استان سمنان رویشگاه طلای سبز
زیره سبز جزو گیاهان دارویی دارای صرفه اقتصادی بالا، مقاوم به کم‌آبی و سازگار با آب و هوای گرم و خشک به شمار می‌رود که توسعه کشت و افزایش بهره‌وری از این طلای سبز در استان سمنان نیازمند تکمیل زنجیره ارزش افزوده است.
به گزارش ایرنا، ناچیز بودن صرفه اقتصادی محصولات زراعی و محدودیت منابع آبی ضرورت کشت گیاهان مقاوم به کم آبی و دارای بازده اقتصادی بالا را ۲ چندان می کند و کشت گیاهان دارویی از گزینه های مناسب دارای صرفه اقتصادی بالا و سازگار با شرایط آب و هوایی کنونی است.
زیره یکی از مهمترین انواع گیاهان دارویی کشور است که به سبب اهمیت و خواص دارویی، درمانی و نقشی که در ارزآوری دارد به عنوان «طلای سبز» شناخته می شود.
از خواص این گیاه می توان به ضد سرطان، باکتری، میکروب و آنتی اکسیدان و مفید بودن آن برای گرفتگی قلب، تقویت کننده قوای جسمی و جنسی، اشتها آور و شیر افزا بودن اشاره کرد و به طور کلی کاربرد زیره در تولید دارو نشان از اهمیت و نقش آن در تامین سلامت و درمان دارد.
میزان تجارت بین المللی گیاهان دارویی در سال گذشته، سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تخمین زده شد اما ایران با وجود قدمت هفت هزار ساله در طب سنتی و داشتن هزاران نوع گیاه دارویی آن چنان که باید نتوانسته از گنجینه غنی و ارزشمند خود در این عرصه بهره های اقتصادی لازم را ببرد.
سه هزار گونه گیاهی در استان سمنان شناسایی شده است که بیش از یکصد گونه این گیاهان از خواص دارویی برخوردار است که کاشت و افزایش وسعت زیر کشت این گیاهان علاوه بر توسعه اقتصاد داخلی تاثیر بسزایی در افزایش صادرات غیرنفتی دارد.
به عقیده کارشناسان در زمان حاضر استان سمنان با دارا بودن ظرفیت های قابل توجه در بخش گیاهان دارویی از نظر بهره وری از این گیاهان در درمان بیماری‌ها از جایگاه مناسبی برخوردار نیست که این مهم نیازمند شناسایی دقیق عرصه ها و راه اندازی واحدهای فرآوری و بسته بندی این گونه محصولات فرعی است.
استان سمنان با توجه به شرایط کم‌آبی گام به سمت توسعه کشت گیاهان دارویی برداشته است و اکنون بیش از ۴۵ گونه گیاهان دارویی مانند خارشتر، فلفل ادویه‌ای، سیاه‌دانه، کنجد، زرشک، سیر، سیاه‌دانه و خاکشیر در اراضی کشاورزی استان سمنان کشت می‌شود.
براساس آمار، وسعت کشت گیاهان دارویی در استان سمنان ۲ هزار و ۴۵۹ هکتار است که از این میزان وسعت کشت، یک هزار و ۱۰۰ هکتار مربوط به کشت زیره سبز است.
محمدی یکی از کشاورزان سمنانی که بخشی از اراضی کشاورزی خود را به کشت زیره اختصاص داده است در گفت و گو با ایرنا ابراز داشت: زیره دارای ارزش افزوده بالایی است و به زبانی دیگر نسبت به هزینه‌کرد، محصول خوبی می‌دهد و برای کشاورز صرفه اقتصادی دارد.
وی بیان کرد: مشکل اساسی در کشت زیره سبز وجود دلالان و نبود صنایع بسته‌بندی و فرآوری برای ارز آوری است.
این کشاورز سمنانی خاطر نشان کرد: زیره سبز از کشاورز به زیر قیمت به وسیله دلال خریداری می‌شود و سپس به اسم استانی دیگر صادر می‌شود و این نقص در زنجیره ارزش افزوده سود حاصل از کشت و زحمت کشاورز را نصیب دلال می‌کند.
