روستایی از جنس هنر

اینجا زندگی جاری است، اینجا جایی آرامش بخش و دور از تمام دغدغه ها و ازدحام و آلودگی های شهر است، روستایی از جنس هنر با مردمانی هنرمند که از سرپنجه آنها هنر می تراود.

اینجا جایی است که در آن صبح ها با آواز بلند خروس هایش، سحرخیز می شوی و در هوای پاک صبحگاهش، کنار درختان سرسبز و پرمیوه اش، صبحانه ات را در اوج آرامش می خوری، اینجا جایی است که هنر واژه بیکاری را بی معنا کرده و بی شغلی مفهومی ندارد، اینجا همه در تکاپو هستند تا هنر خود را به منصه ظهور بگذارند و و تو در این هنر اصیل غرق یک حس خوب و عجیب می‌شوی! خلاصه آن که اینجا زندگی با هنر چنان جاری است که باید ببینی!

روستای گردشگری «کاج» واقع در بخش شاهنجرین شهر قروه درگزین و در ۱۶ کیلومتری مرکز شهرستان رزن از توابع استان همدان بوده که اهالی این روستا علاوه بر شغل کشاورزی، دامداری و کامیون داری به هنر زیبای قاب سازی و نیز کنسول و آینه اشتغال دارند و این هنر زیبای آنها به بسیاری از دیگر کشورها نیز صادر می شود اما آنچه در این روستا حائز اهمیت است معرفی این روستا به عنوان روستای بدون بیکار بود که به واسطه این هنر هیچ فرد بیکاری در این روستا وجود ندارد.

رئیس اداره میراث‎ فرهنگی، گردشگری و صنایع ‎​دستی شهرستان های رزن و درگزین از پیش بینی افتتاح و راه اندازی سایت کارگاهی و نمایشگاهی روستای کاج ظرف دو سال آینده خبر داد و گفت: روستای کاج از روستاهای هدف گردشگری توابع بخش شاهنجرین شهرستان درگزین بوده که اهالی در کنار کشاورزی و دامداری در تولید محصولات و صنایع دستی چون صنعت قاب سازی، آینه و میز کنسول و خراطی  به صورت کارگاهی فعالیت دارند.

شهروز کهیایی در گفت‌وگو با ایسنا، مجوزهای صادر شده برای کارگاه های این روستا را ۱۲۰ مورد برشمرد و افزود: از این تعداد کارگاه ها در حال حاضر ۷۰ کارگاه دارای فعالیت بوده و برای ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده اند.

وی با اشاره به فعالیت برخی از این کارگاه ها در خانه و برخی دیگر در کارگاه های اصلی اضافه کرد: این روستا در زمینه صنایع دستی مختلف دیگر نیز کارهای خوبی را انجام می دهد که این امر موجب شده یکی از روستاهای شاخص و بدون بیکار شهرستان بوده و حرف اول را از نظر اقتصادی در سطح روستاهای استان بزند.

کهیایی با بیان اینکه طی سال های گذشته اقداماتی برای ساماندهی و برندسازی مجموعه کارگاه های روستای کاج انجام شده است، ادامه داد: در سند راهبردی سه ساله استان همدان در برش شهرستانی برای روستای کاج برنامه هایی پیش بینی شده بود که ایجاد سایت کارگاهی و نمایشگاهی روستا را می توان از جمله برنامه های پیش بینی شده برای این روستا برشمرد.

وی تصریح کرد: در ابتدای هر اقدامی نخستین کاری که نسبت به آن برای ایجاد سایت کارگاهی و نمایشگاهی و ساماندهی کارگاه ها براساس سند راهبردی انجام گرفت، راه اندازی تعاونی بود که در سال گذشته ثبت و فعال شد.

این مسئول با اشاره به کلنگ زنی سایت کارگاهی و نمایشگاهی روستای کاج در سال گذشته خاطرنشان کرد: با راه اندازی تعاونی روستا در سال گذشته برای سایت کارگاهی و نمایشگاهی سه هکتار زمین از طریق تعاونی تملک و موافقت اصولی آن صادر شده و در مرحله اداری و استعلامات قرار دارد.

وی تعداد کارگاه های پیش بینی شده در این سایت را ۱۰۰ مورد اعلام کرد و گفت: در این سایت محوطه کارگاهی و نمایشگاهی به صورت جدا از هم بوده و در قسمت کارگاه ساخت محصولات و در قسمت نمایشگاهی بحث عرضه و فروش و بازاریابی و سفارشات محصولات مدنظر خواهد بود ضمن اینکه براساس پیش بینی ها ساخت و احداث این سایت به اعتباری افزون بر ۱۵۰ میلیارد تومان نیاز خواهد داشت.

