دانستنی های کاشت هویج

معرفی گیاه هویج

هویج با نام علمی Daucus carota، یک گیاه فصل خنک است که برخی از ارقام آن به دماهای بالا مقاوم هستند. اکثرا از شهریور تا دی ماه  بسته به منطقه قابل کاشت هستند. در این مطلب سعی شده تا روش کاشت هویج بررسی شود.

شرایط اقلیمی

هویج به عنوان یک محصول فصل خشک، بهترین رشد را در میانگین دمایی ۱۶ تا ۱۸ درجه سانتی گراد دارد، رشد هوایی در شرایط میانگین دمای هوای ۲۸ درجه سانتی گراد افت کرده و ریشه دارای طعم نامناسبی می گردد. در دمای پایین رنگ هویج کم رنگ شده و ریشه ها در دمای کمتر از ۱۶ درجه سانتی گراد بلند و باریک می شوند. در دمای ۴ تا ۱۰ درجه سانتی گراد رشد ریشه و اندام های هوایی بسیار کم می گردد.

مناطق بسیاری وجود دارد که نیازهای دمایی را برای تولید هویج براورده می کنند. هویج در مناطق نیمه قطبی سوئد – فنلاند و آلاسکا که عرض جغرافیایی شمالی آن ها بیش عرض شمالی بوده و کمتر از ۶۰ روز بدون  یخبندان در سال دارند، هویج در ارتفاعات ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ متری کاستاریکا و مناطق کوهستانی گواتمالا کشت می شود و در فیلیپین در ارتفاعات ۲۰۰۰ متری می توان هویج را در سراسر سال کشت نمود. برای پرورش هویج در مناطق گرمسیری شب های خنک لازم است.

تشکیل ساقه گل دهنده

هنگامی که بوته های بذری با قطر ریشه ۶ میلی متر یا بیشتر (در مرحله نونهالی نباشند) در معرض یک دوره دمای کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد قرار گیرند، گل دهی صورت می گیرد. آزمایشات نشان می دهند که ورنالیزاسیون (بهاره کردن)به مدت ۸ هفته در دمای ۸ تا ۹ درجه سانتی گراد برای گل دهی هویج لازم است و در هویج هایی با ریشه های بزرگ تر گل دهی راحت تر صورت می گیرد. گزارش شده است انواع قرمز رنگ حاوی آنتوسیانین تحت شرایط روز بلند گل می دهند.

خاک، رطوبت و تغذیه

هویج در انواع زیادی از خاک ها به خوبی رشد می کند و ترجیحا به خاکی با زهکشی خوب و PH خنثی (۵/۵ تا ۷) نیاز دارد. خاک های لوم شنی یا خاک های آلی فاقد کلوخ یا سنگ، برای تولید ریشه های صاف و راست ترجیح داده می شود. میزان فشردگی خاک بر رشد و طول ریشه موثر است. فشردگی خیلی کم یا خیلی زیاد برای رشد ریشه مضر است. در خاک های بسیار فشرده شده ریشه به صورت مخروطی و در خاک های نرم، نازک و بلند می شود.

بذر هویج را در ردیف هایی به عرض ۸ تا ۱۵ سانتی متر می پاشند و مشخص گردیده که حداکثر عملکرد در هویج با تراکم ۱۰۰ تا ۱۵۰ بوته در متر مربع است و عملکرد در کشت به صورت ردیف های مستطیلی شکل با نسبت ۱ به ۶ بیشتر از فضای مربعی شکل با نسبت ۱ به ۱ می باشد.

وجود رطوبت کافی در فصل رشد بسیار مهم است . مجموع ۴۵ تا ۹۰ سانتی متر آب (شامل آب بارندگی) برای کیفیت و عملکرد بالا لازم است. تحت شرایط کم خاک، طعم هویج بسیار تند و شدید می گردد و در خاک های با رطوبت زیاد، ریشه ها کم رنگ می گردند. هویج برای عملکرد خوب ، به مواد غذایی موجود در خاک به میزان۷۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم ازت، فسفر ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم و ۱ تا ۵ کیلوگرم پتاس در هکتار نیاز دارد.

انتخاب زمین برای کاشت هویج

زراعت هویج احتیاج به زمینی کاملا آماده و نرم دارد.

اگر چه در اغلب خاکها قابل تولید است اما بهتر است در خاکهای سلیتی یا لومی رسی با زهکش و حاصلخیزی مناسب کشت گردد.

اراضی و خاکهای سنگین باعث دو شاخه شدن ریشه (غده) خواهد شد به همین سبب مصرف مقادیر قابل توجهی کودهای حیوانی در این زراعت توصیه می گردد.
زمان مناسب برای کاشت هویج
زمان کاشت هویج با زمان برداشت آن تنظیم مى‌گردد. هویج زودرس را هر چه زودتر مى‌کارند و در شرایط کرج در فروردین ماه مى‌توان اقدام به کشت کرد.

