غذاهای سنتی استان قم

استان قم که به‌عنوان شهری زیارتی و دارای جاذبه‌های گردشگری معنوی، طبیعی و تاریخی متعدد این روزها خود را برای پذیرایی از میلیون‌ها زائر و مسافر آماده می‌کند، دارای پیشینه‌ای بلند بالا از طبخ غذاهای سنتی است که گاه نام آنها را باید از قدیمی‌های قم شنید.

آش پپله، خورشت آلو اسفناج، آبگوشت قنبید یا کلم قمری، سربانشی نخود، آش دونک، شعله سفید، آش ترخینه شیر، اشکنه گوجه‌فرنگی، خنکوب(نوعی اشکنه)، خوراک کدو ترش، مغز آبک، ترش آبک، خورشت قیه، آش اوماج، خورشت به، آبگوشت بزباش، ماش آبک، آبگوشت مزوره، خورشت سیب آله، سبرات، آش بامبی، آبگوشت بادمجان، آش اسفندی، آبدوغ انار، آش ترخینه نار از دیگر غذاهای خوش طعم سنتی در قم می‌باشد که تا حدودی فراموش شده است.

آبگوشت قنبید یا کلم قمری

قنبید که در واقع از کلمه‌ی قمنبید (نبات قم)، گرفته شده است؛ آبگوشتی سنتی و از محبوب‌ترین و رایج‌ترین غذاهای است که توسط مردم استان قم تهیه و طبخ می‌شود. این غذای خوش‌طعم با ترکیب نخود، لوبیا سفید، سیب‌زمینی، قنبید، لیمو عمانی، گوجه‌فرنگی، گوشت، پیاز، نمک و زردچوبه طبخ می‌شود. برخی مواقع برای بهتر شدن رنگ آبگوشت از رب گوجه فرنگی نیز استفاده می‌شود. مردم استان قم، این غذای اصیل را همراه سبزی‌خوردن، پیاز، ماست یا انواع ترشیجات میل می‌کنند.

این غذا تقریباً ۱۲۰۰ کیلوکالری انرژی دارد اما در صورت اضافه کردن دنبه حداقل ۵۰۰ کالری دیگر به عدد فوق افزوده خواهد شد و با تقسیم کردن آن به عدد ۴ به هر نفر ۳۰۰ کیلوکالری و در صورت چرب بودن ۴۵۰ کیلوکالری انرژی خواهد رسید. اما میزان کالری فقط به همین جا ختم نمی‌شود زیرا نانی که با این غذا مصرف می‌شود، حداقل ۴۰۰ کیلوکالری انرژی دارد و با مصرف سالاد و سبزی خوردن ۱۰۰ کیلوکالری دیگر نیز اضافه خواهد شد.

آش قونبیه (آش قنبید یا کلم‌سر)

از آش‌هایی است که در ماه مبارک رمضان، میهمان سفره‌ی افطار مردم استان قم است. کارشناسان تغذیه بر این باورند که میل کردن این غذای مقوی، انرژی و مواد مغزی بدن را در طی ساعات روزه‌داری تامین می‌کند. مردم استان قم، با استفاده از نخود، لوبیا، عدس، پیاز، کلم، قنبید، سبزی آش (اسفناج، جعفری، تره)، زردچوبه و فلفل، به طبخ آن می‌پردازند.

ماش‌ماشک قم

ماش ماشک غذای بسیار مقوی که برای دندان مفید است.

در ابتدا گوشت را با آب، نمک، زردچوبه و پیاز بپزید. بعد از نیم‌پز شدن گوشت، هویج‌های حلقه شده را به همراه ماش و کمی ادویه به آن اضافه کنید. در این مرحله اجازه دهید تا غذا کاملاٌ پخته و به‌اصطلاح جا بیفتد. پس از کم شدن آب غذا و پخت کامل، آن را به‌وسیله گوشت‌کوب کوبیده و به همراه نان سنگک سرو کنید.

ماش ماشک به علت تأمین ۴۰-۵۰ درصد از نیاز روزانه نوجوانان بهترین غذا برای نوجوان در حال رشد است.

پیاز، ماش و هویج سرشار از فیبر هستند. درنتیجه، مصرف این غذا می‌تواند تأثیر زیادی در کنترل یا پیشگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند چربی خون و دیابت داشته باشد.

