تب شالیزار در کمین کشاورزان مازندرانی
تب شالیزار با اصطلاح علمی «لپتوسپیروز» هرساله در فصل‌های بهار و تابستان و در اوج فعالیت کشاورزی و برنج‌کاری، مهمان ناخوانده مردم مازندران بویژه شالیکاران است؛ مهمانی که تقلیل دادن اهمیتش به سرماخوردگی ساده می‌تواند سلامت فردی و جمعی را به خطر بیندازد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، اردیبهشت‌ماه و همزمان با گرم شدن تدریجی هوا و اوج‌گیری کشت برنج، تب شالیزار در مازندران شایع می‌شود و تا شهریور ماه و پایان زمان برداشت محصول ، نگرانی‌ها در افزایش ابتلا به این بیماری در استان ادامه دارد.
علت این که از دوره زمانی اردیبهشت تا شهریور به عنوان آغاز و پایان نگرانی شیوع تب شالیزار یاد می‌شود، آن است که مشابهت بیماری تب شالیزار با آنفلوآنزا، سرماخوردگی و کرونا باعث شده تا این بیماری توسط بیماران و خانواده‌هایشان جدی گرفته نشود و این بی خیالی گاهی به قیمت جان فرد مبتلا تمام می‌شود؛ مانند مرگ ۲ کشاورز مازنی در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ در بابلسر و امیرآباد جانشان را از دست دادند و پزشکان علت مرگ هر دو کشاورز را تب شالیزار و جدی نگرفتن علایم آن و مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی اعلام کردند.
با این حال بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی مازندران، این روزها گروه‌های درمانی با حساسیت بالا در تشخیص و تفکیک بیماری‌های کرونا، آنفلوآنزا و تب شالیزار در تلاش هستند و گزارش این دانشگاه نشان می دهد که در یک هفته گذشته ۳۰ بیمار مشکوک به تب شالیزار در استان شناسایی شدند که از این تعداد حدود ۱۸ نفر تجویز بستری شدن در بیمارستان دریافت کردند و پس از انجام آزمایشات لازم مشخص شد که سه نفر از آنان به بیماری تب شالیزار مبتلا هستند.
مسوولان دانشگاه علوم پزشکی مازندران معتقدند که تعداد دیگری از بیماران مبتلا به تب شالیزار در استان وجود داشته باشند که به دلیل مشابهت این بیماری با آنفلوآنزا یا کرونا تاکنون پیگیر درمان خود نشده‌اند و با خوددرمانی و یا قرنطینه خانگی در حال طی کردن دوران نقاهتشان هستند.
علایم تب شالیزار
لپتوسپیروز یا تب شالیزار بیشتر در مناطق معتدل آب و هوایی مانند نواحی شمالی ایران شایع می شود و باکتری ابتلا کننده به این بیماری راه‌های متعددی برای ورود به بدن انسان دارد ولی مهم‌ترین راه آن از طریق نوعی انگل فنری شکل در آب است که از طریق پوست خراشیده، چشم و غشاهای مخاطی بویژه در فصل بهار و تابستان وارد بدن می‌شود.
بیماری تب شالیزار فقط کشاورزان و شالیکاران را درگیر نمی‌کند بلکه برخی صیادان، معدنچیان و قصابانی که بدون رعایت مسائل بهداشتی با حیوانات در تماس هستند در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
تب شالیزار به طور کلی از طریق تماس با آب، غذا و خاکی که با ادرار حیوانات وحشی و اهلی آلوده شده باشد، به افرادی که با این عناصر در تماس هستند، منتقل می‌شود و در حالت عادی و در صورت محافظت و مراقبت این بیماری منتقل نمی‌شود، اما اگر پوست زخمی و جراحت دیده یا اعضای مخاطی بدن مانند چشم، بینی و دهان در معرض و تماس با عناصر آلوده قرار گیرد، بیماری به فرد منتقل می‌شود.
این بیماری طیف وسیعی از علائم را بروز می‌دهد. علائم اولیه آن مشابه آنفلوآنزا و یا کرونا است و به همین دلیل هم تشخیص اولیه آن حتی توسط پزشک در صورت انجام نشدن آزمایشات لازم مشکل است در حالی که در بسیاری از موارد، تشخیص ندادن درست و بموقع سبب پیشرفت بیماری و دشوار شدن درمان آن می‌شود.
علایم این بیماری گاهی با «مننژیت» هم اشتباه گرفته می‌شود به خاطر این که با تب، لرز و سردرد شدید همراه می شود. سرفه خشک، تب، سردرد، درد عضلانی، تهوع و استفراغ و لرز، درد شکم، صدای غیرطبیعی ریه، درد استخوان، ورم ملتحمه (التهاب و قرمزی چشم)، بزرگ شدن غدد لنفاوی، بزرگ شدن طحال و کبد، سفتی ماهیچه‌ها و بثورات جلدی از جمله علایمی است که اگر در این فصل سال به سراغ فردی آمد فوری باید به پزشک مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد.
