روستای شواز قلعه محکم و کهن‌ترين قلعه يزد
این قلعه را بر فراز صخره‌ای سنگی از سنگ‌های سخت رسوبی به ارتفاع یکصد متر که از اطراف پرتگاه‌ها و خاک‌ریزهای تند دارد، بنا کرده‌اند و قلعه زیست و زندگی بوده است، مساحت آن را ۵۰۰۰ متر مربع تخمین زده‌اند.
روستای تاریخی و زیبای شواز در کنار روستای عبدالله و در فاصله ۶۸ کیلومتری شهرستان تفت و ۹۵ کیلومتری یزد واقع شده است. شواز از آبادی‌های قدیمی یزد است که از پشت به کوه تکیه دارد و از روبه رو دید باز و بسیارزیبایی به دشت‌های وسیع دارد و علاوه بر طبیعت جذاب به جهت داشتن آثار تاریخی پیش از اسلام، بسیار حائز اهمیت است. به گفته ی اهالی این روستا، شواز صورت تغییر یافته ی شب باد یا شاه باد می باشد و در اصطلاح محلی به وزش باد در شب گفته می شود وچون باد در شبها در این آبادی شدیدتر می گردد لذا نام روستا به این نام مشهور شده است.
قلعه محکم و با عظمت شواز کهن‌ترين قلعه يزد و مهمترين قلعه کوهستاني و نمونه ارزشمند معماري اين منطقه محسوب مي‌شود. مهم‌ترین قلعه کوهستانی که در خاک یزد بنا شده، قلعه رفیع، محکم و با ظمت و خوش‌منظر شواز است. این قلعه را بر فراز صخره‌ای سنگی از سنگ‌های سخت رسوبی به ارتفاع یکصد متر که از اطراف پرتگاه‌ها و خاک‌ریزهای تند دارد، بنا کرده‌اند و قلعه زیست و زندگی بوده است، مساحت آن را ۵۰۰۰ متر مربع تخمین زده‌اند.
مصالحی که در قسمت داخلی قلعه به کار رفته است شامل خشت، گل و سنگ است. آنها این مصالح را بالا ملات کاه و گل به هم پیوند دادند و بنایی مسحتکم خلق کردند. نکته جالب‌تر اینکه پیشینیان و نیاکان ما با خردمندی تمام توانسته‌اند سنگ‌های بزرگ را تا ارتفاع یکصد متری بالا ببرند و در نمای بیرونی قلعه از آن استفاده کنند.
استفاده از سنگ در نمای بیرونی قلعه، علتی کاملا امنیتی داشته است. در دوره ساسانی مرسوم بوده است که در ساخت نمای بیرونی قلعه‌ها، برای مصون ماندن آنها از شر دشمنان و غیرقابل نفوذ و دسترس کردن آنها، از سنگ استفاده می‌کردند.
درون قلعه آثاری کشف شده‌اند که نشان می‌دهند زندگی کاملی در شواز جریان داشته است. وجود مغازه‌هایی که در قلعه ساخته شده بودند یکی از پررنگ‌ترین نشانه‌های زندگی دسته‌جمعی درون قلعه شواز است.
در روستای شواز قبرستانی تاریخی وجود دارد که دارای قبرهای با قدمت بسیار است. تعدادی از قبرهای آن شکل عجیب و ناشناخته ای دارد به طوریکه در بالا و پایین هر قبر، سنگی به صورت عمودی و به ارتفاع نیم متر از سطح زمین قرار گرفته و روی این سنگ ها نیزنوشته ای وجود ندارد و نکته ی جالب دیگر اینکه قرار گرفتن قبرها نسبت به قبله هیچکدام به شیوه ی اسلامی نیستند و نشان از این دارد که قدمت این قبرستان به زمان های پیش از اسلام بر می گردد. اين قسمت از قبرستان، کهنه تر از قبرهايي است که داراي سنگهاي مورخ قرن ۶ تا ۸ هجري است. اهم سنگ قبرهاي نوشته دار قبرستان به خط نسخ بر روي سنگ ها نامنظم سياه رنگ طبيعي است . تعدادي هم سنگ قبرهاي مرمر از قرن ۱۰ و ۱۱ هجري نيز به دست آمده است.
بیشتر بخوانید:
روستای فهرج روستایی با قدمت ۵هزار سال در دل کویر
