راه نجات اقتصاد استان کشاورزی قراردادی است
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه راه نجات استان و به تبع کشور، کشاورزی مبتنی بر قرارداد است، افزود: این اتفاق توسط بخش خصوصی در حوزه کشت محصول کلزا در شرق کشور در استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی و همچنین سیستان و بلوچستان آغاز شده است.
علی ساربان روز جمعه، چهارم مهر ماه، در دومین همایش روز جهانی پنبه که برای دومین سال در کاشمر برگزار می‌شود، افزود: هر کس با مشکل مواجه می‌شود، می‌گوید الگوی کشت نداریم؛ در صورتی که گام اول در بهبود شرایط کشاورزی قراردادی است. در حال حاضر بخش خصوصی در سطح ۴۰ هزار هکتار تولید کلزا در حال انعقاد قرارداد است.
وی عنوان کرد: با اتمام سال زراعی ۹۸-۹۹ توفیقاتی خوبی به دست آمد؛ به طوری که در این سال خرید گندم به ۴۵۳ هزار تن رسید و ۱۰۴ درصد نسبت به سال قبل عملکرد استان افزایش یافت. عملکرد استان در تولید کلزا نیز ۴۰ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافت و خوشبختانه محصولات اساسی خراسان رضوی از جمله پنبه و چغندرقند وضعیت بهتری پیدا کرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اظهار کرد: استان خراسان رضوی ۱۱ میلیون و ۶۴۰ هزار و ۸۰۰ هکتار وسعت داشته که ۳.۵ میلیون هکتار از این اراضی قابلیت کشاورزی دارد. در عمل نیز در حدود یک میلیون هکتار از زمین‌های استان کشاورزی انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه در ۱۰ درصد از وسعت استان کشاورزی انجام می‌شود، تصریح کرد: در بخش زراعت و باغبانی نیز ۶.۵ میلیون تن محصول تولید می‌شود که ۵.۵ میلیون تن از آن مربوط به حوزه زراعت و یک میلیون و ۵۰ هزار تن مربوط به بخش باغبانی است.
ساربان تصریح کرد: اکنون ۴۴ محصول زراعی و ۳۲ محصول باغی در سطح استان خراسان رضوی کشت می‌شود. اگر چه سطح زیر کشت باغبانی نصف سطح زیر کشت زراعتی بوده اما ۴۳ درصد درآمد ناخالص بخش کشاورزی استان از زیر بخش باغبانی و ۲۲ درصد از زیر بخش زراعت است.
وی افزود: در حال حاضر ۱۷ محصول شاخص استان ۸۴ درصد درآمد ناخالص آن را تشکیل میدهد. همچنین سهم بخش کشاورزی استان از تولید ارزش افزوده کشور ۷.۵ درصد بوده و مقام سوم کشور را در کشاورزی داریم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی سهم بخش کشاورزی استان در اشتغال را ۱۸.۴ درصد و در حوزه کسب‌وکار ۳۳ درصد اعلام کرد و افزود: اگر بخش کشاورزی زنده و پویا حرکت کند، بدون شک بخش صنعت و خدمات هم پویا خواهد بود.
وی مطرح کرد: بدون شک تحریم‌های ظالمانه ما را به سمتی هدایت می‌کند که بخشی از نیازها و محصولات اساسی کشور را تولید کنیم که در این زمینه اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است.
ساربان اظهار کرد: هر کس گندم، پنبه و چغندرقند کشت کند و کلزا بکارد، به مدیریت کشور خدمت کرده است. این کار موجب می‌شود مجبور نشویم وارد بازارهای جهانی شویم و با هزینه‌های بسیار بالایی این محصولات را وارد کنیم.
سطح زیر کشت پنبه استان ۲۲ هزار و ۶۵۸ هکتار است
وی عنوان کرد: استان خراسان رضوی حدود ۲۲ هزار و ۶۵۸ هکتار سطح زیر کشت پنبه دارد که مقام اول کشت پنبه را از این جهت در سطح کشور به خود اختصاص داده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه عملکرد متوسط تولید پنبه در استان ۲۳۵۰ کیلوگرم است، گفت: اگر چه به خاطر سرمای سال گذشته مشکلاتی در تولید بذر پنبه به وجود آمد اما بر اساس پیش‌بینی‌ها امسال پاییزی کم‌باران و ۱۰ تا ۲۰ درصد زیر نرمال و ۱.۵ تا ۲ درجه افزایش دما خواهیم داشت.
وی بیان کرد: اگر مشکلی پیش نیاید، امسال رکورد ۶۲ هزار تن تولید پنبه را در استان تجربه خواهیم کرد. بر این اساس حدود ۱۹ هزار هکتار در کشت اول و ۴۰۰۰ هکتار در کشت دوم تولید پنبه خواهیم داشت و بالغ بر ۱۰ هزار پیمانکار از مجموعه ۳۳۷ هزار کشاورز و بهره‌بردار استان پنبه کشت می‌کنند.
کشت پنبه در ۲۲ شهرستان استان
ساربان مطرح کرد: اکنون در ۲۲ شهرستان استان پنبه کشت می‌شود. البته هنوز در تامین بذر با مشکل مواجه هستیم. در واقع حدود ۲۵۰۰ تن بذر در استان مصرف می‌کنیم که سال جاری حدود ۱۹۰۰ تن آن از کارخانجات پنبه تامین گردیده است.
وی تصریح کرد: تاکنون ۳۸۴۷ تن کود ازته بین کشاورزان توزیع شده است. باید توجه داشت قیمت ۷۵ درصد نیاز کودی استان و کشور ثابت بوده ولی قیمت کود فسفات و پتاس افزایش داشته است.
