نبود تبلیغات و بازاریابی عامل کسادی بازار صنعتگران کردستانی
صنایع دستی هر کشوری راوی داستانی از گذشته ملتی است که با عبور از پیچ و خم زمان خود را به نسل‌های بعدی می‌رساند تا گویای فرهنگ و سنت و شیوه زندگی دیاری باشد که در آن زاده شده است.
به گفته یک استاد حوزه گردشگری و صنایع دستی، متاسفانە تولیدکنندگان صنایع دستی در زمینه بازاریابی، فروش محصولات و طراحی محصولات دستی با مشکلات جدی مواجه هستند و در زمینه‌های نامبرده هیچ گونه مهارتی ندارند.
سوران احمدی‌زاد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه مهارت در طراحی محصولات موجب گسترش حوزه صنایع دستی خواهد شد اظهار کرد: بیشتر صنایع دستی که در استان کردستان تولید می‌شود شامل محصولات دکوری و تزئینی و غیرکاربردی هستند.
وی انواع صنایع دستی را تزئینی، تزئینی- کاربردی و صرفا کاربردی دانست و افزود: باید سعی کنیم که محصولات صنایع دستی خود را از جنبه تزئینی و دکوری بودن خارج و صنایع دستی را به سمت کاربردی بودن سوق دهیم.
به گفته این استاد دانشگاه حوزه صنایع دستی، می‌توان مشکلات موجود بر سر راه صنایع دستی را ناشی از نبود آموزش در بازاریابی، طراحی محصولات و خرید و فروش آن دانست.
سوران احمدی‌زاد یکی دیگر از مشکلات موجود را ناشی از نبود وجود تعاونی واحد بین فعالان صنایع دستی دانست و ادامه داد: هنگام گذر از رودخانه‌ای خروشان اگر به صورت جمعی از آب رودخانه گذر کنیم جریان آب نمی‌تواند بر انسجام جمع غالب شود، این در حالی است که فعالان حوزه صنایع دستی و کسانی که کار و فعالیت دستی انجام می‌دهند دارای هیچ انسجام و اتحادی نیستند و همین امر زمینه ساز نابودی و فراموشی صنایع دستی به مرور زمان است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ۷۰ درصد اقتصاد کشور دولتی است تصریح کرد: در کشوری کە هفتاد یا هشتاد درصد اقتصاد آن دولتی است، دولت موظف به حمایت از فعالان حوزه صنایع دستی است و اگر قصد حمایت از حوزه فعالان صنایع دستی را ندارد می‌تواند عقب کشیده و به اقتصاد خصوصی اجازه ورود به این امر را بدهد.
وی با اشاره به قوانین دست‌وپا گیر بخش دولتی عنوان کرد: متاسفانە بخش‌های دولتی به جای حمایت از بخش صنایع دستی و فعالان در این حوزه قوانین دست‌وپاگیری را نیز وضع کرده که از ادامه فعالیت بخش خصوصی نیز جلوگیری می‌کند.
احمدی‌زاد از دیگر مشکلات حائز اهمیت در حوزه صنایع دستی را نبود برنامەریزی یک پارچە برشمرد و گفت: متاسفانه ما در بحث برندسازی محصولات نیز با مشکلاتی مواجه هستیم به طور مثال استان کردستان در حوزه گیاهان دارویی به یک برند تبدیل شده و امروزه استان کردستان را به عنوان استان گیاهان دارویی می‌شناسند.
وی همچنین یادآور شد: ما باید سعی در برند سازی محصولات صنایع دستی بر اساس اولویت‌بندی و کاربردی بودن محصولات داشته باشیم.
سرپرست معاونت صنایع‌دستی استان کردستان گفت: یکی از مشکلات اساسی در حوزه صنایع دستی در استان کردستان مربوط به تولید و فروش محصولات صنایع‌دستی و عرضه مناسب آنها به بازار است.
خسرو قاضی‌زاده اظهار کرد: یکی از ظرفیت‌های اساسی حوزه صنایع دستی بحث اشتغال پایدار است که می‌توان با کمترین هزینه و اندکی حمایت مالی سبب ایجاد اشتغال و کسب درآمد شد.
