بستر قارچ

ایجاد بستر قارچ خوراکی

دلیل تهیه کمپوست برای قارچ خوراکی
قارچ خوراکی دکمه ای سفید نیز جزء موجودات زنده است که برای تغذیه خود به مواد آلی نیاز دارد. از طرف دیگر این قارچ گندرو است و لذا می تواند از کربوهیدرات ها، پروتئین ها و املاح معدنی موجود در بقایای موجودات مرده که به شکل قابل جذب برای قارچ درآمده اند، مواد غذایی آلی مورد نیاز خود را تأمین کند. نکته قابل توجه اینکه قارچ دکمه ای سفید، یک تجزیه کننده ثانویه است. یعنی قبل از اینکه میسلیوم این قارچ بتواند در ماده زمینه ای خام (مثلاً کاه و کلش گندم) رشد کند، باید باکتری ها و قارچ های دیگر این مواد خام را به مواد قابل جذب تبدیل نمایند. به مواد خام یا ترکیبات تجزیه شده که به عنوان بستر کشت قارچ در اختیار میسلیوم قارچ های خوراکی قرار می گیرد، کمپوست و به فرایند تهیه آن، کمپوست سازی می گویند.
بیشتر قارچ های دیگر خوراکی نظیر قارچ های صدفی، و شی تا که تجزیه کننده اولیه محسوب می شوند. یعنی می توانند مستقیماً از مواد خام (مثلاً کاه و کلش غلات) برای رشد خود استفاده نمایند. در این قارچ ها نیازی به تهیه کمپوست نیست.

کودهای دامی
مهم ترین کود مورد استفاده در تهیه کمپوست، کود اسبی می باشد، که در صورت موجود بودن می تواند به تنهایی عملکرد قابل ملاحظه ای تولید نماید به طوری که این کود به نام کمپوست طبیعی معروف شده است. اما به دلیل کمبود آن از کاه و کلش به همراه کود مرغی و منابع دیگر استفاده می شود.

مراحل کمپوست سازی
قارچ خوراکی یک تجزیه کننده ثانویه می باشد یعنی قدرت ساپروفیتی قوی ندارد که به طور مستقل به تجزیه بستر قارچ بپردازد و عناصر غذایی آن را مطلوب جذب برای خودش بکند. برای این منظور باید فرایند تخمیر و تجزیه برای کمپوست فراهم گردد تا اینکه قارچ بتواند با حداکثر ظرفیت از بستر استفاده کرده و رشد مطلوب خودش را داشته باشد. از طرفی، تحقیقات نشان داده است استفاده از کمپوستی که به خوبی هوادهی شده باشد و پدیده تخمیر در آن به طور کامل اتفاق افتاده باشد عملکرد تولید آن بیشتر بوده است. برای اینکه کمپوست خوبی برای قارچ تهیه شود نیاز است که فرایند در دو مرحله جداگانه ۱ و ۲ تهیه شود. فاز یک فرایند کمپوست سازی می باشد. در این فرایند میکروارگانیسم های فراوان و متنوعی کار تخمیر را انجام می دهند. قبلاً هوا دهی کمپوست مبتنی بر زیر و رو کردن کمپوست در بونکرها بود. ولی در فناوری نوین هوادهی علاوه بر زیر و رو کردن از لوله های هوادهی نیز استفاده می شود که میزان اکسیژن به طور خودکار تنظیم شده و هوادهی صورت می گیرد. اگر هوادهی کامل صورت نگیرد تخمیر بی هوازی باعث ترکیبات غیرضروری در کمپوست شده که می تواند عملکرد تولید را کاهش دهد.

عمل آوری کمپوست
کمپوست را از نظر مدت زمان عمل آوری، بر دو گروه تقسیم می شود:
الف. تهیه کمپوست به روش درازمدت
ب. تهیه کمپوست به روش کوتاه مدت

الف. روش دراز مدت عمل آوری کمپوست: یک روش قدیمی و اولیه است و برای تولید کمپوست به منظور کشت قارچ در سطح تجاری مناسب نیست. البته به علت گرانی تکنولوژی روش کوتاه مدت، در بیشتر کشورها هنوز از روش درازمدت برای تهیه کمپوست استفاده می شود. تهیه کمپوست با این روش دارای مراحل زیر است:

خیساندن:
روش های خیساندن قرار دادن کاه و کلش در محلی با کف سیمانی و آب دادن به اندازه ای که اشباع شود و دیگر آب جذب نکند. در این حالت کاه و کلش ۳ برابر وزن اولیه، آب جذب کرده است.
قرار دادن کاه و کلش داخل حوضچه و غوطه ور کردن آنها داخل حوضچه. مدت خیساندن: ۷۲-۴۸ ساعت یک تن کاه خشک تقریباً نیاز به ۵۰۰۰ لیتر آب برای رسیدن به نقطه اشباع دارد.

