افزایش بیش از ۲ برابری تولید محصولات کشاورزی سیستان با اجرای یک طرح آبرسانی
معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی با بیان این که طرح انتقال آب سیستان برای کشت پاییزه به بهره برداری می‌رسد گفت: با اجرای این طرح، میزان تولید محصولات کشاورزی این منطقه از ۴۰۰ هزار تن به ۹۶۰ هزار تن افزایش می‌یابد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، علی مراد اکبری در برنامه شنبه شب گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با بیان اینکه طرح آبرسانی سیستان از بزرگترین و پیچیده‌ترین طرح‌های آبرسانی کشور است افزود: این طرح از سال ۹۳ و با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی آغاز شد و تاکنون ۳۲ هزار هکتار از این طرح به بهره برداری رسیده است.
وی گفت: منطقه سیستان حدود ۵۰ میلی متر بارندگی و حدود ۴ هزار میلی متر ظرفیت تبخیر دارد و اقلیم شکننده‌ای دارد بنابراین باید منابع پایه آب و خاک در این منطقه حفاظت شود.
اکبری افزود: برای طرح آبرسانی سیستان در مرحله نخست ۵۰۰ میلیون دلار و در مرحله بعد ۳۵۰ میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی برداشت شد.
وی گفت: این طرح در عرصه ۲۰۳ هزار هکتار از دشت سیستان انجام شد که ۱۵۰ هزار هکتار از آن قابل کشت است.
اکبری افزود: به علت محدودیت منابع آب فقط ۴۶ هزار هکتار قابلیت آبرسانی دارد، اما طرح در ۲۰۳ هزار هکتار مساحت اجرا شده است.
وی گفت: بر اساس این طرح، مناطق زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون منتفع خواهند شد.
اکبری افزود: ۱۶ ناحیه عمرانی در طرح آبرسانی سیستان مشخص شده و وزارت نیرو ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب به آن اختصاص داده است.
وی گفت: بر اساس این طرح به هر هکتار ۸ هزار و ۸۰۰ متر مکعب آب می‌رسانیم.
معاون وزیر جهاد کشاروزی با بیان اینکه مطالعات خاک شناسی و زیرساخت‌های سامانه‌های نوین آبیاری انجام شده است افزود: لوله کشی طرح آبرسانی سیستان تا زمین‌های ۵ هکتاری رفته است.
اکبری افزود: طرح آبرسانی سیستان مزاحمتی برای شبکه آبرسانی سنتی این منطقه ندارد و ۴۶ هزار هکتار از زمین‌های این منطقه را پایدار آبیاری می‌کنیم.
وی گفت: ۱۶ ایستگاه پمپاژ که ۳۹ متر مکعب آب را جا به جا می‌کند بر اساس طرح آبرسانی سیستان اجرا می‌شود.
اکبری افزود: در این طرح ۵ هزار و ۶۰۰ کیلومتر لوله گذاری شده است و ممکن است در نقطه‌ای اشکالی نیز روی دهد.
وی گفت: ۸۲۰ میلیون متر مکعب حق آبه ایران از کشور افغانستان است که سالانه ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب در اختیار این طرح قرار می‌گیرد.
معاون وزیر جهادکشاورزی تصریح کرد: با اجرای طرح آبرسانی سیستان، میزان تولید محصولات کشاورزی این منطقه از ۴۰۰ هزار تن به ۹۶۰ هزار تن افزایش می‌یابد و ۷۰ هزار شغل که ۵۰ هزار شغل مستقیم و ۲۰ هزار شغل غیر مستقیم است با اجرای این طرح ایجاد می‌شود.
اکبری افزود: در کشور ۴۰۰ هزار چاه مجاز و حدود ۳۵۰ هزار چاه غیر مجاز داریم.
وی گفت: سالانه به وسیله چاه‌های غیر مجاز بیش از ۱۰ میلیارد متر مکعب از ذخایر سفره‌های زیر زمینی آب استخراج می‌شود.
اکبری افزود: با توجه به ۱۴ نوع فعالیت برای مقابله با چاه‌های غیر مجاز، اما تاکنون موفقیتی برای افزایش بهره وری از سفره‌های آب زیر زمینی انجام نشده است.
وی گفت: برای مقابله با چاه‌های غیر مجاز، همه دستگاه‌ها باید تعامل داشته باشند.
آقای اکبری افزود: تاکنون ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار آبیاری تحت فشار در کشور انجام شده که یک و یک دهم میلیون هکتار در این دولت ایجاد شده است.
وی گفت: شبکه‌های آبرسانی، زهکشی در ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار انجام شده که حدود ۷۰۰ هزار هکتار مربوط به این دولت است.