کهیایی با اشاره به اینکه در روستای کاج امکانات و تأسیسات گردشگری وجود ندارد و این امر نیز یکی از مشکلات و دغدغه های اهالی این روستای گردشگری و خوشه صنعتی است، ادامه داد: با راه اندازی سایت کارگاهی و نمایشگاهی با جذب سرمایه گذار برای فاز بعدی ایجاد یک سایت اقامتی با زیرساخت های گردشگری را در برنامه خواهیم داشت.

وی همچنین با بیان اینکه در سال گذشته با همکاری تعاونی و اداره صمت یک دوره آموزشی برندسازی برای صنعتگران و هنرمندان روستا برگزار شد، اظهار کرد: در حال حاضر تولیدات صنایع دستی این روستا علاوه بر استان های مختلف به کشور عراق، ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود که به طور قطع با راه اندازی سایت، ساماندهی کارگاه ها و مشخص شدن برند و به روزرسانی محصولات صنایع دستی روستا و بازاریابی برای تولیدات بیش از پیش در این روستای بدون بیکار اشتغال آنها رونق خواهد گرفت.

کیهایی با اشاره به بی نظیر بودن هنر قاب سازی و میز کنسول و آینه این روستا در غرب کشور و کم نظیر بودن آن در ایران یادآور شد: روستای کاج جزء روستاهایی است که از طرف میراث فرهنگی و صنایع دستی به عنوان خوشه صنعتی محسوب شده و بیشترین آوازه آن به علت صنعت و هنر قاب سازی است.

وی در ادامه با اشاره به وجود ۱۳۹ آثار تاریخی در شهرستان های رزن و درگزین بیان کرد: از این تعداد آثار تاریخی، ۴۸ اثر مربوط به درگزین بوده که تاکنون ۲۰ اثر ثبت فهرست آثار ملی کشور شده و ۱۰ پرونده نیز برای ثبت در فهرست آثار ملی در دست اقدام قرار دارد.

رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان های رزن و درگزین در پایان مطرح کرد: از ۱۳۹ اثر تاریخی در شهرستان های رزن و درگزین، ۹۱ اثر نیز به شهرستان رزن اختصاص داشته که از این تعداد آثار تاریخی ۹۱ اثر ثبت فهرست آثار ملی بوده و ۱۰ اثر هم برای ثبت در دست اقدام و پیگیری است.

دهیار روستای کاج نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به واقع شدن روستای کاج در بخش شاهنجرین شهر قروه درگزین و در ۱۶ کیلومتری مرکز شهرستان رزن از توابع استان همدان بیان کرد: روستای کاج با ۱۲۰۰ نفر جمعیت به علت دارا بودن جاذبه های طبیعی، تاریخی و صنایع دستی از ۱۰ سال پیش در سال ۸۶ به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری استان همدان معرفی شده است.

محسن حجاری‌مکان با بیان اینکه مردمان این روستا علاوه بر کشاورزی و دامداری و نیز ماشین سنگین به هنر پرسود و پردرآمد صنایع دستی قاب سازی و میز کنسول اشتغال دارند و این روستا مرکز این هنر ارزشمند به شمار می رود، تصریح کرد: در حال حاضر بیش از ۹۵ کارگاه دارای مجوز و فاقد مجوز در رابطه با این هنر ارزنده در روستای کاج دارای فعالیت هستند.

وی با اشاره به اینکه این هنر از ۴۳ سال پیش در روستا توسط یکی از اهالی روستا به نام «براتعلی صفاری» پا گرفته و کم کم به عنوان یکی از مشاغل پردرآمد روستا بین اهالی رونق یافته است، یادآور شد: به علت یدی بودن این هنر بیشتر مردان روستا به این حرفه هنری اشتغال دارند و زنان روستا نیز بیشتر در رابطه با صنایع دستی به هنرهای دیگری چون قالیبافی، خیاطی، گلیم و … مشغول هستند.

حجاری‌مکان در ادامه با بیان اینکه این هنر منحصربفرد نیازمند مواد اولیه مهمی چون چوب بوده و چوب این هنر از چوب های محلی و روسی تهیه می شود، خاطرنشان کرد: چوب محلی را از اطراف روستا و کارگاه های چوب بری شهرستان و چوب مورد نیاز روسی را معمولاً هنرمندان روستا از تهران تهیه می کنند.

