دستورالعمل کلی در مورد زراعت گلرنگ
گلرنگ گياهي است كه آن را براي توليد روغن از بذور و تهيّه رنگ نارنجي از گلبرگ هايش كشت مي كنند. گلرنگ از خانواده آفتابگردان و گياهي يكساله است.
گلرنگ گياهي است كه آن را براي توليد روغن از بذور و تهيّه رنگ نارنجي از گلبرگ هايش كشت مي كنند. گلرنگ از خانواده آفتابگردان و گياهي يكساله است. اين گياه علفي داراي ساقه هاي منشعب با ارتفاعي حدود ۳۰-۱۵۰ سانتيمتر است و ريشه هاي عميق آن تا ۲ متري خاك نفوذ مي نمايند. برگ هاي آن از نوع ساده به رنگ سبز تيره، بدون دمبرگ و كُرك ولي در حاشيه داراي خار مي باشند. گل هايش كپه اي و ميوه هايش از نوع فندقه و محتوي يك عدد بذر به رنگ سفيد يا خاكستري روشن، مخطط و بفرم مستطيلي كشيده هستند و يك رأس آن نوك تيز مي باشد. دانه هاي گلرنگ معمولاً داراي ۴۰ – ۲۴ درصد روغن، ۱۵ – ۱۲ درصد پروتئين و ۱۰ – ۵ درصد رطوبت هستند. روغن گلرنگ را به مصارف صنعتي و تهيه سالاد مي رسانند.
كنجاله گلرنگ حاوي ۵۵ – ۲۰ درصد پروتئين است كه براي تغذيه دام ها مصرف مي گردد.
كاشت گلرنگ:
گياه يكساله گلرنگ را در اوايل بهار كشت مي كنند.
بعلاوه كاشت پائيزه (اوايل آذر تا اوايل اسفند) گلرنگ در مناطق معتدله و گرمسير ولي كاشت بهاره اش (اواخر اسفند تا اواخر فروردين) در نواحي سردسير رايج است.
گلرنگ قابليت رشد در اغلب خاك ها را دارد.
اين گياه را در تناوب بعد از زراعت هايی كه داراي ريشه هاي افشان هستند، كشت مي كنند.
زمين گلرنگ را در پائيز شخم مي زنند و در اوايل بهار به خوبي آماده مي سازند.
عمق بذور گلرنگ را در حدود ۶ – ۴ سانتيمتر انتخاب مي نمايند.
بذور آن را به شكل رديف هايي با فواصل ۵۰ – ۴۰ سانتيمتر و فاصله بوته های ۴ سانتيمتر مي كارند.
اين گياه در اوايل دورۀ رشد كه فاقد ساقه است، نسبت به وقوع سرما بسيار مقاوم مي باشد.
همچنین آن را مي توان در خاك هاي نسبتا شور و قليايي نيز كشت نمود.
اين گياه احتياج به وجين و تنك كردن دارد.
آن را در ايران به صورت هاي ديم و آبي مي كارند.
نياز آبي گياه گلرنگ نسبت به ساير گياهان زراعي كمتر است بطوريكه مي تواند با ۴ دفعه آبياري به توليد مناسبي دست يابد.
بهترين مناطق كشت این گیاه در ايران شامل نواحي نيمه خشك از جمله دشت گرگان است.
مقدار بذر:
مقدار بذور مصرفي زراعت این گیاه در صورت كاشت مكانيزه حدود ۳۵ – ۲۵ كيلوگرم و در صورت دستپاش حدود ۵۰ كيلوگرم در هكتار است.
مهمترين ارقام گلرنگ عبارتند از:
يوت، ژيلا، نبراسكا، فريو و تعدادي از ارقام بومي ايران
مقدار كود:
زراعت گلرنگ به ۲۰۰ – ۱۵۰ كيلوگرم كود اوره و به همين ميزان كودهاي فسفره و پتاسه نيازمند مي باشد.
دوره رشد آن در حدود ۴ – ۳ ماه است.
زمان برداشت آن هنگامي است كه دانه هايش كاملاً سفت و سخت شده اند و به آساني از داخل طبق ها جدا مي گردند.
امكان برداشت این گیاه با دست و همچنين كمباين وجود دارد ولي برداشت دستي در ارقام خاردار بسيار دشوار است. اين گياه معمولاً دچار ريزش دانه ها و خوابيدگي بوته ها نمي شود.
مقدار عملكرد بذور گلرنگ به حدود ۵ – ۱ تن در هكتار مي رسد.
سطح زير كشت آن در ايران در حدود ۵۰۰ – ۴۰۰ هكتار است كه داراي عملكرد متوسط ۷۰۰ – ۲۵۰ كيلوگرم در هكتار هستند.
منبع:
گیاهان زراعتی – تالیف: اسماعیل پورکاظم