مخلوط کردن
مرحله دوم کار پس از خیس نمودن کاه و کلش اضافه کردن تمام مکمل های غذایی به جز پودر سنگ گچ به کمپوست است که باید به صورت یکنواخت در سطح کاه انجام شود. این مواد باید به خوبی مخلوط شوند. این عمل باعث هوادهی کمپوست و یکنواختی عمل تخمیر در کل توده می شود.

قالب زنی
پس از مخلوط نمودن مکمل های غذای با کمپوست، آن را به صورت یک توده به ارتفاع ۱ متر و عرض ۱ متر روی هم انباشته می کنند که در اصطلاح این عمل را قالب زنی می نامند. در این مرحله دمای کمپوست در مرکز آن به ۵۹ الی ۶۰ درجه سانتی گراد می رسد. عمل قالب زنی را می توان با دست یا به کمک قالب های مخصوص و با استفاده از تراکتور انجام داد. اندازه ابعاد کمپوست به اندازه قطعات کاه و کلش و دمای هوا بستگی دارد.

زمان بندی مراحل عمل آوری (این عملیات طی سه هفته و چهار بار زیر و رو کردن انجام می گیرد)

توده کردن، هوادهی و قالب گیری
روز اول تا ششم: کلشی که ۳ روز خیس خورده، به محل کمپوست سازی حمل شده و به حال خود در هوای آزاد رها می شود. به منظور شروع فرایند شیمیایی تخمیر مخلوط مکان هایی که خشک شده اند آبیاری شده و سپس ۳ روز به حال خودش رها می شود رعایت این نکته به ویژه برای کود مرغی که معمولاً خشک است ضروری می باشد. آبی را که از پایین توده خارج می شود را بهتر است دوباره برروی کلش پمپ کنیم.

روز ششم: همزدن کامل توده و قالب گیری آن به طوری که عرض و ارتفاع توده و هوای گرم به ترتیب ۲-۱.۵ متر و در آب و هوای سرد به ترتیب ۲.۵-۲ متر می گیرند در این روز گرما تولید شده و فعالیت میکروبی آغاز می گردد. شکل توده کمپوست و اندازه ابعاد توده نقش مهم در تولید حرارت بیولوژیکی برای متعادل ساختن گرما دارا می باشد. با این روش اکسیژن کافی در اختیار میکرواورگانیسم ها قرار می گیرد در نتیجه تخمیر بی هوازی انجام نمی گیرد. برای حل مشکل تخمیر بی هوازی و سهولت ورود اکسیژن به درون توده در کف بونکرها لوله هایی که بر روی آنها در فواصل مشخص تعبیه شده است که از طریق آنها هوا وارد کمپوست می شود (اسپیگوت ها). در قالب زنی باید قسمت میانی قالب شل و قسمت های کناری آن سفت تر باشد. در هر
قالب زنی قسمت های کناری و سطحی به میانه و قسمت های میانی به کناره های قالب برده شود.

روز نهم: دومین قالب زنی و همزنی صورت می گیرد. در این روز بوی آمونیاک استشمام می گردد و افزایش درجه حرارت احساس می شود. دما در مرکز توده ۶۰ درجه سانتی گراد است. ارتفاع توده کاهش می یابد و رنگ آن قهوه ای تیره می شود اگر توده لزج شده باشد مقداری گچ حرارت ندیده به آن قسمت آن قدر اضافه می کنیم تا لزجی کمپوست از بین برود.

روز سیزدهم: سومین مرحله قالب گیری و هم زنی را انجام می دهیم. دما به ۸۰ درجه یا بیشتر می رسد. رنگ توده قهوه ای تیره می شود. بوی آمونیاک استشمام می شود. ارتفاع قالب نسبت به قبل باز هم کمتر می شود. در این روز نیز می توان از گچ حرارت ندیده برای از بین بردن لزجی کمپوست استفاده کرد.

