روستای فهرج روستایی با قدمت ۵هزار سال در دل کویر
روستای فهرج از توابع بخش مرکزی شهرستان یزد است که در ۲۲ کیلومتری جنوب شرقی یزد و توی مسیر جاده یزد – بافق قرار گرفته است.
روستای فهرج از توابع بخش مرکزی شهرستان یزد است که در ۲۲ کیلومتری جنوب شرقی یزد و توی مسیر جاده یزد – بافق قرار گرفته است. این روستا از سطح دریا ۱۲۷۰ متر ارتفاع دارد و آب وهوای آن نیمه بیابانی است. روستای فهرج از شمال شرقی به کوه چلته محدود می شود.
در بین زیبایی های این روستا، اگر بخواهیم به مهم ترین بنای آن كه در كشور نیز كمتر همتایی دارد، اشاره كنیم، می توان به مسجد جامع روستای فهرج اشاره كرد. این مسجد بزرگ دو شبستان تابستانی و زمستانی دارد. منار گلی مسجد از شاخصه های اصلی آن به شمار می آید که از فاصله دور قابل مشاهده است. ستون های مسجد، عظیم و مستحکم است و تزیینات معماری آن در ظرافت گچبری ها و سقف بلند آن انعکاس یافته است. قدمت مسجد جامع فهرج به نیمه اول قرن اول هجری می رسد. ساختمان اصلی بنا از آثار دوره ساسانیان است که با ورود اسلام (خلافت عمر) به مسجد تبدیل شده است.
قلعه زیبای فهرج از مهجور‌ترین بناهای ایران است که به قرن ۱۰ و ۱۱ هجری قمری برمی‌گردد، دارای نشانه‌هایی از صدر اسلام می‌باشد. این قلعه برخلاف قلعه‌های مشابه، دارای ورودی کوچکی است که برای دفاع در برابر مهاجمان بسیار مناسب بوده است.
نقشه این قلعه به‌صورت ۴ ضلعی بوده و بقایای ۴ برج مدور در گوشه‌های آن نمایان است. این برج دوطبقه، سوراخ‌هایی را برای دیده‌بانی و نگهبانی داشته است. بناهای موجود در این قلعه، طاق‌های ضربی با قوس جناغی دارند و زیبایی‌های معماری ایرانیان را به رخ می‌کشند.
یزد را می‌توان شهر قنات، بادگیر و آب‌انبار خواند. از دیگر جاذبه‌های موجود در این روستا، آب‌انبار حسینیه است که کارشناسان آن را متعلق به دوران صفویه تا افشاریه می‌دانند. برخی نیز معتقدند که ساخت اولیه این آب‌انبار تاریخی به دوران قبل از اسلام برمی‌گردد. این اثر ارزشمند نیز در تاریخ ۱۳۸۷ با شماره ۲۴۷۴۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
زراعت، باغداری، دامداری و فعالیت های معدنی، مشاغل عمده مردم روستای فهرج هستند. فهرج شاخص ترین روستای استان در خصوص کشت گلخانه ای است. محصولات عمده زراعی و باغی روستا شامل گندم و جو، ارزن، ماش، پسته، انگور، هلو، زردآلو و آلوچه است. دامداری نیز در روستا فهرج رونق دارد و انواع لبنیات و گوشت در آن تولید می شود. قالی بافی و ریسندگی از دیگر فعالیت های مردم این روستاست.
قالی‌های زیبای بافته شده در روستا با نقوش کرمان و خراسان صنایع دستی اصلی روستا را تشکیل می‌دهند. حدود ۶۰۰ دار قالی در روستای فهرج وجود دارد که محصولاتی رنگارنگ و نفیس بر رویشان بافته می‌شود. ریسندگی و بافندگی و مصنوعات تولید شده در کارگاه‌های خانگی روستا نیز بمانند لباس‌های محلی ساکنینش پر از طرح‌های زنده و رنگین هستند. علاوه بر این‌ها روستاییان به تولید گونی و برزنت نیز اشتغال دارند. محصولات کشاورزی و باغی فهرج نیز یکی دیگر از سوغاتی‌های آن را تشکیل می‌دهند.
انواع آش‌های محلی خوشمزه مانند آش جو، آش ماش و آش سوپ را می‌توانید در روستای فهرج میل کنید. روستاییان در فصل بهار انواع گیاهان دارویی که در کوهستان‌های اطراف رشد می‌کنند را جمع‌آوری کرده و از آن‌ها دمنوش و نوشیدنی‌هایی خوش‌طعم و سالم مانند شربت شاتره، خاکشیر، چای آویشن، دمنوش چای کوهی درست می‌کنند. نوشیدن دمنوشی محلی در محیط روستای فهرج تجربه‌ای خاص و تکرارنشدنی خواهد بود که نباید آن را بهیچ وجه از دست داد.
