دستورالعمل کلی در مورد زراعت ارزن

بكه مانند ديگر غلات به خوبي پنجه مي زند ولي همه پنجه هايش توليد خوشه نمي كنند. ميوۀ ارزن مانند ساير غلات از نوع گندمه است. دانه هايش به شكل بيضي و اندكي پهن هستند و رنگي نسبتا روشن دارند. ارزن ها غالبا زودرس می باشند و به مصرف تغذيه انسان و دام در بعضي مناطق دنيا مي رسند. ارزن ها از هزاران سال قبل كشت و زرع مي شوند.

ارزن ها بعد از جوانه زدن و در طول ريشه دهي داراي رشد كندي مي باشند ولي بعد از مدتي بر سرعت رشدشان اضافه مي گردد. خاك هاي سبك بهترين نوع بستر براي کاشت ارزن ها هستند. ارزن ها خاك هاي رسي سنگين و اسيدي را نمي پسندند. ساقه هاي ارزن توخالي و بندبند هستند. ارزن به دليل داشتن ساقه هاي قوي بدون خوابيدگي است. ارتفاع ارزن بعض ا تا ۱۵۰ سانتيمتر مي رسد. گاها از علوفه سبز ارزن ها بعنوان خصيل يا قصيل جهت تغذيه دام ها استفاده مي كنند.

مقدار بذر:

ميزان بذر ارزن جهت توليد دانه در حدود ۳۰ – ۱۵ كيلوگرم و براي توليد علوفه ۴۰ – ۳۰ كيلوگرم در هكتار است. بستر بذر ارزن بايد به خوبي نرم گردد.

عمق كاشت بذرهاي ارزن را نسبتا سطحي مي گيرند.

كاشت ارزن:

متوسط حرارت شبانه-روز براي جوانه زني بذور ارزن در حدود ۱۳ درجه سانتيگراد است.

ارزن معمولي داراي رشد سريعي است لذا زودتر از هر غله اي مي رسد.

ارزن مي تواند زمين هاي شني و فقير را اصلاح نمايد.

ارزن خوشه اي را در مناطق گرم با دوره بارندگي كوتاه و خاك هايي كه براي ساير زراعت ها فقير و محدود كننده است، كشت و كار مي كنند.

ارزن در بين غلات به كمترين ميزان آب نياز دارد.

بهتر است ارزن را بعد از يونجه و شبدر كشت نمايند چون مسئله خوابيدگي ندارد.

تاريخ كاشت ارزن در نيمه دوم بهار انتخاب مي شود.

برداشت ارزن:

ارزن به ۸۰ – ۷۰ روز از زمان جوانه زني تا مرحله رسيدگي بذور نيازمند است.

ارزن ها در موقع رسيدگي كامل داراي ريزش دانه ها مي باشند لذا برداشت آنها را كمي زودتر آغاز مي كنند.

زمان برداشت ارزن دانه اي هنگامي است كه برگ ها و ساقه هاي گياه زرد و دانه ها سفت شده باشند.

زمان برداشت ارزن علوفه ای در مرحله گلدهي گياه مي باشد.

متوسط محصول ارزن دانه اي حدود ۱۵۰۰ – ۸۰۰ كيلوگرم در هكتار است.

دانه هاي ارزن كاملاً صاف و در انتها داراي زائده كوچك و نوك تيزي هستند.

بذور ارزن محتوي ۱۰ درصد پروتئين و ۴ درصد روغن مي باشند و از اين لحاظ در تغذيه انسان هاي برخي مناطق و همچنين در تغذيه طيور اهم يّت فراواني دارند.

منبع:

گیاهان زراعتی – تالیف: اسماعیل پورکاظم