“آفتاب”؛ مناسب کاشت در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دیم

طهماسب حسین‌پور، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ارزش غذایی گندم به دلیل اهمیت آن در بهبود وضعیت تغذیه و سلامتی انسان‌ها بسیار مهم است که در طول دوره رشد و نمو خود با تنش‌های متعددی مواجه می‌شود که رُشد، متابولیسم و عملکرد گندم را تحت تأثیر قرار می‌دهند که در میان آن‌ها تنش خُشکی یک عامل غیرزنده مهم است که عملکرد گندم را پایین می‌آورد.

وی با اشاره به این‌که گندم در سطح وسیعی از اراضی دیم کِشت می‌شود و حدود ۳۵ درصد مساحت کشورهای در حال توسعه را در مناطق نیمه خُشک در برگرفته است، عنوان کرد: سطح زیر کِشت گندم در ایران ۶.۶ میلیون هکتار است که حدود ۴.۲ میلیون هکتار آن به صورت دیم و بقیه به صورت آبی کِشت می‌شود که از این میزان حدود سه میلیون هکتار در مناطق سردسیری و معتدل قرار دارد.

حسین پور ادامه داد: باتوجه به سرعت رشد جمعیت در جهان پیش‌بینی می‌شود که جمعیت دنیا در سال ۲۰۲۵ میلادی به ۸.۵ میلیارد نفر برسد، بنابراین ضروری است کشورهای در حال توسعه که جمعیت زیادی دارند طی ۱۵ سال آینده حداقل ۶۰ درصد به تولیدات کشاورزی خود اضافه کنند.

این عضو هیئت علمی بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان ادامه داد: در این کشورها به‌دلیل محدودیت اراضی زیر کِشت، افزایش عملکرد در واحد سطح، از طریق روش‌های به‌زراعی و به‌نژادی امکان‌پذیر است.

وی با اشاره به این‌که یکی‌از جنبه‌های بسیار مهم در به‌نژادی گندم، پایداری ارقام تحت شرایط مختلف محیطی بوده که بهبود عملکرد در محیط‌های کم‌آب هدف اصلی اصلاح گندم دیم است.

حسین‌پور با بیان این‌که خُشکی و گرما از عوامل کلیدی تأثیرگذار بر کاهش پتانسیل عملکرد گیاهان زراعی ازجمله گندم دیم هستند، اظهار کرد: پژوهشگران یکی‌از ره‌یافت‌های مهم برای مقابله با تنگناهای مرتبط با خُشکی و گرما را تولید گندم‌های جدید از طریق بهبود ژرم‌پلاسم آن‌ها می‌دانند تا در شرایط متنوع محیطی اقلیم دیم گرمسیری علاوه‌بر تحمل به خُشکی، گرما، کیفیت مطلوب دانه و مقاومت یا تحمل به بیماری‌های شایع منطقه، دارای تولید اقتصادی نیز باشد.

این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان عنوان کرد: بر این اساس رقم گندم نان آفتاب پس‌از سال‌ها تحقیق توسط مراکز تحقیقاتی ایران ازجمله مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان شناسایی و معرفی شده است.

وی بیان کرد: این رقم از گندم از لحاظ معیار پایداری عملکرد، میانگین رتبه بهترین رتبه را دارد و از لحاظ صفات مهم کیفی مانند حجم نان، حجم رسوب، شاخص گلوتن، سفتی دانه و درصد جذب آب نسبت به رقم کوهدشت برتری دارد.

وی با اشاره به این‌که میزان پروئین دانه آفتاب ۱۲.۵ درصد در مقایسه با رقم کوهدشت ۰.۵ درصد برتری دارد، عنوان کرد: میانگین عملکرد دانه رقم جدید آفتاب در مقایسه با دانه شاهد کوهدشت، ۱۱.۵ درصد افزایش داشته است که قابل کِشت در در شهرستان‌ها و مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیر لرستان مانند کوهدشت، پلدختر، چگنی و جنوب خرم‌آباد است.