مهر ماه تلخ سیب ایران/ مشکلی که هر سال تکرار می‌شود
نزدیک دو دهه است ۴۰ درصد از سیب صنعتی آذربایجان غربی قطب تولید این محصول استراتژیک کشور به دلیل بی‌تدبیری مسئولان در حاشیه راه‌ها به‌صورت غیربهداشتی انباشت شده و هدر می‌رود.
آذربایجان غربی با تولید سالانه ۱.۳ میلیون تن قطب اول تولید سیب کشور به شمار می‌رود، که ۳۵ تا ۴۰ درصد از این محصول زیر درختی یا صنعتی است ظرفیتی که به دلیل نبود سیاست واحد سالانه بخش زیادی از آن فاسد شده و یا کیفیت اصلی خود را از دست می‌دهد.
سالانه در فصل برداشت سیب‌درختی در نیمه دوم شهریورماه به علت وزش بادهای فصلی، سیب‌های درختی آذربایجان غربی با ریزش بسیاری مواجه می‌شوند و نبود برنامه‌ریزی‌های دقیق و مدون و عدم انسجام دستگاه‌های دولتی در برخورد با این موضوع باعث شده تا دلالان در این بخش پول‌های کلانی را به جیب بزنند.
مهرماه هرسال با آغاز فصل خریدوفروش سیب به‌جای خوشحالی کشاورزان از برداشت زحمات یک‌ساله، قاب نامناسبی از انباشت و هدر رفت سرمایه ملی در ذهن رهگذران از جاده‌های آذربایجان غربی به تصویر کشیده می‌شود.
نزدیک دو دهه است به دلیل ارزان و مفت بودن سیب زیر درختی شاهد انباشت غیربهداشتی و نامناسب این محصول در حریم قانونی جاده‌های استان هستیم که مهرماه هرسال با آغاز فصل برداشت نه‌تنها تصویر زشت و نامناسبی از استان را در اذهان عمومی به‌جای می‌گذارد بلکه هدر رفت سرمایه‌های هنگفت ملی و آسیب جدی به اقتصاد بخش کشاورزی استان را مورد هشدار می‌دهد.
هرچند قانون به‌صراحت از ممنوعیت انباشت سیب در حریم قانونی جاده‌ها خبر داد و ۸۰ جایگاه بهداشتی نیز برای جمع‌آوری سیب‌های زیر درختی ایجاد و مقررشده دانشگاه علوم پزشکی، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و نیروی انتظامی موضوع جمع‌آوری سیب زیر درختی در مسیر جاده‌ها و انتقال به کارخانجات صنایع تبدیلی ساماندهی و نظارت کنند اما هیچ اقدام عملی در این زمینه صورت نگرفته است.
نبود بازار مناسب، برنامه مشخص و الگوی مناسب کشت، نبود سورت و بسته‌بندی مناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید، گران بودن هزینه‌های حمل‌ونقل نیز در این استان سکانس‌های سریال تکراری سیب آذربایجان غربی است؛ سریالی که پایان آن کام باغداران را تلخ می‌کند و حسرت هدر رفت آب و سرمایه‌های ملی برای استان به‌جا می‌گذارد.
بی‌تدبیری مسئولان برای ساماندهی سیب صنعتی در آذربایجان غربی نه‌تنها موجب ایجاد مسائل و مشکلات اقتصادی و بهداشتی در کشور شده بلکه تبدیل به یک چالش بین‌المللی نیز شده است.
آذربایجان غربی قطب تولید کنسانتره و آبمیوه کشور به شمار می‌رود و سالانه بخش زیادی از صادرات استان متعلق به این بخش است اما انباشت غیربهداشتی سیب در حاشیه راه‌ها و تأثیر آن بر کاهش کیفیت سیب و آبمیوه تولیدی موجب شده ترکیه رقیب اصلی ایران درزمینهٔ تولید آبمیوه این موضوع را به دستاویزی منفی برای تبلیغ علیه سیب ایران تبدیل کند.
تجارت سیب در سطح کشور و استان دارای ارزش ۱۰۰ میلیون دلاری است که می‌تواند، به‌عنوان موتور محرک اقتصاد کشاورزی و به دنبال آن موتور محرکه اقتصاد استان عمل کند چراکه در آذربایجان غربی ۲۵ درصد ارزش‌افزوده حاصل از تولید در بخش کشاورزی است و همچنین بخش کشاورزی ۳۲.۸ درصد اشتغال فعال استان را تشکیل می‌دهد.
