عملكرد کمباین

کمباین های امروزی ماشین هایی هستند که در شرایط مختلف عملكرد آنها برحسب نوع کار، چگونگی تأمین حرکت، ذخیره دانه تمیز و نوع محصول طبقه بندی می شوند:

الف) نوع کار

۱) کمباین بافه بند که محصول را درو بسته بندی می کند.

۲) کمباینی که قادر به کار کردن درمزارع دیم کاری و شیب دار است.

ب) چگونگی تأمین حرکت

۱) دنباله بند که با تراکتور کشیده شده و حرکت اندام های آن از محور تواندهی تأمین می شود.

۲) موتور یدکی که با تراکتور کشیده شده ولی حرکت اندام های آن از موتوری تأمین می شود که روی ماشین نصب است.

۳) خودگردان که پیشروی و حرکت اندام های آن از موتوری است که روی ماشین نصب شده است.

پ) ذخیره دانه تمیز

۱) کیسه ای که دانه تمیز را کیسه می نماید. کارگر کیسه ها را پس از پر کردن، به سطح زمین می اندازد تا بعداً از سطح مزرعه جمع آوری شوند

۲)انباره ای که دانه را در مخزن روی کمباین انبار می کند تا پس از پر شدن، در تریلر تخلیه شده و سپس از مزرعه خارج گردد.

ت) نوع محصول

نوع محصول برای برداشت غلات مختلف باید قطعاتی را پیاده یا سوار نمود:

۱) گندم و جو با دماغه مناسب آن

۲) ذرت با دماغه ردیفی

۳) برنج با تسمه نقاله ای در جلو

۴) غله با شانه برشی در دو طرف دماغه

بافه بند

ماشینی است خود گردان با عرض کار نسبتاً کم Bcs دو نوع از این ماشین به نام پا کوتاه برای گندم های ساقه کوتاه و پا بلند برای گندم های ساقه بلند ساخته شده اند.

کمباین خود گردان دشت

کمباینی است از نوع دنباله بند و کوچک که معمولا کشاورزان برای مزارع کوچک خود نوعی ازآن را خریداری میکنند . از طرفی مجموع سطح زیر کشت غلات در دنیا آنقدر زیاد است که این ماشین باید کارکرد زیاد داشته باشد. برای کارکرد زیاد نیز عرض کار باید بیشتر شود . مجموعه این عوامل سبب شده است تا امروزه تقریباً در اکثر موارد از کمباین خود گردان استفاده شود. کمباین خود گردان ممکن است گرانترین ماشین کشاورزی باشد. این کمباین با وزنی بیش از ٩ تن ، عرض کار مؤثر تا ٦ متر و کارکرد ١٠٠٠ ساعت و بیشتر درسال، نیازمند سرمایه گذاری وهزینه های تعمیر ورانندگی بالا می باشد.

بنیان ساختمانی یک کمباین خود گردان

هر کمباین خود گردان را صرفنظر از موتور و دستگاه انتقال توان و فرمان آن می توان متشکل از پنج واحد یا اندام زیر دانست که هر یک از این واحدها به نوبه خود از اجزاء متعددی تشکیل می شوند.

• واحد برش
• واحد کوبش
• واحد جدا کننده – جدایش
• واحد تمیز کننده – تمیزش
• واحد ذخیره و تخلیه
• واحد برش دماغه

وظیفه این واحد، بریدن محصول و کمک به انتقال آن به واحد بعدی یعنی واحد کوبش است. این واحد از اندام های مهم زیر تشکیل می شود:

• شانه برش
• جدا کننده ها
• چرخ فلک
• مارپیچ – هلیس

کاربرد هر یک از این دماغه ها برای برداشت محصولی خاص بوده و قابل تعویض هستند . برای این محصول تاکنون چهار دماغه ساخته شده است.

• دماغه گندم و جو
• دماغه ذرت شیرین
• دماغه برنج
• دماغه کندا

واحد کوبش

این قسمت، محصول را با اعمال ضربه یا سایش می کوبد به طوری که دانه از خوشه جدا شده یا بیرون می آید. این واحد شامل چهار عضو است:

۱) تسمه نقاله تغذیه

دو زنجیره بی انتها است که با نبشی های فلزی به هم پیوند داده شده اند. این تسمه با حرکت چرخشی خود، محصول را از دماغه به کوبنده و ضد کوبنده تغذیه می کند .

۲) کوبنده

استوانه ای به پهنای تسمه نقاله تغذیه است و حدود یک متر طول دارد . در پیرامون آن ۸-۶ ضزبه زن نصب شده است و چهار نوع دارد:

• کوبنده سوهانی
• کوبنده انگشتی
• کوبنده تیغه ای
• کوبنده نبشی

۳) ضد کوبنده

قطعه ای منحنی و سوراخ دار است. حدود ٩٠ % از دانه های جدا شده از خوشه ، از سوراخ های کوبنده پایین می ریزند تا برای جدا کردن و تمیز کردن به واحدهای مربوط منتقل شوند.