روز هفدهم: چهارمین مرحله همزنی را انجام می دهیم. در این مرحله دمای توده کمپوست به ۷۵-۶۵ درجه کاهش یافته است. در این زمان باکتری های مزوفیلی مجدد جایگزین باکتری های ترموفیلی شده و غالب می شوند. کمپوست رنگ قهوه ای تیره به خود گرفته بوی آمونیاک شدیدتر می شود.

روز بیست: م زیر و رو کردن و قالب زنی نیز صورت نمی گیرد. دما در بخش مرکزی توده به ۵۵-۵۰ درجه یا کمتر می رسد. بوی آمونیاک کاهش یافته ارتفاع توده به کمترین حد رسیده در این حالت وقتی کمپوست را فشار می دهیم انگشتان خیس می شوند ولی آب از کمپوست نمی ریزد و کمپوست آماده پاستوریزاسیون می باشد.

تخمیر مواد کمپوست
طی فرایند عمل آوری کمپوست تعدادی از میکروارگانیسم های (موجودات ذره بینی) خاص دخالت دارند و باعث تخمیر مواد کمپوست می شوند. موجودات ذره بینی مذکور را از لحاظ نیاز یا عدم نیاز به اکسیژن بر دو گروه هوازی و بی هوازی تقسیم می کنند. گروه هوازی با استفاده از اکسیژن مواد آلی را به سرعت تجزیه کرده، آب و دی اکسید کربن تولید می کنند. گروه بی هوازی بدون نیاز به اکسیژن، اندکی از مواد آلی را به کندی تجزیه کرده و علاوه بر co2 و آب، مقداری اسیدهای آلی (اسیدلاکتیک) و چند نوع گاز مانند متان تولید می کنند. در اثر فعالیت میکروارگانیسم های هوازی و بی هوازی مقداری حرارت تولید می شود.

انواع تخمیر در کمپوست
در تودۀ کمپوست دو نوع تخمیر به شرح زیر صورت می گیرد:
۱. تخمیر بیوشیمیایی: تا دمای ۶۰ درجه سانتی گراد توسط میکروارگانیسم ها انجام می شود.
۲. تخمیر شیمیایی: با افزایش دمای توده کمپوست به بیش از ۶۵ درجه سانتی گراد کلیه تخمیرهای بیوشیمیایی متوقف شده و تخمیرهای شیمیایی آغاز می شود. در اثر تخمیرهای شیمیایی کلش کمپوست به رنگ قهوه ای در می آید (که آن را واکنش کاراملی شدن هم می گویند).

پدیده دودکشی
هوای تازه حاوی اکسیژن از کناره های توده کمپوست وارد آن شده و از مرکز بالایی آن خارج می شود. این جریان هوا را پدیده دودکشی می گویند. این جریان بر اثر اختلاف دمای مرکز کمپوست و محیط پیرامون آن به وجود می آید.

ویژگی های استاندارد کمپوست در پایان مراحل عمل آوری درازمدت
۱. شاخص های فیزیکی
رنگ: رنگ کلش کمپوست طلایی به قهوه ای تیره تبدیل می شود.
بو: بوی شدید آمونیاک به مشام می رسد.
سختی: اگر مقداری از کلش کمپوست را برداشته و با دو دست از یکدیگر جدا کنیم مقداری مقاومت احساس
می کنیم. زیرا مراحل کمپوست سازی تمام نشده و کلش کمپوست کاملاً پوسیده و هوموس نشده است.
۲. شاخص های شیمیایی
میزان رطوبت: ۷۵-۷۲ %
میزان نیتروژن: حداقل ۱.۵% وزن خشک مواد
میزان آمونیاک: ۰.۵-۰.۳%
نسبت کربن به نیتروژن ۱۷:(C/N)
اسیدیته: ۸.۵-pH = 8

