آشنایی با زراعت كرچك

كرچك گياهي يكساله با بوته هاي بلند و ايستاده است كه ريشه هايي ضخيم و عميق دارد. اين گياه بومي مناطق گرمسير و نيمه گرمسير جهان است لذا به صورت وحشي در اينگونه مناطق يافت مي شود. كرچك در مناطق گرمسير به حالت چندساله است تا حدّ ي كه به صورت درخت رشد مي يابد امّا در مناطق سردسير به فرم يكساله مي باشد. ساقه هاي آن با بزرگ شدن گياه ب حالت توخالي و پوك در مي آيند.

برگ هاي ارقام زراعي اين گياه داراي رنگ سبز تيره ولي ارقام زينتي (کينتو) داراي رنگ قرمز هستند. گل هايش در انتهاي ساقه به صورت مجزا يعني گل هاي ماده در بالا و گل هاي نر در پائين ظاهر مي گردند. ميوه كرچك داراي ۳ حفره است كه هر حفره حاوي يك عدد دانه مي باشد.

رنگ دانه ها از زرد نخودي روشن تا تيره متغيّر است و بر روي آنها خطوط رنگارنگي ديده مي شوند. دانه ها به شكل تخم مرغي يا بيضوي و تا اندازه اي پهن هستند و در انتهاي آنها يك برآمدگي وجود دارد. غالب ميوه های کرچک كه به شكل كپسول خاردار هستند،

در موقع رسيدگي با ۳ شكاف باز مي شوند و دانه ها به خارج پراكنده مي گردند.

اين گياه غالبا به منظور تهيّه روغن كشت مي شود.

كرچك را از ساليان بسيار قديم در ايران به عنوان تزئين حاشيه مزارع مي كاشته اند.

امروزه كشورهاي هندوستان، برزيل، آمريكا و روسيه از توليدكنندگان عمدۀ گياه كرچك محسوب مي گردند.

كاشت كرچك:

كرچك به خاك هاي متوسط بافت و آبياری فراوان و منظم احتياج دارد.

اين گياه نسبت به سرماي اوايل بهار بسيار حساس است.

آن را در بهار مي كارند وليكن بايد تاريخ كاشت آن را با تأخير انتخاب نمود، تا سرماي بهاره به آن صدمه اي وارد نسازد.

كرچك از جمله گياهان وجيني و نيازمند مراقبت هاي وجين و سله شكني است.

فواصل كاشت اين گياه را به دليل بزرگي بوته هايش بيشتر از ساير گياهان زراعي مشابه انتخاب مي كنند آنچنانكه فواصل رديف ها را ۷۰ – ۶۰ سانتيمتر و روي خطوط را ۴۰ – ۳۰ سانتيمتر برمي گزينند.

برداشت و مصارف:

ميزان روغن دانه هاي كرچك ۵۵ – ۳۵ درصد است.

روغن كرچك را براي مصارف: صنعتي، صابون سازي و روغن كاري هاي موتور هواپيما استفاده مي كنند.

روغن اين گياه كرچك همچنين در رنگرزي، جلادادن و لعاب كاري نيز كاربرد دارد.

از برگ هاي كرچك جهت تهيّه حشره كش و از ساقه هايش جهت تهيّه مقوا، كاغذ ديواري و كاغذ روزنامه استفاده مي كنند.

كنجاله كرچك و دانه هايش به شدت سمّي هستند بنابراين براي تغذيه احشام مصرف نمي شوند و از آنها بعنوان كود جهت افزايش حاصلخيزي اراضي بهره مي گيرند.

از هر هكتار زراعت اين گياه در حدود ۴ – ۲ تن بذر حاصل مي آيد.

منبع:

گیاهان زراعتی – تالیف: اسماعیل پورکاظم

بیشتر بخوانید:

دستورالعمل فنی کشت اسپرس

بررسی زراعت توتون

دانستنی های زراعت شاهدانه