محمدی تصریح کرد: از مسوولان می‌خواهم مقوله تکمیل زنجیره تولید را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند و به کشاورزان کمک کنند.
زیره‌سبز، گیاه سازگار با شرایط کم‌آبی استان سمنان
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آرادان با بیان اینکه زیره سبز سازگاری بالایی در برابر شرایط نامساعد محیطی وخشکسالی دارد گفت: سازگاری بالای زیره سبز در برابر خشکسالی و شرایط نامساعد محیطی آرادان و همچنین توجیه اقتصادی بالای آن و سهم بالایی که در اشتغالزایی فصلی این شهرستان دارد موجب شده که این گیاه در آرادان به‌عنوان یک گیاه راهبردی و اقتصادی مورد توجه قرار گیرد.
امیرحسین شاه‌حسینی اظهار داشت: کشت و کار زیره در مناطقی که با محدودیت آب مواجه‌اند، می‌تواند به افزایش بهره‌وری آب و توسعه پایدار بخش کشاورزی کمک کند.
وی با اشاره به بهره‌گیری کشاورزان از توان فنی کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی آرادان در مبارزه صحیح بابیماری‌ها و کنترل مناسب علف‌های هرز و دست‌یابی به عملکرد ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم محصول در هکتار، در حدود ۱۴ تن زیره سبز از مزارع شهرستان آرادان برداشت شد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آرادان با بیان اینکه امسال ۲۱ هکتار از مزارع این شهرستان زیر کشت زیره قرار گرفت، خاطرنشان کرد: برداشت زیره در شهرستان آرادان در خردادماه انجام می‌شود.
نبود صنایع تکمیلی نقص زنجیره ارزش افزوده در توسعه کشت زیره سمنان
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهادکشاورزی استان سمنان گفت: توسعه کشت گیاه اقتصادی و کم‌آبر زیره در استان برای ارزش افزوده بیشتر به تقویت صنایع تبدیلی و تکمیلی نیازمند است.
شیما عبدالشاه ابراز داشت: استان سمنان در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی زیره سبز دچار ضعف است و برای افزایش بهره‌وری باید این راهبردها بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
وی ادامه داد: نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی برای زیره سبز موجب شده تا این گیاه دارویی ارزشمند به صورت عمده و بدون داشتن ارزش افزوده از استان خارج شود.
وی بیان کرد: وسعت کشت گیاهان دارویی در استان سمنان ۲ هزار و ۴۵۹ هکتار است که از این میزان وسعت کشت، یک هزار و ۱۰۰ هکتار مربوط به کشت زیره سبز است.
عبدالشاه یادآور شد: میانگین عملکرد برداشت زیره سبز در هر هکتار در استان سمنان یک تن است و سال گذشته ۹۲۰ تن زیره در استان برداشت شد.
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهادکشاورزی استان سمنان تصریح کرد: در تمام شهرستان‌های استان سمنان به جز شهرستان مهدیشهر، زیره سبز کشت می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: منابع آبی و بازده اقتصادی ناچیز برخی از محصولات در این شرایط موجب شده تا گیاهانی که مقاوم به شرایط کم آبی و دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند در این استان کشت شود و زیره سبز با کمترین نیاز آبی یکی از مهمترین انواع گیاهی دارویی کم‌آب‌بر است.
عبدالشاه اضافه کرد: زمان کاشت زیره سبز بهمن و اسفند و زمان برداشت این گیاه دارویی اردیبهشت و خرداد است. از زیره در زمینه تهیه ادویه‌جات و صنایع دارویی استفاده می‌شود.
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهادکشاورزی استان سمنان گفت: توسعه کشت زیره سبز به عنوان گیاه کم آب متناسب با آب و هوای استان در دستور کار قرار دارد و امسال ۴۲۰ هکتار وسعت کشت زیره سبز در استان افزایش یافت.