ب. روش عمل آوری کوتاه مدت کمپوست سازی: روش کوتاه مدت تهیه کمپوست سریع تر و پیشرفته تر از روش درازمدت می باشد. این روش دارای دو مرحله است که فاز اول مانند مراحل روش بلندمدت می باشد؛ با این تفاوت که اولین مرحله برگرداندن کمپوست در روز سوم و دومین مرحله برگرداندن در روز ششم و سومین مرحله آن در روز نهم یا دهم انجام می پذیرد. پودر سنگ گچ نیز در همین روز اضافه می شود.
به محض آنکه ترکیبات خام به حالت نرم و خمیری درآمده و قابلیت جذب و نگهداری آب را به دست آورند و طی فرایند میکروبی و شیمیایی، بوی تند آمونیاک ایجاد و بستر رویش قارچ دکمه ای به رنگ قهوه ای تیره درآید، فاز اول پایان می یابد.
در فاز دوم این روش عمل پاستوریزاسیون کمپوست انجام می یابد. این مرحله به عنوان فاز میکروبی تهیه کمپوست شناخته می شود و هدف از آن تأمین شرایط مناسب برای فعال سازی میکروارگانیسم های گرمادوست و نیز پاستوریزاسیون کمپوست می باشد. در این مرحله کمپوست و هوای اطراف آن را طوری حرارت می دهند که دمای آن به ۶۰ درجه سانتی گراد برسد. در اثر این عمل تمام عوامل بیماری زا از بین می رود.

فاز ۲ (مرحله پاستوریزاسیون کمپوست)
پاستوریزاسیون و تخمیر کمپوست
با توجه به اینکه بسیاری از آفات، قارچ ها را می توانند به عنوان میزبان خود قرار دهند و از آنها به عنوان منبع غذایی استفاده کنند ضروری است که راهی برای از بین بردن این عوامل زیان آور پیدا کرده و آنها را کنترل کنیم. از طرفی باید بتوانیم آمونیاک تولید شده در طی فاز ۱ را در غلظت تعیین شده و معینی در کمپوست حفظ کنیم در غیر این صورت رشد قارچ با چالش رو به رو می شود و گاهی متوقف شده قارچ های دیگری در بستر شروع به رشد می کند. همچنین برای ایجاد و حفظ گرمای اولیه رشد برای قارچ خوراکی نیاز داریم کمپوست به عمل آمده از مرحله اول را پاستوریزه کرده و آماده مایه زنی کنیم.

سالنی که برای پاستوریزاسیون انتخاب می شود چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
سالن پاستوریزاسیون کاملاً باید عایق بوده و از مصالحی استفاده شود که در برابر رطوبت و دمای بالا همچنین آمونیاک تولیدی مقاوم باشد. ضمناً در نوسانات شدید دمایی ضریب انبساط بالایی داشته باشند و در این نوسانات ساختارشان مورد تغییر قرار نگیرد. با توجه به اینکه میکروارگانیسم های فعال هوازی می باشند در تنظیم میزان هوای ورودی دقت کامل داشته باشیم. معمولاً طول سالن را ۲۰ و ارتفاع آن را حداقل ۴ متر در نظر می گیرند.

مراحل پاستوریزاسیون کمپوست
مرحله pre-pasteurization پیش پاستوریزاسیون: این مرحله قبل از شروع پاستوریزاسیون می باشد. بعد از ورود کمپوست به تونل کلیه درها و دمپرها را بسته، سپس دمنده سیرکولاسیون را روشن کرده تا هوای اطراف و درون کمپوست یکنواخت گردد. بعد از مدتی، هوادهی به داخل تونل را آغاز می کنیم. این مرحله ۴-۳ روز به طول می انجامد. در این مدت اکسیژن و دمای مناسب را در اختیار میکروب ها قرار می دهند برای اینکه جمعیت میکروب های مفید درون کمپوست به حداکثر خود برسند. بعد از مرحله پیش پاستوریزاسیون دمای کمپوست را با بخار آب به ۶۰ درجه می رسانیم. این دما را به مدت ۸ ساعت در تونل حفظ می کنیم. برای این منظور پس از طی شدن مرحله اول تهیه کمپوست آن را در داخل جعبه هایی پر کرده و در اتاقی به فاصله ۳۰ سانتی متر از یکدیگر روی همدیگر می چینند؛ به طوری که هوا و بخار آب بتواند به راحتی از میان آنها عبور کند. در این موقع به سبب فعالیت های میکروبی درون توده کمپوست، دمای توده به تدریج افزایش می یابد. برای افزایش دما باید درهای اتاق را کاملاً بسته و از خروج حرارت جلوگیری کرد.
دمای هوا در تمامی قفسه ها و جعبه های حاوی کمپوست باید یکنواخت بوده و به مدت ۲ تا ۴ روز در ۵۲ تا ۵۴ درجه سانتی گراد نگهداری شود. بعد آن را به وسیله بخارآب گرم به ۵۹ تا ۶۰ درجه سانتی گراد افزایش می دهند. پس از ۸ ساعت به تدریج هر ۲ ساعت ۲ تا ۳ درجه سانتی گراد از حرارت کمپوست کاسته می شود تا دمای کمپوست به ۵۲ تا ۵۴ درجه سانتی گراد برسد. کمپوست به مدت ۵ روز در این دما نگهداری می شود تا آمونیاک موجود در کمپوست که در اثر تخمیر به وجود آمده است، کاملاً از بین برود. بعد کمپوست را خنک می کنیم تا دمای آن به ۲۴ تا ۲۵ درجه سانتی گراد برسد.
در تمامی مراحل فوق باید رطوبت کافی در دسترس کمپوست باشد تا از خشک شدن سطح آن جلوگیری شود. اگر رطوبت محیط کم باشد باید به طریق مصنوعی رطوبت را وارد اتاق پاستوریزاسیون نمود.

