انواع خرما
قدمت کشت و پرورش نخل خرما (Phoenix dactylifera) به بیش از 7,000 سال پیش باز می گردد و یکی از قدیمیترین گیاهان کشت شده توسط انسان است.
خرما به طور سنتی برای اهداف پزشکی مختلف مورد استفاده قرار گرفته و مطالعات جدید نیز نشان داده اند که برخی انواع این میوه به واسطه خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد باکتری خود می توانند به پیشگیری از برخی بیماری ها و بهبود برخی شرایط سلامت انسان کمک کنند. سالانه مقدار زیادی از خرماهایی که در نخلستانهای ایران حاصل میشوند از بین رفته و خراب میشوند. همچنین روشهای سنتی بستهبندی در کنار روشهای ناسالم برداشت خرما نیز باعث سو استفاده برخی از منابع برای پخش خرما میشود.
در ادامه با برخی از شناخته شدهترین انواع خرما در ایران و جهان بیشتر آشنا می شویم.
خرمای مضافتی
خرمای مضافتی یکی از بهترین خرماهای کل ایران است که از مهمترین و مشهورترین مدلهای آن به شمار میرود. این خرما به طور ویژه در استان خوزستان رشد کرده و یکی از با ارزشترین و خوشمزهترین خرماهای ایران و جهان است. خرمای مضافتی به دلیل کیفیت بالایی که دارد مورد توجه و علاقه افراد بسیاری قرار داشته و همین کیفیت بالا باعث صادرات این محصول به دهها کشور اروپایی و آسیایی شده است.
این خرما رطوبت بالایی دارد و جزء خشکبار بحساب نمیاد، به همین دلیل بهترین شرایط نگهداری آن در جای خنک و یخچال می باشد، ظاهری نرم و گوشتی دارد، رنگ تیره و به راحتی پوست را از گوشت جدا می شود، این نوع سرشار از ویتامینها، فیبر و پتاسیم می باشد.
خرمای مضافتی در اواخر تابستان برداشت شده و پوست آن بسیار سیاه، براق، نازک و صاف است. رطب مضافتی همچنین در شهر بم نیز تهیه شده و این شهر در زمینه تولید عمده فروشی این نوع خرما پیشینه طولانی دارد. از خرمای مضافتی اصل بوشهر برای تهیه انواع شهد، شکر طبیعی، شکر مایع، انواع مواد غذایی و شیرینی، نئوپان، الکل صنعتی، شکلات و غیره استفاده میشود. در واقع بهترین خرمای بوشهر همین خرمابوده و در ایران نیز از شهرت بالایی برخوردار است.
خرمای عجوه
خرمای عجوه (Ajwa) از انواع نرم و خشک و مزه ای بسیار شیرین دارد. این یکی از انواع شناخته شده خرما است که در مدینه در عربستان کشت می شود.
خرمای لؤلؤ
این خرمای محبوب تو مناطق جنوبی ایران کاشت و برداشت میشود. این خرما به دلیل ظاهر زیباش خیلی طرفدار دارد. به عربی لولو یعنی مروارید، خرما لولو هم مثل دیگر خرماها خواص دارویی و درمانی زیادی دارد، که ممکن است در تقویت بدن و درمان موثر باشد.
رطوبت خرمای لؤلؤ کمتر از ۱۵ درصد و نوعی خرمای خشک بحساب میاد و اگر در محیط خشک و خنکی نگهداری شود، حدود ۲ سال ماندگاری دارد. رنگ Lulu Dates قهوهای و ظاهری گرد، بیضی دارد، بافتش نرم و پوستش چسبیده به گوشتش می باشد. این خرما دارای شیرینی ملایمی و جایگزین مناسبی بجای شکر می باشد.
خرمای خدری
خرمای خدری یکی از خرماهای خشک و شیرین بوشهر است که برای افرادی که به خرماهای بسیار شیرین علاقه مندند بهترین محصول میباشد. این خرما پوستی چروکیده داشته و به طور ویژه در منطقه بوشهر کشت میشود. قیمت این نوع به نسبت کیفیتی که دارد عالی است و اگر میخواهید یک سوغاتی خوشمزه از بوشهر تهیه کنید خرمای خدری یک انتخاب عالی است.
خرمای امبرا
خرمای امبرا یک خرمای گوشتی است که هستهای کوچک داشته و ظاهر آن بسیار جذاب است. این خرما از طرفداران بسیار زیادی برخوردار بوده و جزو گرانترین خرماهای بوشهر محسوب میشود. از بزرگترین خرماهای عربستان که در مدینه کشت می شود. که هسته کوچک اما گوشتی زیادی دارد و بهعنوان غذا هم مورداستفاده قرار میگیرد و جزو گرانترین خرماها با رنگی قهوهای و طعمی شیرین است.
خرمای زاهدی
خرمای زاهدی طلایی و بیضی شکل است و دارای یک بافت نرم و طعم آجیلی است. آنها پوست ضخیمی دارند، نیمه خشک هستند و نسبت به سایر خرماها شیرینی کمتری دارند. این نوع خرما همچین دارای فیبر زیادی است. این خرمابه گستردگی در جنوب ایران کشت به عمل می آید و به خاطر شیرینی معتدل اش طرفداران زیادی در خارج و داخل کشور دارد. چون این خرما به آسانی ذخیره و حمل می شود طرفداران در بین تجار خرما به ویژه صادرکنندگان طرفداران زیادی دارد.
خرمای مرداسنگ
رقم مرداسنگ یکی از خرماهای درجه دو و سه است که علاوه بر استان بوشهر، در استان کرمان نیز کاشته میشود. این خرما چون زیاد تولید نمی شود بنابراین فقط در کرمان و بعضا سایر نواحی جنوبی کشور مصرف می شود.