هویج دیررس را مى‌توان تا اواخر اردیبهشت ماه نیز می توان کاشت.

در بعضى جاها بذر هویج بهاره را در همان پائیز مى‌کارند تا در اولین فرصت بهار که هوا گرم مى‌شود سبز شده و رشد نماید.

عمق کاشت بذر هویج

عمق کاشت بذر در حدود ۱ تا ۳ سانتى‌متر باید باشد.

مخصوصاً وقتى از علف‌کش قبل از سبز شدن هویج استفاده مى‌شود.

مقدار بذر مورد نیاز برای کاشت هویج

مقدار بذر یا تراکم باید طورى باشد که زمین به‌ سرعت پوشیده شود و در ضمن بدون تنک کردن محصول با کیفیت خوب به‌دست آید.

بنابراین مقدار بذر براى هویج ۵ تا ۷ کیلوگرم در هکتار توصیه مى‌شود.

فواصل کاشت

فواصل ردیف‌ها براى هویج زودرس ۲۵ سانتى‌متر و براى هویج دیررس، ۳۰ تا ۴۰ سانتى‌متر فواصل بوته‌ها به‌طور متوسط ۵ الى ۱۰ سانتى‌متر در نظر گرفته می شود.
بذر هویج را در ردیف هایی به عرض ۸ تا ۱۵ سانتی متر می پاشند و مشخص گردیده که حداکثر عملکرد در هویج با تراکم ۱۰۰ تا ۱۵۰ بوته در متر مربع است و عملکرد در کشت به صورت ردیف های مستطیلی شکل با نسبت ۱ به ۶ بیشتر از فضای مربعی شکل با نسبت ۱ به ۱ می باشد.
– از کاشت تا برداشت هویج چقدر زمان لازم است؟
۱۰ روز پس از کاشت بذر، دو برگ لپه ای ظاهر می شود و ریشه اندازه نهایی خودش را پیدا میکند و از این مرحله به بعد ذخیره سازی انجام می شود.
۲۰ روز بعد، برگ های حقیقی اش ظاهر می شود.
۳۰ روز بعد، ریشه های فرعی روی ریشه اصلی رشد می کند و برگ ها و …. ریشه زیاد می شود.
از روز ۴۵ به بعد رنگ گیری صورت میگیرد و قابلیت مصرف دارد.
۶۰ روز بعد، فقط ریشه ضخیم می شود و رنگ گیری کامل انجام شده است.
روز ۷۵ ام کاملا رسیده است.
از کشت تا برداشت هویج ۲٫۵ ماه طول می کشد و از ۱۵ اردیبهشت در کرج شروع می شود.
در مورد ارقام دیرس هویج ممکن است ۱۵۰ روز هم طول بکشد.

روش کاشت هویج

به طور مستقیم در مزرعه کاشته می‌شوند و نیازمند داشتن خاک نرم و حاصلخیز، هوموسی حداقل به عمق ۲۵ سانتی‌متر و فاصله بین بوته‌ها و ردیف‌ها حدود ۲۵ سانتی‌متر است. زمان کاشت هویج زودرس پاییز یا اوایل فروردین و زمان کاشت هویج دیررس تا اردیبهشت ادامه دارد. در مناطق سردسیر بعد از رفع خطر سرما و در مناطق گرمسیر در پاییز و زمستان کشت می‌شود.

برای توزیع بهتر بذرها بهتر است با ماسه مخلوط شوند. مقدار بذر در هر هکتار حدود ۳ تا ۵ کیلوگرم است و حدود ۱۲ تا ۱۸ روز طول می‌کشد تا جوانه بزند. سه تا چهار هفته بعد از کاشت باید تنک کردن انجام شود به طوری که بین بوته‌ها حدود ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر فاصله وجود داشته باشد. عمق بذر با توجه که ریز است حدود ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر است.

کوددهی هویج

هویج باید بعد از محصولاتی که کوددهی خوبی برای آنها انجام شده است مانند کلم برگ و گل کلم کاشته شود. قبل از کاشت به ازای هر ۱۰۰۰ متر یک کیسه دی آمونیوم فسفات و نصف کیسه اوره به زمین داده شود. بعد از آخرین تنک زمانی که قطر هویج ۱ سانتی‌متر است حدود نصف کیسه اوره به صورت سرک اضافه شود.

اگر ازت خیلی زود استفاده شود ممکن است باعث تولید برگ اضافه و در نهایت عارضه ریشه چنگالی شود. همچنین از مصرف کودها در فاصله نزدیک به هویج خودداری کنید.

آبیاری

زمین باید بلافاصله بعد از کاشت آبیاری شود تا جوانه‌زنی و رشد یکنواخت اتفاق بیفتد و گیاه به طور محکم مستقر شود. ریشه‌های عمیقی دارند ولی نیاز به آبیاری منظم دارند. در طول فصل رویش نیاز به ۶ تا ۸ نوبت آبیاری نیاز دارند.