سال‌ها است عدم برنامه‌ریزی منسجم، نبود بسته‌بندی مناسب با بازارهای جهانی، عدم همراهی باغداران و همراهی تشکل‌های کشاورزی و بخش دولتی موجب شده دود این موازی کاری به چشم اقتصاد استان برود و زمان آن رسیده است به‌جای برگزاری جلسات روتین و بدون نتیجه گام‌های عملی برای حل این مشکلات برداشت.
انباشت سیب در حاشیه راه‌های آذربایجان غربی ممنوع است
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص ساماندهی انباشت سیب صنعتی استان در کنار جاده‌ها باوجود ممنوعیت قانونی به خبرنگار مهر گفت: سیب زیر درختی یا سیب صنعتی در بحث تولید کنسانتره و آبمیوه استان و صدور این محصول نقش مهمی دارد و سال‌هاست باوجود ممنوعیت انباشت آن در حاشیه راه‌ها به یکی از چالش‌های بخش کشاورزی تبدیل‌شده است.
اکبر کرامتی با بیان اینکه آذربایجان غربی با تولید سالانه ۱.۲ میلیون تن سیب قطب تولید این محصول در کشور به شمار می‌رود، ادامه داد: هرسال نزدیک ۳۵ تا ۴۰ درصد از سیب‌های تولیدی استان زیر درختی یا همان سیب صنعتی است که توسط کارخانجات کنسانتره و آبمیوه استان خریداری می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته کارخانجات صنایع تبدیلی استان به‌صورت مستقیم از باغداران استان اقدام به خرید سیب صنعتی می‌کردند، بیان کرد: با خرید مستقیم شاهد انباشت سیب در جاده‌ها نبودیم و مشکلی در این بخش وجود نداشت اما در سال‌های اخیر این رویه تغییر پیداکرده و دلالان و واسطه‌ها پای‌کار آمده‌اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی اضافه کرد: در سال‌های اخیر کارخانجات صنایع تبدیلی استان به‌جای خرید سیب صنعتی از خود باغداران برای اینکه با هزار نفر باغدار طرف شده و روزانه سیب بخرند، ترجیح دادند از یک واسطه نیاز سیب صنعتی خود را در یک زمان‌بندی مشخص خریداری کنند.
دستگاه‌های اجرایی متولی ساماندهی سیب صنعتی پای کار نیستند
کرامتی خاطرنشان کرد: این موضوع در سال‌های اخیر موجب ورود دلالان به بازار خرید سیب صنعتی شده و مراکز دپو و انباشت سیب در جاده‌ها هرسال گسترش پیداکرده است که این امر نه‌تنها موجب آسیب به بخش اقتصاد کشاورزی می‌شود بلکه ازنظر سلامت و بهداشت مردم را نیز تهدید می‌کند.
وی در خصوص برنامه سازمان جهاد کشاورزی استان برای ساماندهی این چالش گفت: در سه الی چهار سال اخیر سازمان جهاد کشاورزی با تشکیل کارگروهی متشکل از اداره کل راهداری، نیروی انتظامی، معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی، سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با همراهی دستگاه قضا در استان اقدام به ساماندهی و ممنوعیت فروش سیب در حاشیه راه‌های استان کرده است.
کرامتی از ایجاد ۸۰ مرکز بهداشتی و دارای مجوز خرید سیب صنعتی در استان خبر داد و گفت: تلاش شد در دو الی سه سال اخیر با راه‌اندازی این مراکز شاهد انباشت سیب صنعتی در حاشیه راه‌ها نباشیم که متأسفانه به دلایل مختلف ازجمله عدم همراهی باغداران و کارخانجات صنایع تبدیلی استان و نیز عدم همکاری مناسب دستگاه‌های متولی هنوز موفق به ساماندهی این مشکل نشده‌ایم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه قیمت هر کیلو سیب صنعتی ۸۰۰ تا ۱,۰۰۰ تومان برآورد می‌شود، اظهار کرد: سالانه نزدیک ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان چرخه اقتصادی خریدوفروش سیب صنعتی در استان است که به دلیل عدم همکاری باغدار و صاحبان صنایع تبدیلی بخش زیادی از این پول در حاشیه راه‌ها فاسد شده و از بین می‌رود.