خرمای ربی
اصلی ترین و مهم ترین خرما در منطقه سیستان و بلوچستان نوع ربی یا خرمای پاکستانی است. که از نظر اقتصادی و تولید، اهمیت زیادی در این منطقه دارد.
خرما ربی از خرماهای گوشتی و نسبتا بزرگ محسوب میشود. مرغوب ترین نوع این خرما در زابل و ایرانشهر تولید میشود. رنگ این خرما در مرحله رسیدگی رطب، به سبزی می گراید.
این خرما عموما، از خرماهای نیمه خشک محسوب میشود. هسته خرما نسبت به گوشت آن کوچک است. به دلیل چسبندگی پوسته به هسته، و بافت مناسبی که دارد؛ راحت قابلیت شستشو و نگهداری دارد.
در زمان رسیدگی، این رقم به رنگ مشکی کامل میرسد. و گاها به قهوه ای تیره هم متمایل است.
خرمای برهی
خرمای برهی (Barhi) دارای عطر و طعمی قوی و رنگی زرد است. این از کوچکترین انواع خرما است و بافتی ترد دارد. این خرما از ماندگاری بالایی برخوردار است و اصالتا ریشه در کشور عراق دارد.
خرمای خاصویی
خرما خاصویی (خرما خاصه) یا خرما آلویی در استان بوشهر که یکی از خرما خیزترین استان های ایران می باشد. خرما خاصویی گونه ای از خرما است که در کوهپایه ها رشد میکند. به همین دلیل این نوع عمدتا در شهرستان هایی که در کوهپایه های زاگرس قرار گرفته اند مانند: شهر جم، عسلویه، فیروز آباد، قیروکازرون، کنگان، فراشبند و برخی دیگر از روستاهای این منطقه یافت میشود. تقریبا این خرما در سایر مناطق دیگر از گونه های نادر شناخته میشود.
بیشتر بخوانید:
عارضه خشکیدگی خوشه خرما
روستای عروسان خور با برداشت بیش از ۶۰ نوع خرما
خواص خرما برای سلامتی
خرمای پیارم
این رقم یکی از مجللترین و گران قیمتترین خرماهای ایران است که خرمای پیارم از انواع نیمه خشک و دیررس است. عمده قند موجود در این نوع خرما فروکتوز است. خرمای پیارم بیشتر در استان هرمزگان کشت می شود.
پوست نازک پیارم به رنگ قهوهای تیره و با توجه به اینکه گوشت و پوست آن کاملاً به یکدیگر چسبیدهاند، ظاهری زیبا و مطلوب دارد، درصد رطوبت میوه آن کم است و از ارقام نیمهخشک محسوب میشود. از میوههای دیررس است، کیفیت میوه آن مطلوب و از نظر صادرات بسیار بازارپسند است.
خرمای گنتار
اﯾﻦ رﻗﻢ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ اﺳﺎﻣﯽ ﻗﻨﻄﺎر و ﻗﻨﺪی ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد.
خرمای گنتار یا خرمای قنطار یا قندی از خرمای های تر با هسته ای کوچک میباشد. این خرمااز ارقام مهم و صادراتی استان خوزستان و همچنین شهرستان هایی مانند کازرون، برازجان، اهرم و داراب میباشد. این خرما دارای قابلیت نگهداری بالایی میباشد. گنتار بافتی نیمه خشک، ظاهری بیضی شکل و رنگی متمایل به قهوه ای دارد.
خرمای خلاص
نوع خلاص در دسته خرماهایتر قرار گرفته و طعم شیرین دلنشینی دارد. از خرمای خلاص معمولا در کنار قهوه استفاده میشود. نوع آن همچنین ریشه عربستانی داشته و در سالهای اخیر به صورت محدود در بوشهر کاشته میشود.
خرمای کبکاب
خرمای کبکاب یکی از معروفترین و پرفروشترین سوغاتیهای بوشهر است که به بسیاری از کشورها صادر میشود. رنگ آن قهوهای تیره داشته و هسته بیضی آن به چسبندگی زیادی که به میوه دارد شناخته میشود. از جمله خواص خرمای کبکاب میتوان به ضد سرطان بودن، بهبود شنوایی، بینایی، درمان کمردرد، بهبود درد مفاصل، بهبود درد سینه و درمان مشکلات مربوط به ریه اشاره کرد.
خرمای کبکاب در گروه خرماهای نیمه خشک قرار دارد. پوست این نوع نسبت به انواع دیگر ضخیمتر است. این خرما بیشتر در بهبان کشت می شود و شیره فراوانی دارد.
خرمای ربی
خرمای ربی از معروفترین انواع خرمای تولیدی در استان سیستان و بلوچستان است. این نوع دارای میوه ای بزرگ و به رنگ های قرمز و متمایل به سیاه است. خرمای ربی پوستی براق، شفاف و نازک دارد. به واسطه رطوبت کم، خرمای ربی ماندگاری بالایی دارد. این خرما ظاهری چروک خورده و کشیده دارد.
خرمای شاهانی
این خرمانسبت به سایر خرماها شیرینی بیشتری دارد. همچنین گوشت و پوست آن کاملا از هم جدا میشود و رنگ آن در حالت کاملا رسیده قهوهای روشن است که دارای رنگ روشنتری نسبت به سایر خرماها است.
شاهانی باید در دمایی بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی گراد نگهداری کرد.
خرمای استعمران
خرما استعمران که با نام خرما سایر هم شناخته می شود یکی از محبوب ترین و در عین حال پر فروش ترین محصولات آن در ایران می باشد. خرمای استعمران عمدتا در خوزستان و شهرهای جنوبی ایران کاشته می شود. این نوع دارای قند بسیار بالایی است و از شیرین ترین نوع خرماها محسوب می شود.