توقف شوری خاک؛ افزایش بهره‌وری خاک
کنترل آلودگی خاک بسیار مهم است زیرا میکروارگانیسم‌ها به‌طور مداوم برای حفظ اکوسیستم ما از بین می‌روند و مدیریت بد خاک بر زندگی زیر زمین تاثیر می‌گذارد. خاک خانه بیش از ۲۵ درصد زندگی گیاهی کره زمین است و ۹۵ درصد غذای ما از خاک تامین می‌شود. کیفیت و کمیت میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات غذایی نیز به سلامت خاک بستگی دارند. همچنین کیفیت خاک به مبارزه با تغییرات آب‌وهوا و گرم شدن کره زمین کمک می‌کند.
همه می‌دانیم که بدون خاک، انسان در سراسر جهان درمانده است و به سختی به زندگی آرام و شاد توسعه محور، قابل‌قبول، مقرون‌به‌صرفه و سودآور بر مبنای پایدار فکر می‌کند. خاک، به ویژه خاک حاصلخیز، نقش مهمی در ایجاد و حفظ امنیت غذایی پایدار برای انسان دارد. خاک برای زندگی بر روی زمین اساسی اما فشار انسان بر منابع خاک در حال رسیدن به مرزهای بحرانی است و مدیریت دقیق خاک یکی از عناصر ضروری محسوب می‌شود بنابراین حفظ حاصلخیزی پایدار خاک نه تنها برای حال حاضر بلکه برای آینده بهتر طبیعت مطلوب ما بسیار حیاتی است.
روز جهانی خاک (WSD) هر ساله در ۵ دسامبر (۱۴ آذرماه) به‌عنوان فرصتی برای تمرکز بر اهمیت خاک سالم، مبارزه با شور شدن خاک، تشویق جوامع به بهبود سلامت خاک و حمایت از مدیریت پایدار منابع خاک است. این روز توسط اتحادیه بین‌المللی علوم خاک (IUSS) در سال ۲۰۰۲ نام‌گذاری شد و موضوع امسال متوقف کردن شوری خاک و افزایش بهره‌وری خاک است. روز جهانی خاک نقش حیاتی خاک در بقای سیاره زمین را به ما یادآوری می‌کند.
نمک‌ها به‌طور طبیعی در خاک و آب وجود دارند و ممکن است از اکوسیستم‌های غنی حمایت کنند. با این حال، تخریب خاک زمانی رخ می‌دهد که نمک اضافی در خاک به دلیل خشکسالی و فعالیت‌های انسانی (آبیاری نامناسب، شهرنشینی و غیره) جمع شود. خصوصا در دیم‌ها، آبیاری برای تولید محصولات کشاورزی ضروری است اما شور شدن به دلیل آبیاری نامناسب به معضلی جدی تبدیل شده است و به‌عنوان یکی از مهمترین مشکلات امنیت غذایی جهان و مدیریت پایدار منابع خاک شناخته می‌شود.
شوری و غرقاب‌شدن شدن خاک فرآیندهای اصلی تخریب خاک هستند که اکوسیستم را تهدید می‌کنند و به‌عنوان یکی از مهمترین مشکلات در سطح جهانی برای تولید محصولات کشاورزی، امنیت غذایی و پایداری در مناطق خشک و نیمه‌خشک شناخته می‌شوند.
شگفتی زیر پای ما
بسیاری از تنوع زیستی جهان در زیر پای ما و در خاک‌هایی که بیش از یک چهارم تنوع زیستی سیاره ما را در خود جای داده، نهفته است. خاک سالم یک جزء حیاتی برای موفقیت کشاورزی است اما در حال حاضر بخش‌های عظیمی از هند، پاکستان، افغانستان و ایالات‌متحده آمریکا دیگر برای کشاورزی مناسب نیستند.
فائو، سازمان خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (FAO) پیش‌بینی کرده است که با این موارد موثر بر خاک، خاک سطحی در ۶۰ سال از بین خواهد رفت. هر ساله، شور شدن خاک، تقریبا ۱.۵ میلیون هکتار از زمین‌های کشاورزی را در سال از تولیدات کشاورزی حذف می‌کند و تخمین زده می‌شود که ۸.۷ درصد از کره زمین را خاک متاثر از نمک پوشانده است.