انباشت سیب در کنار جاده‌ها بهداشت و سلامت محیط و مردم را تهدید می‌کند
وی با اشاره به اینکه عدم ساماندهی خریدوفروش سیب صنعتی نه‌تنها ضربه اقتصادی به بخش کشاورزی استان می‌زند بلکه انباشت غیربهداشتی آن در کنار جاده‌ها آسیب جدی به بهداشت و سلامت محیط و مردم وارد می‌کند، گفت: قوانین برخورد با این چالش را به فراوانی در استان داریم اما این ممنوعیت قانونی تاکنون نتوانسته کمک‌کار باشد.
کرامتی با بیان اینکه آذربایجان غربی قطب تولید کنسانتره و آبمیوه کشور نیز به شمار می‌رود، افزود: به دلیل غیربهداشتی بودن و از بین رفتن کیفیت سیب‌های انباشت شده در حاشیه راه‌ها، کنسانتره و آبمیوه‌های تولیدشده استان نیز در برخی مواقع کیفیت موردنیاز بازارهای جهانی را ندارد و در این راستا شاهد عدم استقبال بازارهای جهانی هستیم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به اینکه کشور ترکیه هرسال کنسانتره سیب استان را خریداری کرده و با ایجاد تغییراتی اقدام به تولید محصولات متنوع ازجمله آبمیوه می‌کند، گفت: متأسفانه شاهد هستیم این آبمیوه تولیدی به اسم ترکیه در بازارهای اروپایی به فروش می‌رسد.
کرامتی با اعلام اینکه از هر ۵ تا ۷ کیلو سیب یک کیلو کنسانتره تولید می‌شود، گفت: قیمت هر کیلو کنسانتره در بازارهای جهانی بالای ۲ دلار معادل ۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد که به دلیل عدم همراهی دستگاه‌های اجرایی متولی و نیز باغدار و صاحبان صنایع تبدیلی باوجود ظرفیت‌های بالای این بخش هنوز نتوانسته‌ایم سهم مناسبی از بازارهای جهانی سیب و حتی کنسانتره و آبمیوه داشته باشیم.
کارخانجات رغبتی به خرید سیب صنعتی از مراکز بهداشتی ندارند
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص مسائل و مشکلات پیش روی ساماندهی سیب صنعتی گفت: سالانه یک‌سوم از سیب تولیدی استان سیب زیر درختی یا سیب صنعتی است که در سال‌های اخیر به یکی از مشکلات اساسی در این حوزه تبدیل‌شده است.
عزیز امانی با بیان اینکه باوجود راه‌اندازی و تعیین مراکز خرید بهداشتی سیب صنعتی صاحبان صنایع تبدیلی رغبتی به خرید سیب صنعتی از این مراکز ندارند افزود: به دلیل عدم پرداخت هزینه برای انباشت سیب در حاشیه راه‌ها دلالان و واسطه‌ها و نیز صاحبان کارخانجات برای عدم پرداخت هزینه جزئی برای دپوی سیب در مراکز بهداشتی رغبتی برای خریدوفروش سیب صنعتی در این مراکز ندارند.
وی با بیان اینکه ۱۱ کارخانه تولید کنسانتره و آبمیوه در استان فعال است، اضافه کرد: ۸۰ مرکز بهداشتی خریدوفروش سیب صنعتی در استان دایر شده که در این مراکز سیب صنعتی ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان گران‌تر از سیب‌های انباشت شده در حاشیه راه‌ها عرضه می‌شود اما به‌جای این هزینه جزئی سیب‌ها کاملاً بهداشتی عرضه می‌شود.
امانی با تأکید بر تغییر فرهنگ سنتی خریدوفروش سیب صنعتی در حاشیه راه‌ها باید از قوانین بازدارنده در این خصوص به‌صورت جدی استفاده کرد، افزود: متأسفانه دستگاه‌های متولی همراهی خوبی با جهاد کشاورزی ندارند.
معاون باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به اینکه سیب یک محصول استراتژیک به شمار می‌رود ولی در سال‌های اخیر ارزش اقتصادی آن را کاملاً از بین برده‌ایم، گفت: تنها راهکار حل این مشکل همراهی دستگاه‌های اجرایی متولی و نیز همکاری باغدار و صاحبان کارخانه‌ها است.