وی ایجاد و برپایی بازار و نمایشگاه‌های دائمی صنایع‌دستی در کردستان را از ضروریات دانست و عنوان کرد: به دلیل نبود بازار مناسب برای محصولات صنایع‌دستی در استان متأسفانه تولیدکنندگان صنایع دستی با مشکل فروش محصولات خود روبه‌رو هستند و همین امر سبب اختلال در تولید محصولات صنایع دستی شده‌است.
قاضی‌زاده ادامه داد: عدم ایجاد زیرساخت‌های لازم عامل اصلی به واقعیت نرسیدن صنایع‌دستی در استان کردستان است لذا تعریف فضای استاندارد و کارگاهی و بازار استاندارد برای صنایع دستی جزو ضروریات است و می‌بایست برای عرضه محصولات صنایع‌دستی استاندارد مشخصی تعریف شود.
سرپرست معاونت صنایع‌دستی استان کردستان، با اشاره به فعالیت صنعتگران استان، افزود: حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر صنعت‌گر در حوزه صنایع‌دستی در استان کردستان حضوری بالقوه‌دارند.
قاضی‌زاده تصریح کرد: تاکنون صنایع‌دستی استان به ۱۷۵ هزار نفر در حوزه صنایع دستی آموزش مقدماتی و آشنایی با رشته های صنایع دستی داده شده که در این راستا در تلاش هستیم با همکاری و همفکری سازمان جهاددانشگاهی، پارک علم و فناوری و بسیاری از نخبگان این حوزه پیوندی ایجاد کنیم که نتایج مثبت‌تری حاصل شود.
وی با اشاره به اینکه صنایع‌دستی استان از تنوع بسیار گسترده‌ای برخوردار است بیان کرد: تمام صنعت صنایع‌دستی کردستان کاربردی بوده و به‌ندرت صنایع تزئینی و دکوری در استان استفاده می‌شود.
سرپرست معاونت صنایع‌دستی استان کردستان، افزود: سالانه به صورت مستمر یک هزار و ۸۰۰ تا ۲ هزار نفر آموزش مقدماتی دیده و همچنین به ۳۰۰ تا ۵۰۰ نفر از شاغلین حوزه صنایع دستی نیز آموزش داده می‌شود.
قاضی‌زاده با اشاره به تدوین اطلس صنایع‌دستی استان، ذکر کرد: با توجه به گسترده بودن تنوع صنایع‌دستی، تدوین این اطلس ضرورت دارد و می‌تواند به‌عنوان یک مجموعه جامع و کامل از اطلاعات صنایع‌دستی استان مورد استفاده قرار گیرد.
به گفته وی، هر یک از صنعتگران صنایع دستی دارای سبک خاص مربوط به خود هستند که به همین منظور در اطلس صنایع‌دستی، پراکندگی صنایع‌دستی، اطلاعات هنرمندان و رشته‌هایی که در حال فراوری است، به همراه تصاویر درج خواهد شد.
سرپرست معاونت صنایع‌دستی استان کردستان، تاکید کرد: اطلس صنایع‌دستی نیازمند وجود آماری دقیق است چراکه اکثر صنایع‌دستی‌ها در روستاها شکل‌گرفته و همچنین صنایع‌دستی نیازمند به برنامه‌ریزی خاص بوده که در این راستا اطلس صنایع دستی، رشته‌ها و ظرفیت صنایع را در تمام مناطق استان مورد رصد قرار می‌دهد.
قاضی‌زاده اظهار کرد: برای رصد و شناسایی رشته‌های صنایع دستی در مناطق مختلف استان نیازمند نیروهای متخصص و کارآمد به منظور شناسایی صنایع دستی استان است.
وی با اشاره به ثبت جهانی کلاش، گفت: کلاش یکی از البسه محلی و فرهنگی مختص منطقه کردستان است و باید این نکته را در نظر گرفت که نباید این انتظار را داشته باشیم که نفوذ دامنه صادرات کلاش در تمام دنیا اتفاق بیفتد.
سرپرست معاونت صنایع‌دستی استان کردستان، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه کلاش از پنبه ساخته می‌شود و در مقابل آب استحکام چندانی ندارد، در این راستا پیوند مناسب با پارک علم و فناوری ایجاد شده که فکری اساسی در طراحی آن شکل بگیرد که مقاومت بیشتری داشته باشد.
