شالیکار می‌کارد و دلال درو می‌کند/قصه پرغصه هر سال برنجکاران شمال
کشاورزان و شالیکاران عاشقانه برنج می‌کارند اما هنوز پایشان به مزرعه برای برداشت نرسیده، دلالان و واسطه‌ها دسترنج آنها را درو می‌کنند و سودها را به جیب می‌زنند.
قصه برنج با رنج و سختی عجین شده، کشاورز هر سال می‌کارد و پایان فصل برداشت، هزینه‌های داشت، کاشت و برداشت را سبک و سنگین می‌کند، خودش می‌ماند و مزرعه‌ای که هر سال وجب‌به‌وجب از مساحت آن کم می‌شود.
شالی‌کوبی‌ها ساز خود را می‌زنند و هزینه‌های بالای تبدیل شلتوک به برنج برای شالیکار سنگین است، دلالان مرتب سرک می‌کشند و در کمین هستند تا زودتر از همه برنج را از دست شالیکار خارج کنند و با یک تلفن و مکالمه ساده، سودهای چند برابری به جیب می‌زنند.
قصه شالی و شالیکار همیشه یک سر برد و سوی دیگر باخت دارد و بازنده همیشگی این داستان، کشاورز و شالیکار است که در تقابل دلال و مافیای واردات، چاره‌ای جز فروش زمین ندارد.کربلایی حسن که با هزار زحمت زمین شالیزاری آبا و اجدادی را حفظ کرده و دورتادور مزرعه‌اش را ویلا محاصره کرده، می‌گوید: در گذشته‌های نه‌چندان دور همسایه کناری مزرعه، مزرعه‌داری بود که فصل شالی‌کاری باهم تا زانو در زمین فرومی‌رفتیم و برای تهیه برنج، تلاش می‌کردیم.
وی ادامه می‌دهد: امروز همسایه من خوش‌نشینانی هستند که هرازگاهی برای گرفتن عکس سلفی به کنار مزرعه می‌آیند و هر بار عنوان می‌کنند حاجی هر وقت زمینت را می‌فروشی، ما خریدار هستیم.
نگرانی از بالا رفتن قیمت نهاده‌ها، کود و سم، هزینه‌های کارگری و برداشت محصول و از همه مهم‌تر، نرخ بالای تبدیل شلتوک به برنج، دغدغه او و دیگر شالیکاران است.
این شالیکار مازندرانی می‌گوید: درست موقعی که برای برداشت محصول آماده می‌شویم، برنج وارد می‌شود و این کار، کمر کشاورز را می‌شکند.
شالیکوبی داران چه می‌گویند
شالیکوبی داران نیز حرف خود را می‌زنند و افزایش هزینه قطعات و دستمزد را ازجمله دغدغه‌ها مطرح می‌کنند. احمد کبیری شالیکوبی دار فریدون‌کناری در این زمینه می‌گوید: افزایش چند برابری بهای قطعات دستگاه‌هایی که در شالی‌کوبی‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد و همچنین رشد دو برابری دستمزد کارگران نسبت به سال گذشته، هزینه‌ها را مضاعف رشد داده است.
وی با بیان اینکه هزینه‌های شالی‌کوبی‌ها دو برابر شده است، گفت: قیمت برنج پایین و حدود ۳۰ هزار تومان است و این مسئله کشاورزان را برای فروش دچار تردید کرده است و تجار نیز برنج را به بهانه گرانی از کشاورزان خریداری نمی‌کنند و اگر کشاورز برنج خود را نفروشد بر فعالیت و اقتصاد شالی‌کوبی‌ها تأثیر دارد زیرا کشاورز و شالی‌کوبی‌ها مکمل یکدیگر هستند.
وی گفت: متأسفانه رسمی در میان کشاورزان باب شده و آن این است که تا زمانی که برنج خود را بفروش نرسانند کارمزد شالی‌کوبی‌ها را پرداخت نمی‌کنند و شالی‌کوبی‌ها باید از جیب خود هزینه‌هایی سرسام‌آور فعالیت را پرداخت کنند.
عملکرد تولید برنج بهتر از پارسال است
علی‌محمد رمضانی مسئول دفتر برنج جهاد کشاورزی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه برداشت برنج در دست انجام بوده و محصول ازنظر عملکرد نسبت به سال قبل بهتر است، افزود: تاکنون برداشت عالی بوده و افرادی که برای تبدیل برنج می‌روند نیز رضایت دارند.