سردخانه‌های استان برای خرید و فروش سیب صنعتی پای کار بیایند
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی درزمینهٔ برنامه‌ریزی برای حل مشکل سیب صنعتی استان به خبرنگار مهر گفت: امسال ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تن سیب صنعتی در استان داریم که به دلیل عدم برنامه‌ریزی اصولی بخش زیادی از این ظرفیت به هدر می‌رود.
پرویز تومرایی با اشاره به اینکه سیب میوه‌ای بهشتی است و ازنظر غذایی و سلامت ارزش بالایی دارد، عنوان کرد: طی سال‌های اخیر به دلیل غفلت و بی‌توجهی ارزش اقتصادی سیب‌های تولیدی که یکی از باکیفیت‌ترین سیب‌های کشور به شمار می‌رود را از بین برده‌ایم.
وی با بیان اینکه سیب‌های زیر درختی جزو محصولات خوب و باکیفیت به شمار می‌روند و هزینه‌های زیادی برای تولید سیب‌ها شده است، گفت: متأسفانه خریدوفروش نامناسب این محصول در سال‌های اخیر موجب شده این محصول بی‌ارزش قلمداد شود.
تومرایی با اشاره به اینکه سالانه برای تولید هر کیلو سیب ۳۰۰۰ تا ۴,۰۰۰ هزار تومان هزینه می‌شود، خاطرنشان کرد: عرضه نامناسب و زشت این محصول در حاشیه راه‌ها و به‌صورت غیربهداشتی موجب شده تصویر نامناسبی در این محصول داشته باشیم.
وی مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی، وجود بیماری و قارچ‌ها در کنار تهدید سلامت مردم را از مهم‌ترین مضرات خریدوفروش سیب صنعتی در حاشیه راه‌ها دانست و اظهار کرد: از اردیبهشت‌ماه امسال با راه‌اندازی ۸۰ مرکز بهداشتی از قوانین بازدارنده و قهری در این زمینه استفاده کرده‌ایم که تاکنون بخشی از این مشکل مدیریت‌شده و رفع کامل آن نیازمند همراهی تمام دستگاه‌های اجرایی متولی است.
کیفیت ۵۰ تا ۶۰ درصد سیب‌های انباشت شده در حاشیه راه‌ها از بین می‌رود
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی از اعطای مجوز به ۸۰ مرکز بهداشتی خریدوفروش سیب صنعتی خبر داد و افزود: از این تعداد ۴۹ مرکز به تعاون روستایی و مابقی به اشخاص مجوز داده‌شده که ۲۸ مرکز تاکنون راه‌اندازی شده و مابقی در دست اتمام است.
تومرایی با اشاره به امکانات و تجهیزات مناسب سردخانه‌های استان اضافه کرد: در استان ۳۸۱ سردخانه داریم که تاکنون ۱۲ سردخانه پای‌کار آمده و اگر مابقی سردخانه‌ها همراهی کنند به‌زودی این مشکل برای همیشه برطرف می‌شود.
وی با بیان اینکه با انباشت سیب در حاشیه راه‌ها ۵۰ تا ۶۰ درصد سیب‌ها فاسد شده یا کیفیت خود را از دست می‌دهند عنوان کرد: این امر موجب تولید آبمیوه و کنسانتره بی‌کیفیت و بی‌رغبتی بازارهای جهانی برای خرید سیب و آبمیوه استان می‌شود.
عدم همراهی دستگاه‌های اجرایی متولی ساماندهی سیب صنعتی به‌خصوص اداره کل راهداری آذربایجان غربی مورداشاره و تأکید معاونان جهاد کشاورزی استان بود درحالی‌که مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای معتقد است این موضوع صحت ندارد.
۵۰ مورد برخورد قانونی با متخلفان انباشت سیب در حاشیه راه‌ها شده است
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آذربایجان غربی با گلایه از اظهارنظر معاونان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص عدم همراهی دستگاه‌های اجرایی و متولی گفت: جهاد کشاورزی باید با اقدامات فرهنگ‌سازی باغداران و صاحبان صنایع تبدیلی را مجاب به خریدوفروش سیب صنعتی در مراکز بهداشتی کند.
