گروه مشاوران برندینگ فراسو
دانستنی‌هازراعتگياه

زراعت گیاهان داروئی “گلرنگ”

گلرنگ که به ترکی به آن « فطیر گلی » گفته می شود، بومی ایران بوده و از قدیم الایام جهت رنگرزی و تزئین فطیر و به عنوان گیاه داروئی مورد استفاده قرار می گرفت.

گلرنگ که به ترکی به آن « فطیر گلی » گفته می شود، بومی ایران بوده و از قدیم الایام جهت رنگرزی و تزئین فطیر و به عنوان گیاه داروئی مورد استفاده قرار می گرفت. اما امروزه از دانه گلرنگ که شبیه گندم و به رنگ سفید میباشد، روغن استخراج می شود که بسیار با ارزش است. بنابراین از گلچه های گلرنگ به عنوان گیاه داروئی، همچنین در رنگرزی و تزئین، از دانه برای استخراج روغن و از شاخ و برگ آن به عنوان علوفه دام استفاده می شود.

اهمیّت:

سطح زیر کشت گلرنگ را در ایران تا ۳ هزار هکتار تخمین می زنند.

مهمترین اهداف کاشت گلرنگ عبارتند از:

تفکیک گلبرگ ها از گل ها، استفاده از مواد رنگی گلبرگ ها، روغن کشی از دانه ها، استخراج مواد مؤثره از روغن.

دانه های گلرنگ تا ۴۵ درصد روغن دارند.

از روغن گلرنگ برای مصارف: داروئی، بهداشتی و آرایشی استفاده می کنند.

مهم ترین ارقام گلرنگ عبارتند از:

“فریو”، “ژیلا”، “نبراسکا ۸۲۵ “، “یوت” و توده های محلی

گیاهشناسی:

خانواده: آفتابگردان Compositae (Asteraceae)

جنس و گونه Carthamus tinctorius:

گلرنگ گیاهی یکساله دارای ریشه های مستقیم با انشعابات فراوان است.

ساقه های گلرنگ به ارتفاع تا ۱۵۰ سانتیمتر می رسد.

برگ ها بیضوی، بدون دُمبرگ، دندانه دار، متناوب و اغلب خاردارند.

گل آذین گلرنگ به شکل طبق در انتهای ساقه های اصلی و فرعی ظاهر می گردند.

هر طبق گلرنگ شامل مجموعه ای از گل های نارنجی، زرد و قرمز تیره است.

گل هایش از نوع دو جنسی و پوشیده از زواید پولک مانند می باشند.

میوه های آفتابگردان از نوع فندقه، به طول ۸ – ۵ میلیمتر و مشابه دانه های کوچک آفتابگردان هستند.

این میوه ها به رنگ های سفید تا خاکستری دیده می شود.

نیازهای رشد:

گلرنگ به خاک های متوسط با PH 7 علاقمند است.

مقاوم به شوری است ولیکن شوری بیش از ۷ میلی موس باعث کاهش محصول آن می گردد.

گلرنگ مقاوم به خشکی است.

گلرنگ به سرما متحمل است و تا دمای ۵ درجه سانتیگراد همچنان رشد می کند.

گیاهچه های جوان گلرنگ تا ۱۰- درجه سانتیگراد را متحمل هستند.

مناسب ترین دما برای رشد گلرنگ ۲۰ – ۱۵ درجه سانتیگراد است.

گلرنگ بسیار نور پسند می باشد.

آماده سازی زمین و کاشت:

زمین را پس از برداشت محصول شخم می زنند و آن را با کودهای دامی و شیمیایی تقویت می کنند.

بستر مزبور را قبل از کاشت بذور با دیسک و ماله هموار می سازند.

بذور گلرنگ را غالبا به صورت فارو کشت می کنند.

این گیاه را در مناطق معتدل در پائیز می کارند ولیکن کاشت آن در مناطق سردسیر در بهار انجام می شود.

عمق کاشت گلرنگ ۴ – ۳ سانتیمتر با تراکم ۵۰ × ۲۰ سانتیمتر می باشد.

تناوب زراعی گلرنگ با بقولات و سایر گیاهان وجینی صورت می گیرد.

