین محیط رشد خاک لیمونی با پیت است.

تعویض گلدان: تا زمانی که گیاه جوان است یعنی ۵ سال اول باید هر سال دو بار گلدان گیاه را عوض کنید. بعد از ۵ سال هر سال یک بار به تعویض گلدان با یک سایز بزرگ تر نیاز دارید. گیاه جوان در حال رشد هر سال دوبار احتیاج به تعویض گلدان دارد، با افزایش سن گیاه هر سال و یا هر دو سال یکبار، در صورت عدم امکان تعیوض گلدان خاکهای سطحی را با خاک نو و غنی عوض نمایید، در صورتیکه ارتفاع گیاه بیش از حد معمول است احتیاج به قیمت دارد.

روش هرس شفلرا : اگر می‌خواهید گیاهی با یک تنه اصلی داشته باشید ابتدا از ساقه اصلی گیاه شروع و تمامی ساقه‌هایی کوچکی که از آن بیرون آمده‌اند را تا قبل از اینکه طول آنان بیش از  ۵ سانتیمتر شود، از ساقه اصلی جدا کنید و این کار را با دست خود انجام دهید و نیاز به استفاده از چاقو نیست. البته ساقه‌های ضخیم تر باید با کمک چاقو و یا قیچی‌های تیز باغبانی از گیاه جدا شوند. حال تاج گیاه را بررسی باید کرد و ارتفاع ساقه‌هایی که به شکل افقی رشد می‌کنند را در نظر بگیرید تا همگی تقریبا مانند یکدیگر باشند.

اگر ساقه‌ای بیش از اندازه رشد کرده است می‌توان آن را تا اندازه‌ای که مناسب است قطع کرد تا کل تاج گیاه به شکل کروی یا بیضوی باشد. عمل قطع را نیز از قسمت بالای محل اتصال ساقه‌ فرعی به ساقه اصلی انجام دهید.

اگر می‌خواهید گیاهی با چند ساقه داشته باشید زمانی که گیاه جوان است ساقه گیاه را از ارتفاع ۱۵ سانتیمتری سطح خاک قطع کنید تا رشد جوانه‌های جانبی تحریک شود. در طی عمل هرس کردن شفلرا شاخه‌های آسیب دیده را نیز حذف کنید.

هرس نوک ساقه های گیاه را در فصل بهار و تابستان انجام دهید. اما اگر گیاه در محیط داخل خانه نگهداری می شود در هر زمانی می‌توان آن را هرس کرد اما هرس گیاه شفلرا در فصل پاییز و البته قبل از آمدن فصل سرما به آن اجازه می‌دهد که ریشه‌های جدید و در نتیجه رشدی جدید بعد از هرس داشته باشد.

تکثیر گیاه شفلرا

گیاه شفلرا را می توان با روشهای زیر تکثیر کرد:

۱.تکثیر شفلرا به روش قلمه زدن

• در مرحله اول از ساقه های سالم و بدون آفت گیاه، قلمه های ساقه ای و یا انتهایی به طول هشت تا ده سانتی متر جدا کنید.
• برگ های زائد و اضافی قسمت پایین ساقه را جدا کنید.
• برای سهولت ریشه زایی در گیاه، انتهای ساقه را درون هورمون ریشه زایی قرار دهید.
• هر قلمه را در یک گلدان حاوی ماسه به قطر دهانه شش تا نه سانتی متر بکارید.
• برای حفظ رطوبت و ایجاد شرایط گلخانه روی گلدان ها را با یک کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید.
• دمای محیطی که گلدان ها را در آنجا قرار می دهید روی ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی گراد تنظیم کنید و قلمه ها را به دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.
• در زمانی که می خواهید قلمه های شفلرا را بکارید باید خاک دارای رطوبت نسبی باشد. از غرقابی کردن خاک برای کشت به دلیل فساد و پوسیدگی ریشه بپرهزید.
• تا هنگامی که در بالای قلمه انتهایی ساقه یا زاویه بین برگ و ساقه در قلمه ساقه ای، رویش جدیدی ظاهر شود، شرایط ذکر شده را حفظ نمایید.
• بعد از گذشت سی روز از قلمه زدن شفلرا، ساقه های شروع به ریشه دهی می نمایند.
• بعد از گذشت یک ماه که ریشه دهی انجام شد، پلاستیک را از روی گلدان بردارید.
• گیاه را به گلدانی با قطر و خاک مناسب انتقال دهید و در این هنگام توجه داشته باشید که ریشه های گیاه آسیب نبیند.
• بهترین زمان برای تکثیر شفلرا و قلمه زنی این گل از اواسط بهار تا اوایل تابستان می باشد.