اخیراً عمل پاستوریزاسیون کمپوست درون محیط بسته ای به نام تونل پاستوریزاسیون صورت می گیرد. استفاده از این روش در کشورهای پیشرفته توسعه یافته است. برای این منظور بعد از مرحله اول تهیه کمپوست به روش کوتاه مدت، کمپوست را در تونل پاستوریزه انباشته می کنند. پس از اینکه تونل پاستوریزاسیون (بونکر) پر از کمپوست شد، در و پنجره ها و هواکش ها را بسته و از ورود هوای آزاد به درون آن جلوگیری می کنند، سپس با وارد کردن بخار آب گرم دمای هوای داخل تونل را به ۵۷ تا ۵۸ درجه سانتی گراد می رسانند. در این موقع درجه حرارت داخل توده کمپوست به ۶۲ تا ۶۳ درجه سانتی گراد خواهد رسید.

در تونل های مذکور یک روز پس از ورود کمپوست به تونل، عملیات پاستوریزاسیون کمپوست و هم دما شدن انجام می شود و پس از آن نیز مدت پنج تا شش روز برای شیرین شدن یا آمونیاک زدایی کمپوست در تونل باقی می ماند.
چنانچه مرحله آمونیا کزدایی به نحوه احسن انجام نشود، مشکلات زیر به وجود خواهد آمد:
الف) بذر یا اسپان قارچ به مقادیر ناچیز آمونیاک (حتی ppm 20 ) حساس بوده و در حضور آمونیاک از بین می رود و در نتیجه محصولی تولید نمی شود.
ب) درکمپوست حاوی آمونیاک قارچ های هرز رشد می کنند که از نظر سازگاری با شرایط محیطی و جذب مواد غذایی بر قارچ خوراکی برتری داشته و سریعاً در بستر مستقر می شوند.
نیش آتشین (فایرفنگ): بقایای میکروارگانیسم های مرحله آمونیا کزدایی پس از خارج نمودن کمپوست از تونل پاستوریزاسیون به صورت لکه های سفید مایل به خاکستری روی کلش کمپوست تولید می شوند که مجموعه ای از اکتینومیست های گرمادوست(ترموفیل) بوده و با چشم غیر مسلح به راحتی دیده می شوند. به این لکه ها فایرفنگ یا نیش آتشین گویند.

