علل مرگ و میر بره ها و گوسفندان
بره‌ها در دوران‌های مختلف زندگی به دلایل مختلف تلف میشوند. بیشترین تلفات مربوط به prenatal mortality می‌باشد. در این نوشته به بررسی دلایل مرگ و میر بره‌ها و بیماریهای مختلف در گوسفندان خواهیم پرداخت.
مرگ و میر بره ها در دوران‌های مختلف زندگی به دلایل مختلف می باشد. بیشترین تلفات مربوط به prenatal mortality می‌باشد.
prenatal mortality چیست؟
دوره پریناتال از چند هفته مانده به زایمان تا ۴ هفته بعد از زایمان را شامل میشود و بدلایل زیر می‌باشد.
سقط جنین‌های دیررس، مرگ و میر بره در بدو تولد و تلفات در طی ماه اول پس از تولد.
بحرانی‌ترین زمان در زندگی بره‌ها هفته اول پس از تولد است.
حدود یک سوم مرگ و میر بره ها در ۲۴ ساعت اول تولد رخ می‌دهد و یک سوم مرگ‌ها بواسطه مرده‌زایی (still birth) می‌باشد. پس دو سوم کل دوره پریناتال در ۲۴ ساعت اول تولد اتفاق می‌افتد. نشان داده شده ۸ مورد از ۱۰ مورد مرگ‌ومیر پس از تولد در ۸ روز اول بعد از تولد رخ می‌دهد. خیلی از این مرگ‌ومیرها دلیل مدیریتی دارد. با یک سری تغییرات مدیریتی در سیستم تغذیه و نگهداری می‌توانید از درصد تلفات بکاهید.
درصد دلایل مختلف مرگ و میر بره ها
چند روش برای کاهش مرگ و میر بره ها
۱. تست علوفه ها
خوراندن علوفه تازه چون یونجه باعث افزایش شیر آغوز میش می شود که همین عامل باعث می شود پس از تولد بره ها با کمبود شیر آغوز مواجه نشوند.
با مشورت از دامپزشک یک برنامه غذایی مناسب برای گوسفندان بچینید. تغذیه مناسب و دادن آنتی بیوتیک به موقع به گوسفندان باعث کاهش بیماری می شود.
۳. آزمایش خون میش آبستن
نرخ ناباروری با توجه به بیماری های عفونی افزایش یافته است که با گرفتن آزمایش خون از میش آبستن می توانید از سلامت آن مطمئن شوید و با تغذیه مناسب باعث تولد بره های سالم شوید.
۴. فراهم کردن محیط مناسب برای میش
با تغذیه مناسب و فراهم کردن شرایط مناسب برای میش آبستن باعث می شوید که گوسفند حامله قوی باشد و مشکلاتی چون سقط جنین گوسفندی را نداشته باشد.
- عدم تعادل بین مقدار استروژن ودر پروژسترون
- عدم توانایی نگهداری جنین در رحم که ممکن است به دلیل جراحات و صدماتی است به میش وارد می شود.
- عدم رسیدگی و تغذیه مناسب به گوسفندان آبستن چند قلو زا
- وجود تب شدید، اسهال، بیماریهای انگلی و دلدرد های شدید میش مادر
- وجود مسمومیت غذایی مانند وجود چغندر، برگ کلم یخ زده، کپک روی علوفه ها
- عدم مراقبت صحیح و وجود میش آبستن در معرض هوای سرد
- افتادن، پرش و ضربه وارد شده به میش
- ضربه زدن به جنین یا پرده ای جنین با دست هنگام آزمایش رکتال
۵. آموزش دادن کارگران
باید به کارگران دامداری به طور کامل اطلاعات دقیقی از بیماریهای گوسفندان، میزان تغذیه بره ها، گوسفند آبستن و…. بدهید.
۶. فراهم کردن فضای مناسب برای تغذیه گوسفندان
- باید محل تغذیه گوسفندان چون آخور و آبشخور تمیز باشد و همیشه ضدعفونی شود.
- هر چند وقت یک بار اقدام به تمیز کردن محل نگهداری گوسفندان کنید.
- محل نگهداری بره های تازه متولد شده باید طوری باشد که دچار سرماخوردگی نشوند.
- میش آبستن باید برای زایمان در یک محل مناسب نگهداری شود تا زایش راحت انجام شود.
۷. ضدعفونی کردن محل خوردن شیر آغوز توسط بره ها
هر بره تازه متولد شده باید در یک محل مخصوص نگهداری شود و سر پستانک تمیز باشد.
۸. تغذیه بره های تازه متولد شده
- شیری که با پستانک به بره داده میشود باید به اندازه درجه حرارت بدن بره گرم شود .
- هر ۳ ساعت یک بار، باید ۱۰۰ گرم شیر با کمک شیشه و پستانک به بره بی مادر داده شود.
- نکته مهم دیگر این است که جایگاه زندگی بره های شیری باید همیشه خشک و تمیز باشد.
اگر بره ها به سرعت (هفته دوم) با کنستانتره تغذیه شوند میتوان در هفته چهارم تا ششم آنها را از شیر گرفت.
۹. بررسی درصد کلستروم شیر آغوز
برای اینکه بره ها به خوبی وزن بگیرند باید از کیفیت کلستروم شیر آغوز مطمئن شوید.
۱۰. انتقال بره و گوسفند مادر
هنگام انتقال بره ها باید مراقب باشید که حتما ضدعفونی شوند. در هر دوره زایش، بعضی میش های مادر هنگام زایمان میمیرند یا دچار کمبود شیر میشوند، در نتیجه تعدادی بره بی مادر وجود خواهد داشت. در مواردی نیز میش مادر بره اش را قبول نمیکند و بالعکس. برای حل این مشکل چند روش وجود دارد مثلا میتوان با قرار دادن بره و میش در یک آغل به آنها کمک کرد، و یا میتوان کمی از شیر مادر را به ران بره مالید تا به آن عادت کند. در مواردی که میش بره اش را قبول نمیکند نیز میتوان ترشحات بره را به بینی میش مالید تا بره را بپذیرد.
۱۱. بررسی سلامت میش مادر
با بررسی گوسفند از سالم بودن آن مطمئن شوید با مشاهده علائم زیر ممکن است گوسفند دچار آبله شده باشد. برای درمان آبله گوسفندی می توانید به آن واکسن بزنید.
۱۲. علائم آبله در گوسفندان و بزها
- ضایعات در گوسفندان بیشتر در قسمت پلک ها، چشم ها صورت میگیرد که باعث ریزش بزاق و بی اشتهایی می شود.
- ضایعات آبله بزی تمایل به مناطق بدون مو یا کم پشم مثل زیر بغل، پوزه، پلک‌ها، گوشها، غدد پستانی و ناحیه مغابنی دارند اما در موارد شدیدتر ممکن است تمام بدن را پوشش دهند.
با ضدعفونی کردن بندناف بره ها باعث جلوگیری از عفونت بره ها شوید. علاوه بر آن بررسی کنید که بره دچار بیماری نباشد.
۱۴. شناسایی بره های ضعیف
با وجود چندقلوزایی گوسفندان ممکن است یک بره ضعیف باشد پس بهتر است آن را شناسایی کنید و نسبت به درمان آن اقدام کنید.