۴) کلش کش

ساقه و برگ محصولات معمولاً تمایل به پیچیدن حول کوبنده دارند. وسیله ای که از این کار ممانعت می کند یعنی کلش را از کوبنده گرفته و به مسیر درست آن هدایت می نماید، کلش کش نام دارد. این قطعه در پشت و بالای کوبنده تعبیه شده و درجهت خلاف کوبنده می چرخد

واحد جدا کننده – جدایش

همانند روش دستی برداشت محصول پس ازعمل کوبیدن، مخلوطی ازدانه، کزل ،کلش ،کاه وخرده کاه بر جای می ماند که باید از یکدیگر جدا شوند. واحد جداکننده این مسولیت را بر عهده دارد. این واحد از قسمت های زیر تشکیل می شود :

۱) غربال ها

قطعات سوراخ دار شیب داری هستند که دو حرکت رفت و برگشتی و بالا و پایین دارند . این شکل حرکتی درست شبیه غربال کردن دستی است. حرکت غربال علاوه بر آنکه مخلوط دانه و مکش را به عقب می راند، آنها را بالا و پایین نیز می اندازد تا دانه بتواند به راحتی از بقیه مواد جدا شود. دانه از سوراخ های غربال ها به پایین و روی واحد تمیز کننده ریخته می شود. اندازه سوراخ غربال ها ممکن است ثابت یا قابل تنظیم باشند

۲) میل لنگ

دو حرکت رفت و برگشتی و بالا و پایین غربال ها توسط میل لنگی تولید می گردد که شکل خاصی دارد. میل لنگ ها در یاتاقان های چوبین می گردند. دو میل لنگ در ابتدا و انتهای غربال ها نصب می شوند.

۳) کزل گیر

صفحه ای مورب است که کزل ها ی پایین ریخته شده از غربال ها را به روی واحد تمیز کننده می برد.

۴) واحد تمیز کننده

مرحله نهایی جدا کردن دانه از خرده کاه و کزل می باشد. مسولیت این کار برعهده واحد تمیز کننده است . واحد تمیز کننده شامل قطعات و اندام های زیر است:

۱) الک رویی

شبیه الک است ولی در جهت مخالف، حرکت رفت و برگشتی دارد. سوراخ های این الک نیز قابل تنظیم هستند.

۲) بادزن یا دمنده

در زیر و کنار الک ها دمنده ای نصب شده است که با وزش باد به زیر الک ها، خرده کاه را جدا کرده و از عقب کمباین بیرون می ریزد. بنابرازعقب کمباین ، پس مانده ها از دو قسمت آن بیرون می ریزند.

ساقه های خرد شده درشت یا کلش که از روی غربال ها بیرون می آیند و مقدار آن ها زیاد هستند و خرده کاه که ازروی الک ها خارج شده و مقدار آن نسبتاً کم است .

۳) کزل برگردان

کزل یا قسمت های کوبیده نشده حاوی دانه نباید از کمباین خارج شود بلکه باید جمع آوری شده و برای دوباره کوبیدن بازگردانده شود. در زیر و پایین قسمت کمباین دو محفظه وجود دارد که در هر یک وسیله ای برای انتقال وجود دارد، یکی از اینها کزل برگردان است که کزل را به کوبنده

بازمیگرداند.

واحد ذخیره و تخلیه

دانه های تمیز را باید پس از پایین ریختن از الک ها از کمباین گرفته و در وسایل نقلیه همچون تریلر یا کامیون بارگیری کرد تا از مزرعه به سیلو یا بازار فروش منتقل شوند. کمباین های قدیمی از نوع کیسه ای بودند ولی امروزه بیشتر انباره ای هستند. در نوع قدیمی، محلی برای اتصال سه گونی وجود داشت. دانه های تمیز بوجاری یا درجه بندی شده رادریکی از گونی ها دانه های خرد شده را در گونی دوم و کزل را در گونی سوم بارگیری می کردند .در کمباین انباره ای، محفظه ای در بالای کمباین تعبیه شده است که گنجایش تا ١٠٠٠ کیلوگرم دانه رادارد.دانه تمیز بانقاله ازپایین کمباین به این مخزن منتقل می شود. پس از پرشدن مخزن، دانه در تریلریا کامیون تخلیه می شود . این واحد دارای اندام زیر است:

۱) بالابر دانه تمیزشکل آن به صورت محفظه ای مکعب مستطیلی و عمودی است . نقاله ها از نوع زنجیره ای هستند که پره هایی در فواصل معین روی آنها نصب شده اند. پره ها وظیفه انتقال دانه را از واحد تمیز کننده به مخزن بر عهده دارند. در بعضی از کمباین ها، این نقاله مارپیچی ( هلیسی) می باشد.

۲) انباره

مخزنی در بالای کمباین است که به شکل خاصی طراحی شده است. معمولاً نقاله هایی درون آن تعبیه شده اند تا بتوانند دانه را برای تخلیه آماده کنند.

۳) لوله تخلیه

لوله ای نسبتاً طویل است که به طور ثابت یا گردان در پهلوی کمباین نصب می شود.

برگرفته از ماشین ھای کشاورزی تالیف مھندس آرش آذروش