وی با اشاره به گران بودن مواد اولیه هنر قاب سازی و میز کنسول خاطرنشان کرد: با توجه به اشتغال روستا به صنایع دستی قاب سازی و نیازمندی به چوب بیشتر، زراعت چوب در روستای کاج از نقش مؤثری در تأمین چوب این هنر نفیس و سودآور به عنوان مواد اولیه اصلی با قیمت مناسب داشته که در این رابطه بحث آموزش زراعت چوب نیز توسط جهادکشاورزی و یا منابع طبیعی ضرورت دارد.

حجاری‌مکان با تأکید بر توجه مسئولان شهرستان به بحث زراعت چوب در روستای کاج و ورود به زراعت چوب در روستا مطرح کرد: در حال حاضر به علت فعالیت تعداد زیادی کارگاه در سطح روستا آلودگی صوتی کارگاه ها برای اهالی یکی از مشکلات بوده که راه اندازی سایت کارگاهی برای روستاها یکی از برنامه های اداره میراث فرهنگی شهرستان است که تسریع در روند راه اندازی این سایت به منظور ساماندهی کارگاه ها از مطالبات مهم اهالی روستاست.

وی در ادامه اظهار کرد: جذب سرمایه گذار و یا ورود بنیاد برکت در بحث تأمین مواد اولیه هنرمندان قاب ساز روستا به صورت متمرکز از نقش مؤثری در کاهش مشکلات هنرمندان روستا در زمینه تأمین مواد اولیه و فروش صنایع دستی روستا برخوردار خواهد بود.

وی اضافه کرد: فروش و بازاریابی با علم روز از طریق سایت های تبلیغاتی نیز یک هنر بوده که آموزش های فنی و حرفه ای و یا دیگر دستگاه های ذیربط با ارائه آموزش ها برای رونق بازاریابی هنر صنایع دستی اهالی مؤثر واقع خواهد بود ضمن اینکه با جذب سرمایه گذار و یا راه اندازی اتحادیه برای تأمین مواد اولیه به صورت متمرکز سرمایه گذار می توان با استخدام افراد متخصص در بازاریابی و تبلیغات گام های مؤثری در زمینه ارتباط مؤثر تولید با بازار را برقرار کرد.

دهیار روستای کاج، تورم و نبود نقدینگی برای خرید مواد اولیه را از جمله مشکلات هنرمندان و صنعتگران روستا عنوان کرد و یادآور شد: برای گرفتن وام اشتغال زمانی که به بانک مراجعه می کنیم از ما ضمانت بانکی می خواهند در حالیکه سند روستایی را یک سوم محاسبه می کنند و ما توانایی ارائه ضمانت نامه را نداریم که باید برای این دغدغه هم چاره ای اندیشیده شود.

وی همچنین با اشاره به ضرورت آموزش های به روزتر به نیروهای کار روستا در زمینه این هنر ارزشمند تصریح کرد: اکثر افراد روستا این هنر را از گذشتگان خود فراگرفته اند و با توجه به تغییر سلایق و تغییر پسند بازار نیاز است که با آموزش های لازم از طریق فنیو حرفه ای  هنرمندان روستا بتوانند سلیقه بازار را شناخته و با سلیقه بازار تولیدات و محصولات خود را هماهنگ سازند.

حجاری‌مکان، اثر قلعه تخت خلیل را از آثار تاریخی این روستای گردشگری برشمرد و بیان کرد: این اثر تاریخی با قدمت ۳۰۰ ساله متأسفانه هنوز ثبت فهرست آثار ملی کشور نشده و به علت بی توجهی و عدم مرمت در حال تخریب بوده و می طلبد برای ثبت این اثر تاریخی اداره میراث فرهنگی شهرستان پیگیری لازم را داشته و از روند تخریب این بنا که روزگاری قلعه و بنای باشکوهی بوده است، جلوگیری کند.

وی در ادامه با بیان اینکه متأسفانه روستای کاج با وجود روستای گردشگری بودن از زیرساخت های گردشگری برخوردار نیست، گفت: با توجه به مقاوم سازی ۷۰ درصد مساکن روستای کاج و پرداخت وام های مقاوم سازی توسط بنیاد مسکن به مساکن روستایی در حال حاضر از سال ۸۱ تاکنون از ۳۷۵ مسکن روستایی کاج تعداد ۲۷۰ واحد مقاوم سازی شده و اکثریت منازل قدیمی به واسطه مقاوم سازی توسط مالکان خود تخریب شده اند و در این رابطه کاج فاقد خانه بوم گردی است و باید قبل از هر گونه مقاوم سازی با توجه به گردشگری بودن روستا نسبت به حفظ بافت روستا توسط بنیاد مسکن توجه لازم می شد.