مقدار بذور مورد نیاز ۲۰ – ۱۵ کیلوگرم در هکتار است.

دوره رویش آن از مهر تا اوایل تیر ماه در مناطق گرمسیر و یا از فروردین تا اواخر تیر ماه در مناطق معتدله می باشد.

کود فسفره و پتاسه هر کدام ۷۰ – ۴۰ کیلوگرم و کود ازته ۱۰۰ – ۵۰ کیلوگرم در هکتار مصرف می گردند.

گلرنگ به شرایط خشکی مقاوم است ولیکن آبیاری کافی در دوره گلدهی بسیار مفید می باشد.

این گیاه نیازمند سله شکنی و کنترل علف های هرز در اوایل رشد و پس از هر دفعه آبیاری است.

برداشت گلرنگ:

گل ها:

گل های این گیاه را در اوایل اردیبهشت تا خرداد ماه پس از باز شدن به صورت دستی برداشت می کنند.

عملکرد گل ها ۷۰۰ – ۶۰۰ کیلوگرم به صورت تازه و ۱۵۰ – ۱۲۰ کیلوگرم به صورت خشک در هکتار است.

دانه ها:

برداشت دانه های آن را پس از خشک شدن برگ ها انجام می دهند.

مقدار عملکرد متوسط دانه های گلرنگ ۲.۵-۱.۵ تن و گاها تا ۵ تن در هکتار است.

منابع و مآخذ:

۱) آخوندزاده، ش – ۱۳۷۹ – دایرة المعارف گیاهان دارویی – جهاد دانشگاهی تهران

۲) آریاپور، ع و همکاران – ۱۳۸۹ – گیاهان دارویی، معطر و صنعتی جنگل و مرتع – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی

۳) اکبری نیا، احمد – ۱۳۸۲ – بررسی عملکرد و ماده مؤثره زنیان در سیستم های کشاورزی متداول، ارگانیک و تلفیقی – پایان نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس

۴) امیدبیگی، رضا– ۱۳۷۹ – تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد سوّم – آستان قدس رضوی

۵) امیدبیگی، رضا – ۱۳۷۶ – رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد دوّم – طراحان نشر

۶) اهوازی، مریم و همکاران – ۱۳۸۹ – بذر گیاهان دارویی، جلد اوّل – جهاد دانشگاهی تهران

۷) برنا نصرآبادی، فاطمه – ۱۳۸۴ – اثر زمان های مختلف بر رشد، عملکرد و مقدار اجزاء تشکیل دهندۀ اسانس بارشبی – پایان نامه کارشناسی ارشد تربیت مدرس

۸) پورفخاران، م و همکاران – ۱۳۹۰ – راهنمای جامع گیاهان دارویی، جلد دوّم – گنجینه سلامت

۹) جعفرنیا، س و همکاران – ۱۳۸۸ – راهنمای جامع و مصوّر خواص و کاربرد گیاهان دارویی – مجتمع آموزش کشاورزی سبز ایران

۱۰) حجازی، اسداله – ۱۳۷۲ – کلید بذرشناسی برای رشته های کشاورزی، جلد دوّم – جهاد دانشگاهی ماجد

۱۱) زرگری، علی – ۱۳۷۶ – گیاهان داروئی، جلد چهارم – دانشگاه تهران

۱۲) صمصام، ش – ۱۳۷۴ – پرورش و تکثیر گیاهان دارویی – نشر مانی

۱۳) طاهریان، کاظم – ۱۳۷۴ – اطلاعات گیاهان دارویی – مرکز تحقیقات منابع طبیعی سمنان

۱۴) عمویی، ع.م – ۱۳۸۸ – زراعت گیاهان دارویی و معطر، جلد اوّل – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی

۱۵) قهرمان، ا – ۱۳۶۲ – فلور ایران – مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع

بيشتر بخوانيد:

زراعت گیاهان داروئی “گشنیز”
زراعت گیاهان داروئی “گل گاوزبان”
زراعت گیاهان داروئی “گلپر”

۰%

امتیاز کاربر: اولین نفر باشید !
نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا