ارزیابی تاثیر کشت مکانیزه کشاورزی در دوران خشکسالی

امین لطفعلیان در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در تعریف عمومی، کشت مکانیزه به انجام کلیه فعالیت‌های کشاورزی با استفاده از ماشین‌آلات ویژه و با حداقل دخالت انسان در این امور گفته می‌شود، اظهار کرد: بر این اساس فرآیند کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی که با استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی انجام می‌شود که به آن کشت مکانیزه می‌گویند.

وی با اشاره به اینکه هر چند که کشت مکانیزه با مکانیزاسیون کشاورزی دارای تفاوت‌های عمده‌ای است، افزود: کلیه فرآیندهای کشاورزی از کشت محصول تا بازاریابی محصولات کشاورزی با استفاده از ماشین‌آلات، سامانه‌های کنترل برخط، فناوری‌های بسته‌بندی و حمل و نقل مکانیزه و بدون دخالت مستقیم انسان در نقطه‌ای که مصرف‌کننده‌ نهایی را شامل می‌شود، به‌عنوان مکانیزاسیون کشاورزی نیز در نظر گرفته خواهد شد.

این استادیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم در دانشگاه شهرکرد در خصوص مضرات و منافع کشت مکانیزه محصولات کشاورزی، تصریح کرد: ابتدا باید بررسی شود که کشت مکانیزه صرفا استفاده از ماشین‌آلات است یا خیر؟ در صورتیکه استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی مورد توجه قرار داشته باشد و دانش لازم برای بکارگیری این ماشین‌آلات وجود نداشته باشد، در آن صورت می‌توان عنوان کرد که کشت مکانیزه دارای مضرات قابل توجهی است.

لطفعلیان اضافه کرد: این در حالی بوده که مکانیزاسیون کشاورزی شامل دانش بکارگیری ماشین‌آلات مکانیزه است و در صورتیکه این دانش توام با ماشین‌آلات و فناوری‌های موجود به‌کار گرفته شود، فاقد هرگونه مضرات زیست محیطی و عدم پایداری کشاورزی خواهد بود.

وی اضافه کرد: دانش مکانیزاسیون کشاورزی بررسی می‌کند که کدام ماشین‌آلات در وضعیت فعلی می‌تواند روش درست و مناسبی برای کشت مکانیزه باشد، در حالیکه فقدان توجه به وضعیت فعلی و استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی بر حسب عادت و بدون دانش باعث بروز اثرات غیرقابل جبران و نبود پایداری در کشاورزی خواهد شد.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد ادامه داد: به‌عنوان مثال، در بحث خاک‌ورزی به‌منظور آماده سازی بستر کشت، لازم است به وضعیت دقیق خاک مزرعه، کیفیت آب مصرفی، میزان بارش باران در فصل زراعی، نوع محصول در حال کشت و سایر عوامل مرتبط نیز توجه کنیم، در آن صورت می‌توان انتخاب کرد که آیا خاک مزرعه نیاز به عملیات خاک‌ورزی عمیق و یا سطحی دارد و یا اینکه می‌توان از کم‌خاک‌ورزی به‌منظور آماده‌سازی بستر بذر استفاده کرد.

وی با اشاره به اینکه در کشور ایران به دلیل نبود آشنایی کشاورزان با روش‌های خاک‌ورزی و کم‌خاک‌ورزی مرسوم است که از ماشین‌آلات متداول خاک‌ورزی در تمامی فصل‌های زراعی استفاده کرد، گفت: با هر بار انجام عملیات خاک‌ورزی در عمق یکسان و با استفاده از یک نوع ماشین در رطوبتی که مناسب خاک‌ورزی نیست، خاک مزرعه فرسایش یافته و در طولانی مدت این خاک ویژگی‌های خود را از دست می‌دهد و تبدیل به خاک غیر زراعی می‌شود، بنابراین داشتن دانش کافی به‌همراه استفاده از ماشین‌آلات، کشت مکانیزه را تبدیل به بهترین راهکار مدیریت کشاورزی می‌کند و فاقد مضرات است، همچنین پایداری کشاورزی را به‌همراه خواهد داشت.

این استادیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم در دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه کشت مکانیزه می‌تواند به صورت قابل توجهی در میزان مصرف آب در بخش کشاورزی صرفه‌جویی به‌عمل آورد، خاطرنشان کرد: استفاده از شخم عمیق به‌عنوان یکی از فاکتورهای کشت مکانیزه کشاورزی، در فصل پاییز می‌تواند جذب و ذخیره آب را افزایش دهد، همچنین استفاده از فناوری‌های نوین سامانه‌های آبیاری این قابلیت را دارد تا تبخیر آب را به حداقل رسانده و همچنین از میزان مصرف آب بکاهد.

لطفعلیان تاکید کرد: سیستم‌های کنترل دقیق در مزرعه می‌تواند مناطقی از خاک که دارای کمترین و بیشترین رطوبت هستند را مشخص کرده و آبیاری را به صورت هدفمند در آن نقطه از مزرعه انجام دهد و به این ترتیب نیازی به انجام آبیاری در تمامی بخش‌های مزرعه نیست.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد در پایان بیان کرد: در مکانیزاسیون کشاورزی، یکی از اهداف عمده این است که آب و مواد غذایی دقیقا در محل مناسب در دسترس ریشه‌ گیاه قرار گیرد تا عملکرد محصولات افزایش یافته و در مصرف نهاده‌ها که شامل آب، سم، کود، انرژی و… است، نهایت صرفه‌جویی به عمل آید.