استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برای پایش سطح زیرکشت محصول استراتژیک برنج

به گزارش روز یکشنبه ایرنا از دانشگاه تهران، مهدی حسنلو با بیان اینکه این طرح با همکاری پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران و ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته انجام شده است، افزود: برنج به همراه گندم یکی از دو کالای مهم اساسی و تغذیه‌ای است. بر این اساس، سیاست گذاران و برنامه‌ریزان در هر کشور غالباً برای این دو کالای اساسی، جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشاورزی و توسعه اقتصادی در نظر دارند.

وی با بیان اینکه مشکل کمبود آب و نیز توزیع کود و سموم و مدیریت بهتر آن، از مزایای داشتن اطلاعات سطح زیر کشت این محصول به شمار می‌آید، گفت: مشکلات مختلف بخش‌های کشاورزی و مدیریت سرزمین همچون کم‌آبی، تخریب خاک، سیلاب، طوفان‌های گرد و غبار و کاهش محصولات کشاورزی، نیاز به اطلاعات دقیق و به‌روز در خصوص سطح زیر کشت برنج را برای مدیران، کشاورزان، کاربران زمین، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کاملاً آشکار کرده است.

مجری طرح خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی برای واردات و صادرات این محصول استراتژیک و داشتن اطلاعات، از دیگر مزایای این نرم‌افزار محسوب می‌شود. بنابراین، توسعه روش‌هایی به‌منظور تعیین ویژگی‌های خاک در مقیاس محلی، منطقه‌ای و جهانی با بهره‌گیری از علوم و روش‌های متعدد از جمله تصاویر ماهواره‌ای بسیار حائز اهمیت است.

دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی، سری زمانی تصاویر ماهواره‌ای با توان‌های تفکیک زمانی و مکانی مانند تصاویر Sentinel-۱ و Sentinel-۲، اطلاعات نمونه‌برداری شده میدانی مختلف برنج و تفکیک‌های انواع مختلف آن مانند برنج هاشمی (کم محصول) و شیرودی یا فجر (پر محصول) و داده‌های مشاهداتی هم زمان با گذر ماهواره شامل مشخصات پوشش زمین و ویژگی‌های فنولوژی گیاه برنج را از داده‌های ورودی این نرم‌افزار بیان کرد.

حسنلو درباره رویکردهای فنی این نرم‌افزار اظهار داشت: گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده‌های مکانی و غیرمکانی موجود در خصوص ویژگی‌های گیاه برنج و انواع آن، عملیات میدانی شامل تشریح نقاط مشاهداتی و محدوده آنها و نمونه‌برداری انواع برنج و کیفیت آن، تهیه تصاویر ماهواره‌ای هم زمان با داده‌برداری‌های میدانی و اعمال روش‌های تلفیقی پردازش داده‌های ماهواره‌ای، داده‌کاوی، هوش مصنوعی جهت مدل‌سازی، استخراج خصوصیات مختلف برنج و تهیه نقشه‌های رقومی سطح زیر کشت برنج و تفکیک انواع آن از جمله رویکردهای فنی این نرم‌افزار است.

وی در ادامه، بررسی و کنترل کیفیت نقشه‌های رقومی تولید شده با روش‌های مختلف و داده‌های میدانی، تهیه نقشه‌های نهایی رقومی سطح زیر کشت برنج و تهیه دستورالعمل به‌روزرسانی آنها و اتصال و اخذ تصاویر به‌صورت آنلاین از سامانه‌های GEE و پردازش سریع و تولید نقشه‌های سطح زیر کشت برنج و تفکیک انواع آن را از دیگر رویکردهای فنی این نرم‌افزار دانست.

مجری طرح در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح دستاوردهای این طرح پرداخت و گفت: با اجرای این طرح، تولید نقشه‌های رقومی سطح زیر کشت برنج برای هر سال زراعی به‌صورت دوره‌ای بدون نیاز به حضور فیزیکی و برداشت داده‌های میدانی در هر زمان و هر مکان و همچنین ایجاد زیرساخت مبتنی بر سنجش از دور برای تهیه نقشه‌های سطح زیرکشت برنج برای مناطق با دسترسی محدود با شرایط مشابه با سرعت زیاد و هزینه کم امکان‌پذیر خواهد شد.

دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی اظهار داشت: محاسبه سطح زیر کشت محصول استراتژیک برنج به دقت بالای ۹۵ درصد برای برنامه‌ریزی به‌منظور صادرات و واردات و توزیع مناسب کود و سموم بین کشاورزان، تفکیک انواع کم‌محصول (برنج طارم هاشمی) و پرمحصول (برنج شیرودی و فجر) به‌منظور مدیریت بهتر و ایجاد امکان استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان برای دستیابی به دانش فنی تولید ابزار و ادوات سنجش از دور برای تسهیل و افزایش سرعت انجام مطالعات محصولات کشاورزی از دستاوردهای طرح است.

حسنلو با بیان اینکه مدت زمان انجام این طرح ۱۲ ماه بوده است، خاطرنشان کرد: کاربران حقوقی، همچون وزرات جهاد کشاورزی، وزارت صمت و ادارات کل جهاد کشاورزی استان‌ها و کاربران حقیقی نظیر کشاورزان، بنگاه‌های اقتصادی، مدیران سیستم‌های کشاورزی، محققان و کارشناسان، برنامه‌ریزان برنامه‌های توسعه‌ای اعم از کشاورزی و غیرکشاورزی از جمله مهمترین کاربران اطلاعات تولید شده خواهند بود.

نرم‌افزار پایش سطح زیرکشت محصول استراتژیک برنج و تشخیص نوع کم‌محصول و پرمحصول آن با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، یکی از سه طرحی است که توسط پژوهشگران دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکان پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران به سرانجام رسید و اخیراً در مراسمی با حضور معاون علمی و فناوری رییس جمهوری از آن رونمایی شد.