ماشاب

از دیگر آش‌های سنتی در رژیم غذایی مردم استان قم محسوب می‌شود. این غذا نیز، نمونه‌ی کاملی از یک خوراکی مقوی و سرشار از فیبر و مواد مورد نیاز بدن انسان به شمار می‌آید. غذایی فوق‌العاده خوش‌طعم، خوش‌بو و لذیذ که از طرفداران بسیاری نیز برخوردار است و برای پخت آن از گوشت ران یا گردن گوساله تهیه می کنند.

ابتدا قابلمه‌اي را از آب پر كرده، ماش، لوبيا چشم‌بلبلي، عدس، برنج و گندم را شسته، به همراه نصف پياز سرخ‌شده و زردچوبه به آن اضافه كنيد.
كدو حلوايي و بعد در اواسط پخت سيب‌زميني،آب گوشت، نمك و فلفل را هم به آن افزوده و با حرارت ملايم بگذاريد جا بيفتد (پوست ماش‌ها به روي آش بيايد نشانه‌ جا افتادن آش است). در موقع سرو آش نيمي از گوشت پخته‌شده را به داخل آش و نصف ديگر را براي تزئين آش همراه با پياز داغ و كشك و نعنا استفاده كنيد.

مغزابه

مغزابه یا مغزآب، یکی دیگر از غذاهای سنتی و محلی استان قم محسوب می‌شود. غذایی که از نظر تامین انرژی بدن انسان به دلیل حضور گردو، بسیار مقوی و قابل توجه کارشناسان غذایی قرار گرفته است. مردم استان قم، برای طبخ این غذای لذیذ و دوست‌داشتنی از گردو، چغندر، بادمجان، دوغ کشک، نعنا خشک، پیاز، نخود، روغن، نمک و زردچوبه استفاده می‌کنند. قطعا از ترکیب این مواد مغزی و خوش‌طعم، جز غذایی لذیذ و دل‌پسند، انتظار دیگری نباید داشت.

اشکنه‌ی سیب‌زمینی

اشکنه یکی از غذا‌های ایرانی از نوع خوراک است که به صورت معمول با نان میل می‌شود. این غذا تاریخچه‌ای طولانی دارد و ابتدا در نواحی خراسان طبخ شده است. اشکنه سوپ یا روغن‌آبی است از آرد، سبزی و پیازداغ. که در ایتدا در همه اشکنه ها پیاز را در روغن سرخ می کنند و سپس ما بقی مواد را بر حسب نوع آن غذا به آن اضافه می کنند.

قاقاناخ (قیقاناخ: نوعی خاگینه)

غذایی که به عنوان خوراک محلی و سنتی استان قم، محسوب می‌شود. قاقاناخ که غذایی خوش‌طعم، دوست داشتنی و بسیار پرطرفدار در بین مردم استان قم است، بسیار ساده و در مدت زمانی کوتاه تهیه و آماده می‌شود. شاید از دلایل محبوبیت این غذا، سرعت تهیه‌ی بالای آن است. مردم این استان با ترکیب موادی چون شیر، تخم‌مرغ، آرد سفید سبوس‌دار، پیازچه خشک شده، زردچوبه و روغن به طبخ این غذای فوق‌العاده می‌پردازند. متخصصان تغذیه به دلیل انرژی و کالری زیاد، آنرا به افراد با اضافه وزن بالا توصیه نمی‌کنند. همچنین این غذا به دلیل وجود شیر و تخم‌مرغ از میزان قابل توجهی پروتئین برخوردار است که برای کودکان با وزن پائین، پیشنهاد بسیار خوب و مناسبی است.

آبگوشت یخنی بادمجان قم

آبگوشت یخنی بادمجان، از غذاهای سنتی تهیه شده در استان قم است.

این غذا ترکیبی از پروتئین حیوانی (گوشت) و پروتئین گیاهی (حبوبات) است؛ بنابراین برای کودکان در حال رشد، نوجواناندر سنین بلوغ و زنان باردار و شیرده تأمین کننده پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا می باشد.

به دلیل وجود گوشت قرمز در این غذا، مصرف آن به افرادی که مبتلا به چربی خون و بیماری های قلبی عروقاند کمتر توصیه می شود.

حبوبات از جمله لوبیا چیتی و نخود حاوی فیتو استروژن ها می باشند که ممکن است  خانم ها منجر به کاهش عوارض یائسگی شود؛ البته بانوانی که سابقه خانوادگی سرطان پستان دارند، باید مراقب میزان استرژن دریافتنی خود باشند