کاهش ۲۱۱ هزار هکتار از اراضی زراعی آبی طی ۲۰ سال گذشته
ساربان عنوان کرد: در حال حاضر در استان ۵۰۰۰ هکتار به صورت بذرکاری، ۷۰۰۰ هکتار به صورت فارو و ۱۱ هزار هکتار هنوز به صورت غرقابی کشت می‌شود. طی ۲۰ سال گذشته ۲۱۱ هزار هکتار از اراضی زراعی آبی استان خراسان کاهش یافته و کشاورزان به سمت کشت ۱۶۷ هزار هکتار باغات پسته و زعفران رفته‌اند.
وی افزود: بهترین خاک‌ها و آب را به کشت زعفران و پسته اختصاص داده‌ایم؛ هر چند به ازای هر متر مکعب آب، برای این دو محصول درآمد بیشتری ایجاد می‌شود. اگر در کشور قیمت محصولات اساسی بهتر تعریف شود، شاهد افزایش سطح زیر کشت چنین محصولاتی خواهیم بود. اگر چه سال ۱۳۹۶ بالغ ۲۶ هزار هکتار چغندرقند در استان تولید شد ولی اکنون سطح زیر کشت این محصول به ۲۰ هزار و ۷۵۰ هکتار کاهش یافته است گه از این سطح زیر کشت یک میلیون تن چغندرقند تولید خواهد شد.
وی با بیان اینکه در استان خراسان رضوی بالغ بر ۵۸ هزار هکتار سطح زیر کشت پنبه داشتیم ولی اکنون این میزان به شدت کاهش یافته و کشاورزان به سمت کشت پسته و انگور رفته‌اند، اظهار کرد: در حوزه الگوی کشت نگاه مردم صرفا اقتصادی بوده که البته در این زمینه حق با آن‌هاست.
شهرستان‌های سبزوار، نیشابور و سرخس پیشرو در کشت پنبه
ساربان بیان کرد: اگر قیمت محصولات اساسی بخش کشاورزی افزایش مناسبی داشته باشد، کشاورز از آن استقبال خواهد کرد و سطح زیر کشت محصولات افزایش می‌یابد. هر چند در استان خراسان رضوی هنوز ۵۰ درصد روش آبیاری به صورت غرقابی انجام می‌شود.
وی مطرح کرد: بالغ بر ۱۹ هزار هکتار از این سطح به صورت وجین دستی انجام می‌شود و این موجب افزایش هزینه تولید می‌گردد که می‌طلبد اقداماتی را در راستای کنترل علف‌های هرز انجام گیرد.
ساربان تصریح کرد: شهرستان‌های سبزوار با ۵۵۰۰ هکتار، نیشابور با ۴۵۰۰ هکتار، سرخس با ۲۷۵۰ هکتار، رشتخوار با ۲۵۰۰ هکتار و بردسکن با ۲۰۰۰ هکتار بیشترین سطح زیرکشت پنبه را در سطح استان به خود اختصاص داده‌اند.
وی اظهار کرد: در استان خراسان بالغ‌بر ۲۲ کارخانه تصفیه وش پنبه داریم که ۲۰ کارخانه از این تعداد فعال است. اگر چه ظرفیت این تعداد کارخانه فعال حدود ۱۵۰ هزار تن بوده اما عملکرد ما ۶۲ هزار تن است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: طی سال گذشته ۸۲ هزار و ۸۰۷ عدل به وزن ۱۱ هزار و ۵۹۱ تن محلوج در استان رقم‌بندی شده که از این مقدار هنوز بخشی در انبارها باقی مانده و همه منتظر افزایش قیمت هستند.
وی با اشاره به اینکه بالغ بر ۳۰ محصول از پنبه استحصال و در صنایع نساجی و روغن‌کشی استفاده می‌شود، افزود: هنوز بالغ بر ۸۴ درصد برای تامین روغن دچار وابستگی هستیم. اگر نگاهمان به محصول پنبه جامع باشد، بسیاری از مشکلات رفع می‌گردد. این گیاه به شدت سازگار با شوری آب است و این نقطه قوتی برای ما محسوب می‌شود. پنبه به ۱۸۰ روز آفتابی نیاز دارد و سهم ارزش افزوده آن نیز در بخش‌های مختلف تعریف شده است.
ساربان اظهار کرد: امیدواریم این تجربه خوب در ترشیز آغاز شود. با این اقدام بدون شک عملکردها افزایش خواهد یافت. راز موفقیت ما رفتن به دامن بخش خصوصی است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: در صنعت پنبه واسطه‌های بسیاری در خرید و بذر تعریف شده، در صورتی که کار خاصی هم انجام نمی‌دهند. این‌ها فقط بذر می‌دهند و نرخ تعریف می‌کنند؛ در صورتی که اگر مدیریت کنیم و بخش خصوصی پای کار بیاید، واسطه‌ها حذف خواهند شد.
وی بزرگترین مشکل پنبه را در برداشت دانست و گفت: اگر چه در گندم ۳ درصد محصول را برای برداشت هزینه می‌کنیم اما در پنبه گاه تا ۲۰ درصد را باید به کارگر پرداخت کنیم؛ به همین دلیل باید به سمت تکنولوژی‌های جدید برویم. در بخش‌های مختلف کشاورزی شاهد پایین بودن بهره‌وری هستیم؛ در صورتی که با کشاورزی قراردادی می‌شود بهره‌وری را افزایش داد.
دومین همایش روز جهانی پنبه به مدت سه روز با همت کارخانه نساجی در کاشمر برگزار شد. شرکت‌کنندگان در این سه روز از کارخانه لنترگیری، مرکز تحقیقات پنبه، مزرعه کشت و صنعت انابد و کارخانه نساجی کاشمر نیز بازدید کردند.