وی افزود: برخی کشاورزان بین ۶۰ تا ۶۵ درصد برنج سفید از تبدیل شلتوک گرفته‌اند، گفت: این به آن معناست که ۶۰ تا ۶۵ درصد برنج تجاری است و مابقی برای مصرف مناسب بوده اما تجاری محسوب نمی‌شود و ممکن است نیم دانه باشد.
رمضانی با اظهار اینکه برداشت محصول در سطح حدود چهار هزار و ۸۰۰ هکتار از مزارع برداشت‌شده است، افزود: از این میزان ۶۲ هکتار به‌صورت سنتی و بقیه مکانیزه برداشت‌شده است.
رمضانی درباره ضایعات برنج با بیان اینکه هنگام برداشت ضایعات نداریم، گفت: اوایل برداشت مکانیزه کشاورزان اطلاعات دقیقی نداشتند و قبل از ساعت ۹ صبح برداشت می‌کردند که آن موقع ریزش زیاد بود و اکنون کشاورزان به این دانش رسیدند که زمان مناسب برداشت ساعت ۱۰ صبح است تا برداشت انجام شود.
مسئول دفتر برنج جهاد کشاورزی مازندران، ریزش ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم برنج در فرایند برداشت را امری طبیعی و عادی دانست.
وی به دغدغه‌های کشاورزان اشاره و اضافه کرد: کشاورزان از هزینه‌های بالای شالی‌کوبی‌ها گلایه دارند و این درحالی‌که شالی‌کوبی‌ها زیر نظر جهاد کشاورزی نیستند.
وی قیمت تبدیل شلتوک به برنج را به ازای هر کیلوگرم در کارخانه‌های مدرن ۸۳۰ تومان و کارخانه‌های سنتی بیش از ۷۰۰ تومان ذکر کرد و گفت: قرار نیست تمام هزینه‌های شالی‌کوبی‌ها را کشاورز تأمین کند و از سوی دیگر برنج، خرید تضمینی ندارد.
وی با بیان اینکه بازار برنج‌های پر محصول مانند ندا، نعمت، فجر و غیره بهتر از برنج‌های وارداتی است، گفت: دغدغه بالا رفتن قیمت نهاده‌ها از یک‌سو و هزینه‌های بالای تبدیل از سوی دیگر کشاورزان را رنج می‌دهد.
واردات برنج دغدغه کشاورزان است
وی با عنوان اینکه قیمت‌گذاری مناسب برای تبدیل برنج باید صورت گیرد، واردات برنج را از دیگر دغدغه‌های کشاورزان بیان کرد و گفت: موقع برداشت برنج شاهد واردات هستیم.
رمضانی با بیان اینکه برخی از واردکنندگان مدعی آن هستند که دغدغه دهک ۵ و ۶ جامعه را دارند، افزود: این در حالی است که طی یک دهه گذشته اگر بررسی کنیم، میزان افزایش قیمت برنج خارجی بیش از برنج داخلی بوده است.
مسئول دفتر برنج جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه مردم حتی بی‌کیفیت‌ترین برنج داخلی را به برنج‌های وارداتی ترجیح می‌دهند، گفت: متأسفانه واردات بی‌رویه و بی‌هنگام است و میزان واردات را دقیق اعلام نمی‌کنند.
وی با بیان اینکه متولی تولید برنج ما هستیم و در بهترین ایام سال فروردین و اردیبهشت که مردم به تفریح می‌روند، کشاورز وارد زمین شالی برای کشت و کار می‌شود و در گل‌ولای فرو می‌رود، گفت: از سوی دیگر در ماه‌های مرداد و شهریور که دیگران برای تفریح به ساحل و لب آب می‌روند، کشاورز در گرمای سوزان به برداشت برنج می‌پردازد.
رمضانی با عنوان اینکه غیر از مازندران و گیلان ۱۶ استان دیگر برنج‌خیز هستند، گفت: سرانه مصرف برنج هر ایرانی ۳۳ کیلوگرم در سال است و باید میزان نیاز به واردات ارزیابی و بررسی شود.
وی با اظهار اینکه مازندران ۴۴ درصد برنج کشور را تأمین می‌کند، گفت: واردات برنج باید مدیریت شود و طی چند سال گذشته با پیگیری‌های مجمع نمایندگان و مسئولان، اندکی واردات مهارشده است.
بنابراین گزارش، ۲۱۵ هزار هکتار از شالیزارهای برنج امسال به زیر کشت شالی رفت و برداشت برنج از دو هفته قبل در استان آغازشده است.