قاضی‌زاده در پایان یادآور شد: صادرات کلاش به بازار جهانی نیازمند بسته‌بندی منحصربه‌فردی است که به حداقل استاندارد نزدیک باشد.
مژگان عبدی یکی از بانوان فعال در حوزه صنایع دستی است که به مدت هشت سال در زمینه گلیم‌بافی، صنایع گلیمی همچون کیف گلیمی، سازه‌های چوبی مرکب با گلیم، تابلوها و آینه‌های تزئین شده با گلیم فعالیت دارد.
به گفته وی محصولات گلیمی تولید شده هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور خریداران خاص خود را دارد و این محصولات گاه توسط مشتریان خارجی خریداری شده یا برای آنها صادر می‌شود.
عبدی در خصوص مشکلات موجود در حوزه صنایع دستی اظهار کرد: از آنجا که محصولات صنایع دستی جزو محصولات لوکس، تزئینی و غیرضروری محسوب می‌شود، چندی است بازار صنایع دستی به دلیل شرایط بد اقتصادی و پایین آمدن قدرت خرید مردم از شرایط مطلوبی برخوردار نیست.
وی عنوان کرد: شرایط بد اقتصادی و تغییرات ارزی و پایین آمدن ارزش پول، سبب شده که خریدارهای خارجی از اینگونه محصولات استقبال کرده و آنها را خریداری کنند.
مژگان عبدی چالش‌های موجود در بازار صنایع دستی را بازاریابی و فروش محصولات صنایع دستی دانست و افزود: یکی از چالش‌های اساسی در بحث صنایع دستی، عدم بازاریابی و فروش محصولات صنایع دستی است.
وی از مزیت‌های کار صنایع دستی را پایین بودن هزینه تولید نسبت به سایر تولیدات برشمرد و اضافه کرد: هرچند تولید صنایع دستی نسبت به سایر تولیدات دیگر سرمایه کمتری می‌طلبد اما باز با این وجود همواره صنعتگران با مشکلات جدی همچون نبود جا و مکان مناسب، عدم کارگاه‌های آموزشی، عدم شهرک‌های متناسب با کارگاه‌های صنایع دستی مواجه هستند.
این فعال حوزه صنایع دستی از دیگر مشکلات حوزه صنایع دستی را بازار فروش محصولات صنایع دستی و عدم تبلیغات صحیح برای صنایع دستی استان دانست و تاکید کرد: در کردستان هیچ گونه نمایشگاه و بازاری دائمی برای صنایع دستی در نظر گرفته نشده تا مسافران خارجی بتوانند مستقیم از محصولات دیدن کنند و آنها را خریداری یا با محصولات صنایع دستی استان آشنا شود.
وی به طور کلی مزایای کار صنایع دستی را کم هزینه بودن آن و شروع کار سریع در این حوزه و یکی از مشکلات آن را نبود بازار مناسب، عدم بازاریابی در داخل استان، عدم تبلیغات مفید به منظور معرفی صنایع دستی استان دانست.
مژگان عبدی گفت: صنعتگران همچنین در بحث ارائه محصولات به خارج از کشور با مشکلات جدی روبه‌رو هستند زیرا صنعتگران کردستانی به دلیل نداشتن پشتوانه مالی و حمایت سازمان‌های مرتبط قادر به شرکت در نمایشگاه‌های خارجی نیستند.
وی یکی دیگر از مشکلات حوزه صنایع دستی را نداشتن تعاون و همکاری صنعتگران دانست و خاطرنشان کرد: این امر به مشکلات موجود در این حوزه دامن خواهد داد زیرا این مشکلی نیست که به صورت فردی بتوان با آن دست‌و پنجه نرم کرد و آن را حل و فصل کرد و اگر صنعتگران با یکدیگر تفاهم و همکاری داشته باشند این مشکلات تا حدودی برطرف می‌شود.
عبدی، در پایان به استقبال مردم ایران از صنایع دستی اشاره کرد و یادآور شد: همه مردم ایران به ویژه استان کردستان به محصولات صنایع دستی علاقه و توجه خاصی دارند اما این روزها متاسفانه به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی و کاهش قدرت خرید عموم مردم، خرید در حوزه صنایع دستی که جزء محصولات لوکس و تجملی است به طبع کاهش چشمگیری داشته است.