تغذیه ۱۰ میلیارد نفر در سال ۲۰۵۰ به کمک بازده محصول بالاتر
خاک، پایه و اساس کشاورزی است و کشاورزان جهان برای تولید حدود ۹۵ درصد غذایی که ما می‌خوریم به خاک وابسته هستند. با این حال، خاک‌های ما در معرض خطر هستند. نمک بیش از حد در خاک، امنیت‌غذایی را به خطر می‌اندازد. به گفته سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) مدیریت نامناسب آب، ازجمله تامین ناکافی و سیستم‌های زهکشی با کیفیت پایین، به شوری بیش از حد خاک کمک و امنیت‌غذایی جهانی را تهدید می‌کند.
شوری خاک به سطوح بیش از حد نمک در خاک اشاره دارد که می‌تواند رشد گیاه را مهار کند و حتی برای زندگی سمی باشد. این مورد می‌تواند به‌طور طبیعی، به‌عنوان مثال در بیابان‌ها به دلیل کمبود آب و تبخیر شدید یا در نتیجه فعالیت‌های انسانی رخ دهد. خاک‌های آلوده به نمک یک چالش جدی برای میلیون‌ها نفر و معیشت آنان است.
فائو گفت: شیوه‌های کشاورزی ناپایدار و بهره‌برداری بیش از حد از منابع طبیعی همچنین افزایش جمعیت جهانی، فشار فزاینده‌ای را بر خاک وارد کرده و باعث نگرانی در مورد تخریب خاک در سراسر جهان می‌شود.
در حال حاضر بیش از ۸۳۳ میلیون هکتار از خاک تحت تاثیر نمک قرار گرفته است که حدود ۹ درصد از سطح زمین یا تقریبا چهار برابر وسعت هند است. خاک‌های متاثر از نمک در همه قاره‌ها و تقریبا در همه شرایط آب‌وهوایی وجود دارند، اما بیش از دو سوم در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. برخی از مناطقی که بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته‌اند در آسیای مرکزی، خاورمیانه، آمریکای جنوبی، شمال آفریقا و اقیانوس آرام قرار دارند.
بر اساس داده‌ها، حدود ۵۰ درصد خاک جهان به دلیل شوری تا سال ۲۰۵۰ تحت تاثیر قرار خواهد گرفت زیرا پیش‌بینی می‌شود که شوری خاک سالانه ۱.۵ میلیون هکتار از زمین‌های کشاورزی را از تولید خارج می‌کند و از دست‌دادن سالانه بهره‌وری کشاورزی حدود ۳۱ میلیون دلار برآورد می‌شود. تقریبا ۸.۷ درصد از کره زمین در طبقه‌بندی خاک‌های متاثر از نمک قرار دارد و این خاک‌ها کمتر به‌عنوان محافظ در برابر آلاینده عمل می‌کنند.
منابع خاک برای رفاه نوع بشر و پایداری زندگی روی زمین ضروری است. با وجود آگاهی کامل از این واقعیت، انسان‌ها با فعالیت‌های ناپایدار خود منابع خاک و خاک را تهدید می‌کنند. تخریب خاک بر تولید غذا تاثیر می‌گذارد و منجر به گرسنگی و سوء‌تغذیه می‌شود. این آسیب حتی باعث رها شدن زمین و مهاجرت غیرارادی می‌شود. بنابراین اگر می‌خواهیم زندگی بهتری برای همه بسازیم، باید به منابع خاک آن‌طور که شایسته است توجه شود.
برای کمک به حفظ سلامت خاک، می‌توانید از مصرف پلاستیک‌های یکبارمصرف خودداری کنید، زیرا برای خاک مضر هستند و با انتخاب محصولات سازگار با محیط‌زیست، باغبانی، نظافت و مراقبت شخصی می‌توانید از خاک اطراف خود مراقبت کنید. سعی کنید در هنگام دورریختن زباله‌های خطرناک مانند باتری دقت و از کمپوست ضایعات مواد غذایی برای مغذی‌کردن خاک استفاده کنید.