۲.تکثیر به روش خوابانیدن

برای تکثیراین گونه گیاهان از روش خوابانیدن استفاده می کنیم .دراین روش معمولا ساقه ای را که به گیاه مادری متصل است درون خاک زراعی یا پیت قرار می دهیم تا ریشه دار شود .

مزیت این روش این است که کلیه مواد غذایی و آب توسط گیاه مادر به شاخه خوابیده شده ارسال شده تا شاخه مورد نظرریشه دار شود و بعد از ریشه دار شدن آن را از گیاه مادر جدا کرده و در گلدان جداگانه ای کشت می کنیم.

۳.تکثیر به واسطه دانه

اگر شما بخواهید این گیاه را به واسطه بذر تکثیر کنید باید به گیاه خود تیمار گرمایی بدید . منظور از تیمار گرمایی این است که شما دانه را برای مدت زمانی در دمای بالاتر از دمای اتاق قرار بدهید . دانه این گیاه برای جوانه زنی نیازمند ۳ هفته تیمار گرمایی است که در هفته اول باید در دمای ۱۸ درجه سانتی گراد قرار بگیرد ، در هفته دوم در دمای ۲۳ درجه سانتی گراد و در هفته سوم در درمای ۲۹ درجه سانتی گراد . برخی از واریته های شفلرا را نمی توان به واسطه قلمه تکثیر کرد و تنها راه تکثیر آنها بذر است . به صورت کلی بر اساس گزارشات صورت گرفته ۶۷ درصد از بذرهای کاشته شده حتی بدون تیمار جوانه خواهند زد .

عوارض و درمان:

پوسیدگی ریشه: پوسیدگی ریشه یک عفونت قارچی است که از رطوبت و آبیاری بیش از حد تغذیه می‌شود و در بدترین حالت می‌تواند منجر به مرگ گیاه شود. علائم پوسیدگی ریشه می‌تواند مانند برگهای زرد ، بوی فاسد شده از خاک ، خاک مرطوب و همچنین نرم شدن ریشه ها و پیدا شدن شاخه های سیاه باشد.

که برای درمان آن ابتدا گیاه را از گلدان بیرون بیاورید. سپس تمام خاک، ریشه های فاسد و بقیه اجزای پوسیده را جدا کرده و سپس در گلدان و خاکی جدید قرار دهید.

ساقه‌ها دراز و منحرف و فاصله برگها زیاد است: هوا خیلی گرم است، گلدان را به محل خنک‌تر ومملو از اکسیژن منتقل نمایید، غبار پاشی نکنید.
گیاه پژمرده وبرگها آویزان است، گیاه تشنه است گلدان را بمدت ۱۵ دقیقه درون تشت پر از آب قرار دهید، غبارپاشی روزانه را فراموش نکنید.

برگها رنگ پریده و زرد هستند: کمبود عناصر در خاک گلدان مشهود است، کمبود را با تغذیه مصنوعی هر ۲ هفته یکبار جبران نمایید.
برگها زرد می‌شوند و می‌ریزند: آبیاری بیش از اندازه است، اجازه دهید سطح خاک گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک و سپس آبیاری نمایید‌، زهکش را بازدید فرمائید، آب زیر گلدانی را خارج کنید.

پژمردگی و افتادگی برگ ها: این اتفاق در زمانی می‌افتد که آبرسانی به شفلرا به مقدار کافی نبوده است و به اصطلاح گیاه تشنه است. همچنین غبار پاشی روزانه گیاه را فراموش نکنید. برای رفع این مشکل نیز می‌توانید گلدان را به مدت ۱۰ دقیقه در ظرف آبی قرار دهید تا ریشه ها آب مورد نیاز خود را از قسمت زهکش گلدان جذب کنند.

بیشتر بخوانید:

گل آپارتمانی سینگونیوم

موسی در گهواره یا رهوئو

پرورش و نگهداری کراسولا خرفه ای