افزایش ۴.۵ برابری کشت زیره در دامغان
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دامغان گفت: کشت محصول کم آب و ارزآور زیره در این منطقه نسبت به سال گذشته با ۴.۵ برابر افزایش به ۷۰ هکتار رسید.
سید محسن طباطبائیان بیان کرد: امسال زمینه توسعه گیاه دارویی زیره با نیاز آبی کم فراهم شده است به گونه ای که شاهد افزایش سطح زیر کشت بودیم.
وی خاطر نشان کرد: در راستای سیاست های وزارت جهاد کشاورزی با اولویت کشت محصولات کم آب بر و ارزآور، برداشت زیره در سطح ۷۰ هکتار از زمین های شهرستان دامغان از اواخر خرداد آغاز شد و اکنون به پایان رسیده است.
طباطبائیان به علت افزایش وسعت زیر کشت زیره اشاره کرد و گفت: با توجه به بارندگی های مناسب امسال، نظارت در زمان کاشت و داشت، تغذیه بهینه مزارع و ضدعفونی کردن بذر، عملکرد زیره در واحد سطح به شکل قابل توجهی افزایش یافت.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دامغان اضافه کرد: بیش از ۷۰ تن زیره از زمین های زراعی این شهرستان برداشت شد و این در حالی است که این محصول ارزشمند در دامغان از لحاظ کیفی دارای ویژگی های ممتاز و منحصر به فرد است.
اعطای تسهیلات کم‌بهره به متقاضیان کشت زیره
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دامغان تصریح کرد: در سال جاری از طریق اعطای تسهیلات کم بهره و بلندمدت، ارایه دستور العمل‌ها و برگزاری کلاس‌های آموزشی ترویجی به کارشناسان و بهره برداران، در تلاشیم تا کشت این محصول را گسترش دهیم.
وی افزود: با توجه به فصل رشد و شرایط گیاه که از محصولات کم آب است، قابلیت کشت و کار در مناطق مختلف شهرستان وجود دارد و تلاقی نداشتن کشت زیره با دیگر محصولات زراعی در پاکسازی علف های هرز تاثیرگذار است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دامغان گفت: زیره به عنوان گیاهی با ارزش اقتصادی بالا، قابلیت عرضه در بورس دارد و از آنجا که زیره سبز گیاهی دارویی و صادراتی است قیمت آن کمتر دچار نوسان می شود که این امر موجب اطمینان کشاورز از فروش محصول به قیمت مناسب می‌شود.
اختصاص ۹۲ هکتار از اراضی کشاورزی سرخه به کشت زیره
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سرخه گفت: ۹۲ هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان به کشت زیره اختصاص دارد.
فاطمه سعیدی اظهار داشت: برداشت زیره در شهرستان سرخه به‌صورت دستی و توسط کارگران انجام می‌شود.
وی بیان کرد: زیره سبز گیاهی با فواید فراوان است که هرساله در مناطق تحت پوشش شهرستان سرخه کشت می‌شود.
وی با بیان اینکه برداشت زیره سبز در سرخه از اواسط اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود افزود: میانگین عملکرد زیره در هر یک هکتار ۸۰۰ کیلوگرم است و امسال ۷۳.۶ تن زیره در شهرستان سرخه برداشت شد.
مدیر جهاد کشاورزی سرخه گفت: مناطق مهم کشت در این شهرستان بیابانک، صوفی‌آباد و حومه سرخه است.
بررسی داده‌ها نشان می‌دهد با توجه به شرایط کم‌آبی استان سمنان توسعه کشت زیره سبز گامی مهم در افزایش بهره‌وری و مدیریت مصرف آب به شمار می‌رود، اما وجود نقص در زنجیره ارزش افزوده موجب شده تا کشاورزان در حد انتظار به کشت زیره رغبت نکنند و لازم است مسوولان و کارشناسان با اتخاذ راهبردهای کارشناسی به کشاورزان در این زمینه کمک کنند.