اکبری افزود: سالانه بیش از ۱۴۰ میلیارد تومان فقط از منابع ملی برای مرمت و احیای قنوات استفاده می‌شود.
وی گفت: بهره وری آبیاری از ۳۹ درصد در سال ۹۲ به ۴۵ درصد رسیده است.
آقای اکبری افزود: میزان بهره وری در سال ۹۲ نهصد و بیست گرم به ازای مصرف یک متر مکعب آب است.
وی گفت: در سال ۹۲ سطح گلخانه‌ها ۸ هزار هکتار بود و اکنون به ۱۷ هزار هکتار رسیده است.
اکبری افزود: در گلخانه ۹۰ درصد آب ذخیره می‌شود که برای آبیاری و سفره‌ها مفید است.
وی گفت: از سال ۹۲ یک دهم لیوان هکتار آبیاری تحت فشار انجام داده ایم که بر اساس آن پنج و نیم میلیارد متر مکعب آب صرفه جویی شده است.
اکبری افزود: از سال ۹۲ تاکنون تراز تجاری کشور در بخش کشاورزی از ۸ میلیون دلار به منفی چهار و نیم میلیون دلار کاهش یافته است.
وی گفت: بر اساس برنامه ششم باید سالانه ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی حاصلخیز خاک را افزایش دهیم.
اکبری افزود: از سال ۹۲ تاکنون ۴۰۰ هزار هکتار زهکشی در کشور انجام شده که حدود ۲۰۰ هزار هکتار در سال‌های اخیر بوده است.
وی گفت: با توجه به عملیات تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی و تسطیح آن‌ها فرسایش در این مناطقه به علت توزیع یکنواخت آب کاهش یافته است.
اکبری با بیان اینکه به منابع خاک کشور جفا شده است افزود: بیشترین فرسایش خاک مربوط به مناطق جنگلی و مراتع است.
وی گفت: سه تا پنج درصد اعتبارات آب برای حاصلخیزی خاک، بهبود وضع آن، افزایش مواد آلی خاک و تهیه نقشه‌های مدیریت پذیر اختصاص می‌یابد.
حبیب الله دهمرده نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی نیز در ارتباط تصویری با این برنامه، درباره طرح آبرسانی سیستان گفت: بر اساس این طرح باید انتقال آب تا زمین، تغییر الگوی کشت، ایجاد کارخانه فرآوری و دستگاه بهره بردار معرفی و انجام می‌شد، زیرا کشاورزان حتی درباره سهم آبشان نیز معترض هستند.
وی افزود: باید بخشی از این طرح، آزمایشی اجرا می‌شد تا نقاط قوت و ضعف آن مشخص شود.
جمال محمدولی سامانی کارشناس آب و استاد دانشگاه تربیت مدرس نیز در این برنامه گفت: در برنامه ریزی‌ها به کشت دیم توجهی نکرده ایم و سیاستگذاری‌ها بر اساس کشت آبی بوده است.
وی افزود: بر اساس ماده ۳۵ برنامه ششم توسعه برای افزایش بهره وری، ایجاد سامانه‌های نوین آبیاری، تغییر الگوی کشت و کشت گلخانه‌ای کارنامه مناسبی نداشته ایم.
محمدولی سامانی با اشاره به نشست زمین در دشت‌های کشور به علت برداشت بی رویه آب از سفره‌های زیرزمینی گفت: به عنوان نمونه دشت ورامین ۱۲ سانتی متر، دشت ساوجبلاغ و نظرآباد ۱۸ سانتی متر، جنوب تهران ۱۷ سانتی متر، دشت قزوین ۲۴ سانتی متر، دشت مشهد ۲۵ سانتی متر و تهران روزانه یک میلی متر نشست دارد.
تورج فتحی کارشناس آب و خاک نیز در این برنامه گفت: میزان فرسایش خاک در ایران ۷ تا ۱۰ برابر میانگین جهانی است.
وی نبود تعادل بین دام و مرتع، کاهش کیفیت مراتع و از بین رفتن صد‌ها هزار هکتار جنگل را از دلایل فرسایش خاک در کشورمان برشمرد.
حسین اسدی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نیز در این برنامه گفت: اراضی دیم از مراتع، فرسایش خاک بیشتری دارند و فرسایش خاک در ایران ۱۰ تا ۱۲ برابر حد مجاز است.
وی افزود: یکی از مسائل مرتبط با آبیاری، شور شدن خاک است که اکنون برخی خاک‌های کشور به شدت شور شده است.
اسدی گفت: کمتر یک و سه دهم میلیون هکتار خاک بدون محدودیت داریم که بخشی از آن در سیلاب‌های اخیر از بین رفت.
وی افزود: به بخش مربوط به خاک در برنامه ششم توسعه توجه نشده است.
