لباس محلی زنان و مردان همدان

یکی از مواردی که می تواند فرهنگ هر قومی را به خوبی نشان بدهد طرز لباس پوشیدن و نوع پوشاک آن منطقه است. خوشبختانه در کشور ما هم تنوع پوشاک به وضوح دیده می شود و هم خیلی از روستاها را می توان پیدا کرد که مردمش لباس های محلی زیبایشان را به تن می کنند.

پوشاک و لباس محلی استان همدان شامل تن پوش، سرپوش و پای افزار یا همان کفش می شود. نکته جالب این است که تن پوش های سنتی خانم ها و آقایان همدانی خیلی به هم شبیه هستند و تنها در مواردی می شود اختلافشان را مشاهده کرد.

لباس محلی آقایان همدان

سرپوش: شامل انواع کلاه‌های پشمی و نخی است که در طرح‌های گرد وساده و رنگ‌های نخودی، خاکستری و مشکی دیده می‌شود. کلاه نمدی یا کلاو کرکی، لنگی یا شاپو، بخارایی، گنجه بورک، دری بورک و ایپ بورکی سرپوش‌های مردانه است که به فراخور فصل، کار و مناسبت‌های مختلف، به سر گذاشته می‌شود.
تن پوش: عمده‌ترین تن پوش مردانه که در تمام مناطق استان به نام‌های مختلف دیده می‌شود، کونیک است که در زبان کردی کراس خوانده شده و پیراهنی است که با یقه آخوندی که بلندای آن تاپایین کمر می‌رسد و جلوباز است. این تن پوش اغلب ازجنس کرباس است. جلیقه، سرداری، شلوار یا شووال، دن یا قوا و کرک از دیگر تن پوش‌های مردانه محسوب می‌شود.

پاپوش: پای افزارهای مردان در گذشته که محصولات دیگر نقاط کشور کم‌تر به استان راه می‌یافت، عبارت بود از چاروق که در شهر اسدآباد به آن آجی می‌گفتند و رویه و کف آن از چرم گاو بود،گیوه یا کلاش که در نواحی ترک نشین به آن تخته جوراب نیز می‌گفتند و رویه آن نخی و کف آن از چرم بود و گاه به جای چرم از پارچه‌های کهنه فشرده نیز استفاده می‌شدو گالش که اغلب در فصل زمستان استفاده می‌شد.گالش امروزه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پوشاک بانوان همدان

سرپوش: انواع سرپوش های بانوان همدانی با انواع شکل و شمایلی که داشتند اسم خاص خود را دارا بودند، در زیر به هر کدام از آن ها اشاره ای می کنیم.

چارقد: در مناطق کردنشین استان همدان مثل اسدآباد و تویسرکان به چارقد سربین یا سرکی می گویند که از جنس متقال، نجمه، اطلسی و ابریشم می باشد. چارقد معمولا به رنگ مشکی است و  در آن گل‌ها یا خط های قرمز به چشم می خورد.

روبند: در زندگی امروزی از روبند خیلی کم استفاده می شود، اما در زمان های قدیم وقتی خانم ها می خواستند از محله های شلوغ رفت و آمد کنند حتما روبند می بستند.

عرقچین: عرقچین یه نوع کلاه زنانه از جنس متقال یا مخمل بوده که به رنگ‌های سفید یا مشکی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

شده: شده اسم یک نوع از سرپوش های زنانه می باشد. که الان به خصوص در شهرها، استفاده کمی از آن می شود. جنس این سرپوش از ابریشم و رنگ آن اغلب قرمز رنگ است و افراد مسن آن را بر سر می کنند.

تن پوش کونیک: تن پوش خانم های استان همدان تا همین چند وقت پیش، پیراهنی آستین دار و جلو بسته بود که تا پایین کمر به تن می کردند. یقه این پیراهن بیشتر اوقات گرد بود و در جلوی سینه سه دکمه داشت. اسم این پیراهن کونیک یا کراس بوده است. خانم های جوان یا پولدارها روی این کراس، جلیقه یا کلنجه هایی از جنس ساتن یا مخمل می پوشیدند که حاشیه‌های آن با نوارهای رنگی و سکه تزیین می‌شد.

تومبان: تومبان یا پاتول را خانم ها زیر دامن‌های چین دار کوتاهی که به آن شوال قری یا قرقره تومبان گفته می شده، می پوشیدند. جنس تومبان قری از متقال یا گودری بوده و بیشتر به رنگ‌های سفید یا آبی بوده است.

آرخالق: در فصل های سرد سال، خانم ها یک نوع کت‌ مردانه که معمولا جنسش پشمی یا مخملی بوده، می پوشیدند. به این کت‌ها آرخالق می گفتند که هنوز هم توی بعضی از روستایی های همدان از آن استفاده می کنند.

دوش لوق: دوش لوق یک نوع پیش بند از جنس متقال است که در زمان کار در مزرعه یا فعالیت‌های دامداری استفاده می شده تا لباس  کشاورز یا دامدار کثیف نشود.

پاپوش بوتون: بوتون، یک نوع کفش زنانه است که کاملا از جنس چرم است و به آم جرباشماق، نلک و پاله هم می گویند.

ساغری: ساغری یک نوع دیگه از کفش ها بوده که رویه ای بافته شده از ریسمان و کفی چرمی داشته است.

ارسی: ارسی یک نوع کفش پاشنه دار بوده که شکل رسمی‌تری داشته و بیشتر هم آن را در مراسم و مناسبت‌ها پا می کردند.

گالش: گالش در فصل زمستان یا در زمان کار استفاده می شده است.