توت‌فرنگی گیاهی نهان‌دانه از تیره ی گل سرخ است. رشد این گیاه علفی پایا در آب و هوای معتدل گرم و در بستر غنی از گیاخاک و خاک اسیدی بسیار خوب است. گل‌های توت‌فرنگی نسبت به سرما به شدت حساس هستند ولی عطر و طعم نهنج (قسمت خوراکی گیاه) با انجماد از بین نمی‌رود. توت فرنگی به‌دلیل دارا بودن فیتو کمیکال، اثرات مثبت بسیاری بر روی مغز می‌گذارد و می‌تواند اثرات نامطلوب پیری بر مغز را کاهش دهد.
یک‌دانه توت فرنگی ۱۰۰ گرمی شامل تقریبا ۳۳ کیلو کالری انرژی، منبع عالی از ویتامین ث، منبع خوبی از منگنز است و میزان کمی از ویتامین‌های دیگر و مواد معدنی مورد نیاز در رژیم غذایی را فراهم می‌کند. توت فرنگی شامل میزان متوسطی از اسیدهای چرب اشباع نشده در (دانه) روغن تخم برهنه است.
شرایط محیطی
توت فرنگی گیاهی است که در خاک های مختلف تقریبا سازگار است. با این وجود خاک های عمیق نرم با بافت شنی رسی را ترجیح می دهد. اگر میزان آهک خاک از حد مجاز بیشتر باشد، عارضه کلروز یا زرد شدن برگ ها بروز خواهد کرد. از لحاظ آب و هوا در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول دهی مناسب خواهد داشت. در شرایط گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود.
در ارتفاع ۴۰۰ تا ۸۰۰ متری از سطح دریا می تواند رشد مناسبی داشته باشد. نیمه مقاوم به سرما است و بدون پوشش کاه و کلش می تواند تا ۵- درجه سانتی گراد را تحمل کند ولی با پوشش ویژه تا ۱۸- درجه سانتی گراد مقاوم است. و نیاز سرمایی آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه سانتی گراد می باشد. سطحی بودن ریشه ها که معمولا تا عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری خاک توزیع می شود، گیاه را حساس به کم آبی می کند.
شرایط عمومی مناسب جهت کشت و پرورش
- درجه حرارت مطلوب در شبانه روز ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد
- رطوبت نسبی بالای ۴۰ درصد
- خاک های شنی یا رسی شنی با زهکشی مناسب
- کیفیت آب در حد ۸۰۰ میکرو موس (حداکثر ۱۱۰۰ میکرو موس)
- اسیدیته یا PH خاک در حد ۵/۶ تا ۵/۷
- فاصله بوته حدود ۶ بوته در متر مربع
- کنترل آفات و بیماری ها
- استفاده ازمالچ (خاکپوش) روی بستر کشت جهت جلوگیری از توسعه آفات و بیماری ها و علف های هرز
- حذف دستک ها (رانر ها) جهت تقویت میوه دهی بوته ها
- استفاده از کودهای کامل (عناصر میکرو و ماکرو) در تغذیه گیاه
- انجام آبیاری مناسب (آبیاری قطره ای به منظور کاهش آلودگی ها در گلخانه)
- دارا بودن نیاز نوری بالاتر نسبت به سایر محصولات سبزی و صیفی گلخانه ای
- در روزهایی که بیشتر از ۱۳ ساعت نور به آن تابیده شود به جای گلدهی ، ساقه خزنده می دهد و باردهی آن کاهش می یابد.
کاشت توت فرنگی
زمان کاشت
توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب می توان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت. بنابراین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است.
طریقه کاشت
هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود، سپس اقدام به کاشت کرد. اگر گیاهی زیاد عمیق کاشته شود بوته به علت خشکی یاد صدمه می بیند.
معمولا بوته ها را به فاصله ۴۰ سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی، تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا ، حدود ۳۱۲۵۰ بوته برآورده می شود. در کشت های گلخانه ای در متر مربع حدود ۶ بوته کشت می شود.
داشت
- پوشاندن خاک به وسیله کاه یا خاک اره موجب می شود که میوه با خاک به طور مستقیم تماس نداشته باشد و رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ شود.
- آبیاری حداقل هفته ای یک بار و به طریق جوی پشته ای صورت گیرد.
- کنترل به موقع بیماری ها، آفات و علف های هرز
- قطع ساقه های رونده در زمان فصل رشد، برای جلوگیری از ظریف شدن بوته های مادری
پیش رس کردن توت فرنگی در گلخانه
مطمین ترین وسیله برای پیش رس کردن استفاده از گلخانه است. مشکل استفاده از گلخانه در درجه اول هزینه سنگین احداث گلخانه و نیاز به تخصص و تجربه کافی برای کشت توت فرنگی در گلخانه است. برای این منظور می توان نشا توت فرنگی را ابتدا اواسط تیرماه تا اوایل شهریور در خزانه انتظار کشت کرد و ۷-۵ کیلوگرم در هر صد متر مربع از کودهای کامل ازت، فسفر و پتاس به نسبت ۱۷-۱۲-۱۲ به عنوان کود پایه به زمین خزانه داد. پس از تولید ریشه های قوی در نشا بوته ها شروع به ایجاد ساقه های رونده می نمایند. با سرد شدن هوا بوته ها تحت تاثیر نور و درجه حرارت پائین قرار گرفته و گل در آن ها تشکیل می شود. درجه حرارت گلخانه را ابتدا روی ۱۲ – ۸ درجه سانتی گراد تنظیم کرده و با افزایش شدت نور درجه حرارت را نیز زیاد می کنند و به ۲۰ – ۱۵ درجه سانتی گراد می رسانند. البته می توان درجه حرارت را به ۸ درجه سانتی گراد کاهش داد. بلافاصله پس از کاشت بایستی به اندازه کافی آبیاری نمود.
در آبیاری توت فرنگی گلخانه ای باید دقت شود که زمین به طور یکنواخت مرطوب گردد. منظور جلوگیری از خطر پوسیدگی میوه در اثر رطوبت زیاد، باید گلخانه را به موقع تهویه کرد و به وسیله حرارت خشک، رطوبت اضافی را کاهش داد. برای انجام عمل گرده افشانی و تلقیح بهتر گل های توت فرنگی در گلخانه می توان برای هر ۱۰۰۰ متر مربع سطح زیر کشت، یک کندوی زنبور عسل در گلخانه قرار داد.