ارسلان شکری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه قوانین مشخصی برای حریم راه‌ها داریم افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر انباشت سیب در حریم قانونی راه‌ها یکی از موضوعات مورد گلایه این اداره کل است که قوانین لازم برای برخورد با متخلفان را داریم اما در برخی مواقع شاهد هستیم افراد در انتهای حریم قانونی اقدام به انباشت سیب می‌کنند که در این صورت نمی‌توانیم برخورد جدی داشته باشیم.
وی از گشت روزانه اکیپ‌های راهداری برای برخورد با متخلفان انباشت سیب در حاشیه‌ها در فصل خریدوفروش و نیز برداشت این محصول خبر داد و گفت: امسال ضمن تذکرهای متعدد به افراد متخلف ۵۰ مورد برخورد قانونی با اخذ دستور قضائی داشته‌ایم.
شکری با بیان اینکه حریم قانونی در بزرگراه‌ها ۳۸ متر، در راه روستایی ۱۲ متر است عنوان کرد: درزمینهٔ انباشت سیب صنعتی شاهد هستیم که در انتهای حریم قانونی صورت می‌گیرد که از دست اداره کل راهداری برخورد قانونی خارج بوده و نیازمند تدابیر ویژه است.
وی با بیان اینکه دستگاه‌های متولی ساماندهی سیب صنعتی به‌خوبی همراهی و همکاری لازم را دارند، گفت: حل این مشکل نیازمند برنامه‌ریزی اصولی و فرهنگ‌سازی از سوی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی است.
آذربایجان غربی باوجود ظرفیت بالا درزمینهٔ تولید سیب، کنسانتره و آبمیوه در کشور اما با یک رقیب جدی در منطقه به نام ترکیه روبه‌رو است، متأسفانه این کشور انباشت غیربهداشتی سیب در حریم جاده‌ها را دستاویزی برای تبلیغ منفی سیب کشور و استان قرار داده است.
فاروق گرمیانی با بیان اینکه ساماندهی این مشکل نیازمند ایجاد زیرساخت‌های لازم و حذف واسطه‌ها از این بخش است، گفت: انباشت غیربهداشتی سیب صنعتی در حریم جاده‌ها موجب بی‌کیفیتی کنسانتره و آبمیوه تولیدی می‌شود که ترکیه کشور رقیب ما درزمینهٔ آبمیوه از این موضوع تبلیغ منفی می‌کند.
رئیس خانه صنعت آذربایجان غربی گفت: بسیاری از کارخانه‌های صنایع تبدیلی سیب از انبار مناسب و سردخانه برای نگهداری سیب برخوردار هستند که اگر از آن‌ها با واگذاری تسهیلات سرمایه در گردش حمایت شود می‌تواند سیب را به‌صورت مستقیم خریداری و حضور دلالان که نتیجه‌ای جز پایین آوردن کیفیت محصول ندارند حذف شود.
آذربایجان غربی قطب اول تولید سیب در کشور به شمار می‌رود؛ سیب صنعتی به همان اندازه سیب‌های روی درخت از کیفیت و خاصیت بالایی برخوردار است اما به دلیل عوامل طبیعی تبدیل به سیب زیر درختی شده است.
برای تولید این سیب سرمایه‌های هنگفت اقتصادی و ملی هزینه شده است که با اندکی برنامه‌ریزی اصولی و هدفمند می‌توان از این ظرفیت برای توسعه اقتصاد کشاورزان و نیز استان و منطقه بهره برد کافی است نگاه مسئولانه‌ای به این موضوع داشته باشیم.
اگر زنجیره باغدار، دستگاه‌های اجرایی متولی و صاحبان کارخانجات صنایع تبدیلی باهم همراهی کنند دیگر شاهد انباشت غیربهداشتی این میوه بهشتی در جاده‌های استان نخواهیم بود.
انباشت غیربهداشتی سیب دستاویزی برای تبلیغ منفی سیب ایران از سوی ترکیه
رئیس خانه صنعت آذربایجان غربی در خصوص ساماندهی سیب صنعتی استان و مشکلات ناشی از این موضوع درزمینهٔ تولید کنسانتره و آبمیوه گفت: مشکل انباشت سیب صنعتی در جاده‌ها و مسائل ناشی از آن چندین سال است به موضوع چالش‌برانگیز در بخش کشاورزی تبدیل‌شده است.