ویژگی های استاندارد کمپوست در پایان فاز دوم

۱. شاخص های فیزیکی:
رنگ: رنگ کلش کمپوست قهوه ای، تیره با لکه های سفید مایل به خاکستری (قهوه ای تیره) است.
بو: از کمپوست دیگر بوی آمونیاک به مشام نمی رسد (کمپوست بوی شیرین علف تازه می دهد).
سختی: اگر مقداری از کلش کمپوست را برداشته و با دو دست جدا کنیم، مقاومتی احساس نمی کنیم؛ زیرا با عنایت به اتمام مراحل کمپوست سازی کلش گندم کاملاً پوسیده و به هوموس تبدیل شده است.
کمپوست آماده شده نباید بوی تعفن و بدی داشته باشد مثلاً بویی شبیه یونجه تازه درو شده داشته باشد اگر بوی آمونیاک دهد آماده سازی آن اشکال دارد. همچنین با پیچاندن از هم جدا شود.
رطوبت کمپوست را باید با دست اندازه گرفت برای این کار کمی کمپوست را در مشت می فشاریم اگر یکی دو قطره آب از آن چکید رطوبت آن مناسب است و اگر شرشر ریخت رطوبت زیاد است و باید رطوبت آن را تبخیر کرد و اگر اصلاً نریخت باید به آن رطوبت اضافه نمود.
از نظر سختی اگر مقداری از کلش را برداشته و با دو دست جدا کنیم، مقاومتی احساس نمی کنیم.

۲. شاخص های شیمیایی:
میزان رطوبت: ۶۸ %
میزان نیتروژن: ۲.۲% وزن خشک مواد
میزان آمونیاک: حداکثر ۰.۰۱% (ppm 100)
نسبت کربن به ازت ۱۶ :(C/N)
اسیدیته: pH =7.5

کمپوست های آماده
کمپوست پس از آماده شدن باید بلافاصله مصرف شود؛ در غیر این صورت فاسد می شود. لازم به یادآوری است که در صورت نیاز به تولید مقدار کم کمپوست، امروزه کمپوست آماده توسط برخی از شرکت های بزرگ مجهز به ماشین های مدرن و اتوماتیک، تولید و عرضه می شود که به منظور مقرون به صرفه بودن آن، می توان کمپوست آمادۀ مورد نیاز را از آنها تهیه نمود. این کمپوست ها به صورت آماده، پاستوریزه شده و بذر زده شده می باشند که در بسته بندی های کیسه ای و بلوکی با کیفیت مناسب تولید شده اند.

ایجاد بستر قارچ صدفی
تهیه کمپوست
میسلیوم قارچ صدفی با تجزیه سلولز و لیگنین موجود در کمپوست، مواد غذایی خود را دریافت می کند. همان طور که در واحد یادگیری قبلی گفته شد، انتخاب مواد بستر قارچ در تهیه کمپوست قارچ صدفی به در دسترس بودن و قیمت تمام شده آنها وابسته است.

اصول تهیه کمپوست قارچ صدفی: بعد از انتخاب ترکیب مناسب برای تهیه بستر کشتبستر قارچ، اقدامات زیر را انجام می دهند.
۱. خرد کردن کاه و کلش: این کار با استفاده از دستگاه چاپر یا علوفه خردکن های دستی یا ماشینی انجام می شود.

اندازه قطعات خرد شده باید ۳ تا ۵ سانتی متر باشد. پس ازخرد کردن، بهتر است تا کاه و کلش را الک نمود.
دلایل خرد کردن مواد عبارت اند از:

• افزایش سطح میسلیوم قارچ برای رشد
• متراکم نمودن مواد و حمل راحت آنها
• افزایش سرعت آب گیری در هنگام خیساندن
• شکستن و تجزیه ساده تر مواد سلولزی توسط آنزیم های قارچ.

بایستی دقت شود تا طول قطعات بیش از حد ریز نشود زیرا:

• باعث خارج شدن مقداری از عناصر مثل پتاسیم در اثر آب شویی از کمپوست می شود.
• به دلیل حفظ رطوبت بیشتر و مشکل ورود اکسیژن و خروج دی اکسید کربن، باعث خفگی میسلیوم قارچ می شود.

در صورتی که طول قطعات بیش از حد بلند باشد:
سطح تماس میسلیوم با مواد بستر قارچ کمتر می شود که باعث استفاده کمتر از عناصر موجود در کمپوست شده و در نتیجه رشد قارچ کاهش می یابد.
باعث ایجاد فاصله زیاد و وجود هوا در بستر خواهد شد که این حالت سبب خشکی بستر در مراحل مختلف رشد می گردد.

۲. خیساندن: میزان رشد میسلیوم قارچ نسبت مستقیم با رطوبت کاه و کلش دارد. روش ساده و سنتی برای خیساندن این است که کاه و کلش خرد شده را داخل گونی های کوچکی ریخته، به طوری که خیلی فشرده نشوند، سپس به مدت ۲۴ ساعت آنها را داخل حوضچه های پر از آب نگه می دارند. برای استقرار بهتر گونی ها در داخل آب، اجسام سنگینی روی آنها قرار می دهند. معمولاً ۱۰۰ کیلوگرم کاه و کلش خشک پس از خیس
خوردن ۳۰۰ کیلوگرم وزن تر پیدا می کند.