مهم‌ترین علامت این بیماری تب بالا به صورت ناگهانی، دردهای عضلانی به ویژه درد کمر، سردرد، ساق پا و پشت چشم است. البته در ۹۰ درصد موارد فرد بیمار بدون هیچگونه عارضه‌ای بهبود پیدا می‌کند ولی ۱۰ درصد از بیماران به نوع شدید تب شالیزار مبتلا می‌شوند که در این وضعیت عوارض بعدی مانند گرفتگی کبدی، زردی چشم، تنبلی و نارسایی کلیه، دفع نامناسب، بالارفتن سموم بدن، کاهش پلاکت خون، گرفتگی ریوی و خونریزی مغزی به سراغ بیمار می آید.
اگر چه گفته می شود سابقه شناسایی بیماری تب شالیزار در ایران به حدود سال ۱۳۶۵ برمی‌گردد، ولی شناسایی آن در استان مازندران مربوط به سال ۱۳۸۲ است و از آن سال به بعد هم اطلاع رسانی به صورت گسترده از طریق شبکه بهداشت و درمان و مراکز بهداشت روستایی و رسانه‌ها در دستور کار قرار گرفت تا کشاورزان و سایر افرادی که در معرض ابتلا قرار دارند، در دوره زمانی نگران کننده بیشتر مراقبت کنند.
تشخیص بیماری تب شالیزار در صورت مراجعه به پزشک و اظهار درست و بموقع اطلاعات نیازمند آزمایش خون و آزمایش اختصاصی از فرد بیمار است. یکی از شیوه‌های بسیار مناسب برای تشخیص این بیماری آزمایش ” ام ای تی ” است و در صورت مسجل شدن ابتلای فرد به تب شالیزار توسط پزشک، با تجویز دارو و رعایت دستورالعمل های بهداشتی، بیمار در طول یک هفته تا ۱۰ روز بهبود می یابد.
برای بیماری تب شالیزار واکسنی وجود ندارد و بهترین راه پیشگیری، رعایت موارد بهداشتی توسط کشاورزان و افرادی داست که در معرض این بیماری قرار می گیرند. دانستن اطلاعات درباره علایم بیماری کمک بزرگی به افراد در معرض خطر است تا بموقع به پزشک مراجعه کنند.
روند افزایشی شیوع تب شالیزار در مازندران
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اعلام این که تب شالیزار از بیماری های شایع در برخی استان‌های کشور از جمله مازندران است، گفت : همه ساله تعدادی از جمعیت استان به این بیماری که شباهات زیادی به آنفلونزا و کرونا دارد، مبتلا می شوند.
عباس علیپور گفت: اگر بیماران مبتلا به تب شالیزار بموقع به پزشک برای درمان مراجعه نکنند، مشکلاتی متوجه سلامتی‌شان می شود که گاهی به مرگ می‌انجامد در حالی که با مراجعه بموقع به پزشک بیماری به راحتی قابل درمان است.
وی افزود : بیماری تب شالیزار در ۱۵ تا ۴۰ درصد افراد بدون علامت است ، در ۶۰ تا ۸۰ درصد علائم خفیف بروز می دهد و تنها در درصد اندکی به شکل زردی و یرقان بروز پیدا می‌کند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران یکی از نگرانی‌های مراکز بهداشتی و درمانی استان مازندران در ارتباط با این بیماری را مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی برشمرد و توصیه کرد : افراد در صورت داشتن یکی از علایم این بیماری که شامل تب، لرز، سردرد، استفراغ و درد عضلانی به پزشک معالج خودشان مراجعه کنند.
وی افزود: تاکنون در استان ۳۰ بیمار مشکوک به تب شالیزار شناسایی شدند که از این تعداد ۱۸ نفر برای انجام آزمایش های بالینی در بیمارستان های استان بستری هستند و نمونه بیماری سه بیمار مبتلا به تب شالیزار هم مثبت بود.
علیپور با بیان این که، روند مراجعه افراد مبتلا یا مشکوک به تب شالیزار در ۴۸ ساعت گذشته افزایشی بوده است، گفت: کارگران شالیزاری و آببندان، صیادان و حتی کارگران کشتارگاه‌ها و معادن از گروه‌های در معرض خطر محسوب می شوند.
براساس آمار دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال ۱۴۰۰ دستکم ۲۱۵ نفر در مازندران به بیماری تب شالیزار مبتلا شدند که از این تعداد ۲ مورد نیز مرگ ناشی از این بیماری به ثبت رسید.