وی با تأکید بر اینکه تقویت زیرساخت های گردشگری در روستا از نقش مؤثری در ماندگاری و اقامت گردشگران در روستا برخوردار بوده و صنعت سبز گردشگری روستا را رونق می بخشد، اظهار کرد: نبود بازاچه محلی در روستا از دیگر مشکلات اهالی کاج به شمار می رود که به علت این فقدان هنرمندان کاجی مکانی برای عرضه هنرهای خود برای بازدید و فروش محصولات خود در روستا با ورود گردشگران را ندارند و بدون شک تسریع در روند سایت کارگاهی کاج می تواند این معضل روستا را مرتفع کند.

حجاری‌مکان در ادامه با اشاره به اینکه تاکنون بهسازی روستا در دو فاز انجام شده و برای اجرای فاز سوم بهسازی بنیاد مسکن قول هایی داده است، افزود: برای اجرای فاز سوم بهسازی جدول گذاری طرح توسط دهیاری و آسفالت و زیرسازی طرح توسط بنیاد مسکن انجام خواهد گرفت ضمن اینکه انجام فاز سوم بهسازی روستای کاج به صورت تقریبی به اعتباری افزون بر یک میلیارد تومان نیاز دارد.

وی با بیان اینکه سال گذشته بیش از ۸۰ میلیون تومان از محل اعتبارات دهیاری ها در کاج کار عمرانی انجام گرفت، یادآور شد: در حال حاضر ۸۰ درصد لوله های آب شرب روستا فرسوده بوده و نیازمند تعویض هستند و در این رابطه توجه ویژه مسئولان شهرستان را می طلبد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رزن هم در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه شهرستان رزن دارای جنگل طبیعی نیست، تصریح کرد: در حال حاضر شهرستان رزن در دو بخش رزن و قروه درگزین دارای ۵۰۰ هکتار جنگل دستکاشت بوده که از این میزان جنگل های دستکاشت ۱۵۰ تا ۲۰۰ هکتار به بادام دیم و مابقی به درختان غیرمثمر اختصاص دارد.

ناصر محققی با اشاره به اینکه در سال گذشته در بخش قروه درگزین ۱۲۰ هکتار و در سال ۹۸ میزان ۱۵۰ هکتار جنگل کاری صورت گرفته است، گفت: در حال حاضر سه کارگاه چوب بری فاقد مجوز در شهرستان رزن دارای فعالیت بوده که پیگیر اخذ مجوز خود هستند و کارشناسان منابع طبیعی شهرستان برای مجوز برداشت و حمل چوب بازدیدهای لازم از این واحدها را انجام می دهد.

وی تصریح کرد: حاشیه رودخانه ها جزء مستثنیات اراضی منابع ملی نبوده و در همین رابطه برخی اهالی روستا نسبت به قطع بی رویه درختان خودرو در حاشیه رودخانه ها اقدام می کردند که برای جلوگیری از این اقدام هشدارهای لازم به این افراد داده شد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رزن خاطرنشان کرد: برای قطع درختان در صورت باغی بودن درختان برای تأییدیه افراد باید به جهادکشاورزی شهرستان مراجعه کرده و هماهنگی های لازم را به عمل آوردند.

وی در رابطه با اشتغال برخی از روستاهای شهرستان به هنر خراطی یادآور شد: این کارگاه ها اغلب مواد اولیه خود را از کارگاه های چوب منطقه تأمین می کنند و خوشبختانه مشکلی در رابطه با این روستاها نداریم.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رزن در پایان روشنایی معابر، عدم آنتن دهی همراه اول را از دیگر مشکلات روستای کاج برشمرد و گفت: خوشبختانه روستای کاج از امکانات لازم آب، برق، گاز و اینترنت برخوردار بوده و در این رابطه مشکلی ندارد.

به گزارش ایسنا، راه اندازی سایت کارگاهی روستا، زراعت چوب، بیمه افراد فاقد بیمه روستا، آموزش های به روز در زمینه بازاریابی و تبلیغات و تولید به روز هنر فوق مطابق با پسند بازار، توسعه زیرساخت های گردشگری، ایجاد بازارچه محلی، راه اندازی خانه های بوم گردی، پرداخت تسهیلات ارزان قیمت با ضمانت های آسان و توجه به اثر باستانی تخت خلیل روستا از مواردی است که در این روستا نیازمند توجه است.

در پایان اینکه روستای کاج به عنوان روستای گردشگری بدون بیکار می تواند برای روستاهای دیگر سطح کشور نمونه و الگویی واضح و بارز باشد که باید این روستای را با ظرفیت رسانه ها به نحو گسترده تری معرفی کرد ضمن اینکه نیاز است مسئولان نیز پاشنه کشیده برای حل مشکلات این روستای گردشگری بدون بیکار همت کنند.