برای خارج کردن آب اضافی، اقدامات زیر را انجام می دهند:

گونی ها را از حوضچه آب بیرون آورده و آویزان می کنند.
گونی ها را در سطح شیب دار قرار می دهند.
بعد از حذف آب اضافی، اگر مواد را در مشت خود فشار دهید یکی دو قطره آب از سر انگشتان خارج می شود.
رطوبت مناسب ۶۵ تا ۷۵ درصد است.

۳.پاستوریزاسیون: برای پاستوریزه کردن روش های مختلفی وجود دارد از جمله:
– با استفاده از آب جوش
– پاستوریزه کردن با بخار آب
در کارگاه های کوچک بهترین و کم هزینه ترین روش، ضدعفونی بستر کشت در آب جوش است. گونی های محتوی کاه و کلش را در ظروف مخصوص حاوی آب داغ ۶۰ درجه سانتی گراد قرار می دهند، به طوری که بر روی هم فشرده نشوند و آب جوش به راحتی از بین آنها عبورکند، پس از یک ساعت گونی ها را از آب خارج می کنند، پاستوریزاسیون در دامنه دمایی ۵۵ تا ۶۰ درجه سانتی گراد انجام می شود. دماهای بالاتر و پایین تر باعث بروز آلودگی های مختلفی می گردد درجه حرارت بیشتر از ۶۰ درجه سانتی گراد باعث ورود و شیوع قارچ تریکودرما و در نتیجه تخریب محصول می گردد. اگر درجه حرارت کمتر از ۵۵ درجه سانتی گراد باشد
شرایط برای رشد آفات و بیماری ها مساعد می شود.
بعد از هر بار جوشاندن در صورتی که آب موجود در ظرف تیره شده باشد، باید آب را عوض کرد. تیرگی آب بر اثر تجمع موادی است که مانع رشد میسلیوم های قارچ می شود.

۴.سرد کردن: بعد از پاستوریزاسیون، کاه و کلش را آبکش کرده، برای مدتی اجازه می دهند تا در مکانی تمیز و سرپوشیده، خنک شود، به طوری که با لمس کردن، گرما احساس نشود. این مرحله حدود ۱۶ تا ۲۰ ساعت زمان می برد تا دمای کمپوست به ۲۵ درجه سانتی گراد برسد. در دوره سرد شدن اکثر میکروارگانیسم های مفید رشد می کنند.

غنی سازی بستر کشت قارچ صدفی با استفاده از مکمل های غذایی برای تقویت بستر کشت قارچ و افزایش کمیت و کیفیت محصول به ویژه در برداشت های پایانی می توان از مواد گوناگونی استفاده کرد که متداول ترین آنها عبارت اند از:
۱.سبوس برنج: آن را ۴۸ ساعت داخل آب می خیسانند و به میزان ۲۰ تا ۳۰ درصد با کاه و کلش مخلوط کرده، درون آب داغ ضدعفونی می کنند یا اینکه هر کدام را جداگانه ضدعفونی و آماده کرده و با هم مخلوط می کنند.
۲.کود شیمیایی اوره: پس از ضدعفونی کاه و کلش و تنظیم دما و رطوبت آن، به نسبت ۰.۵ تا ۱ درصد وزن بستر، اوره را در آب حل کرده و به طور یکنواخت برروی کاه و کلش می پاشند.
استفاده بیش از اندازه از کودهای نیتروژنه باعث متصاعد شدن آمونیاک از بستر شده و در نتیجه سبب مرگ میسلیوم قارچ می شود.
۳.سایر مواد: از مواد دیگری مثل کنجاله پنبه دانه، پودر یونجه، کنجاله سویا، کنجاله زیتون، آرد یونجه، ملاس چغندر قند، نیترات کلسیم، نیترات سدیم، نیترات آمونیوم می توان برای غنی سازی کمپوست قارچ صدفی استفاده کرد.

منبع:

تولید و عرضه قارچ های صدفی و دکمه ای