علت ریزش گل و میوه گردو

علت ریزش گل و میوه گردو

گردو يكي از ميوه هاي خشك و بسيار مهم است كه از گذشته هاي دور در ايران كاشته مي‌شده و منشاء آن را فلات ايران ذكر كرده اند. اجزاء عملكرد يك درخت يا يك باغ گردو عبارتند از ميزان تشكيل گلهاي ماده، درصد تشكيل ميوه، اندازه ميوه، درصد مغز و سطح باردهی. ميزان تشكيل ميوه يكي از عوامل مهم مؤثر بر ميزان عملكرد است و تحت تاثير عوامل ژنتيكي و محيط است.

ميزان تشكيل ميوه در گردو در مقايسه با ساير درختان ميوه بسيار بيشتر است بطوري كه درگردو ميزان تشكيل ميوه نهائي ٥٠ تا ١٠٠ درصد است. بنابراين مشاهده مي‌شود كه در ارقام جديد گردو تراكم گل بيشتر و عادت گلدهي جانبي بعنوان صفات بسيار مهم همواره مد نظر بوده و ميزان تشكيل ميوه كمتر مورد توجه است. در سالهاي اخير ريزش گلهاي ماده گردو در برخي از ارقام گردو از كشورهاي امريكا، فرانسه و اسپانيا گزارش شده است.

اين پديده بر ميزان تشكيل ميوه تاثير منفي داشته و عملكرد درختان گردو را بطور شديدي كاهش مي‌دهد. ريزش گلهاي ماده گردو كه اصطلاحا PFA ناميده مي‌شود در سال ۱۹۷۸ در رقم سر به طور جدی توجه محققان را به خود جلب کرد.

ريزش گلهاي ماده گردو مشكلي گسترده و متنوع است كه در ساير ارقام گردو نيز وجود دارد. در مادگيهايي كه ريزش ميكنند، رشد تخمدان در قطر٤-٣ ميلي متري متوقف ميگردد. در گلهاي ماده كه تخمدان بيش از ٥–٤ ميلي متر رشد مي‌‌كنند ريزش انجام نمي‌شود و تخمدان هايي كه رشدشان متوقف مي‌شود پس از يك تا دو هفته از محل اتصال دمگل به ساقه ريزش مي‌كنند.

ريزش گلهاي ماده گردو در بين گردوكاريها و ارقام مختلف گردو بطور يكسان وجود ندارد اما ريزش در همه شاخه هاي مورد بررسي ديده مي‌شود. ريزش در سراسر نواحي توليد گردوي كاليفرنيا وجود دارد. در فرانسه ريزش گلهاي ماده گردو در ارقام سر و پدرو  مشاهده شده است. برخی از محققان معتقدند ريزش گلهاي ماده گردو ممكن است ناشي از كمبود موقتي كربن و نيتروژن در طي رشد سريع بهاره باشد.

كاهش مقدار ذخاير ازت و كربن قبل از بلوغ گلهاي ماده در رقم سر بوسيله رشد تعداد زيادي شاتون، اسپور و رشد برگها تشديد مي‌شود.

بررسی گلهای ریزش یافته نشان داد گلهاي ماده غير عادي تا قبل از توقف رشد تخمدان هيچ گونه ناهنجاري در بافتهاي داخلي تخمدان مشاهده نمي‌شود ولي پس از توقف رشد فساد سلولي در كلاله، ديواره داخلي تخمك و بافت راهنما ديده شد.

ميزان تشكيل ميوه يكي از اجزاء عملكرد بوده و عامل بسيار مهمي در ميزان محصول گردو است. ريزش گلهاي ماده گردو در گردوي ايراني بشدت موجب كاهش عملكرد برخي از ارقام می‌گردد. مقدار محصول گردو به دو عامل نسبت شاخه هاي گلدهنده و مقدار ريزش گلهاي ماده گردو بستگي دارد.

مراحل ريزش گل و ميوه گردو

• ريزش گل گردو

بیشتر درختان گردو گرده افشان نر و گل های ماده دارند که هر دو نوع آنها باید وجود داشته باشد. گلهای ماده در طول فصل رشد گردو تولید می کنند و باید قبل از رسیدن محصول دانه از طریق رشد در همان سال زنده بمانند. همه گل های درخت هر ساله دانه تولید نمی کنند. در واقع ، آنها ممکن است در سال های متناوب دانه را تولید کنند.

در اواسط اردیبهشت ماه تا اواخر ماه های تابستان مجموعه دانه های درخت گردو می توان به شکل طبیعی ریزش دارد و با باروری مناسب درخت البته این ریزش به حداقل برسد. به عنوان مثال ، اگر درختی به اندازه کافی گرده افشانی نکرده باشد یا پتاسیم کافی برای دادن میوه خوب نداشته باشد، دانه هایی یا ناهنجار بارور می شوند و یا ریزش قبل از رسیدن را تجربه می کنند (دانه های درخت رشد می کنند اما جنین های داخل رشد دانه نمی کنند).

درخت این میوه را زود رها خواهد کرد زیرا از نظر بیولوژیکی برای تولید مثل درخت کافی نیست. درخت انرژی خود را بر روی میوه های در حال رشد متمرکز می کند که قرار است بذرهای خوبی بدهند. بنابراین دانه درخت گردو به دلیل نرسیدن به موقع ریزش پیدا می کنند.

بیشتر بخوانید:

تغذیه و کوددهی باغ های گردو

علل سیاه شدن مغز گردو و روش‌های کنترل آن

بیماری و آفات درخت گردو

• ريزش ميوه هاي گرده افشاني نشده

در هر رقم تنها يكي از اين ريزش ها مشاهده شد و در هيچ يك از ژنوتيپ هاي تحت بررسي هر دو نوع ريزش هردو مشاهده نشد.

• ريزش گلهاي ماده گردو

از شروع باز شدن لبهاي كلاله در گلهاي ماده گردو كه منجر به ايجاد زاويه ١٨٠درجه بين آنها مي‌شود و همچنين در طي دورة پذيرش كلاله، همة گلها حالت معمولي و مشابهي دارند ولي حدود شش روز بعد از مرحله پذيرش كلاله مشاهده می‌شود كه در تعداد زيادي از مادگيها رشد تخمدان متوقف می‌شود بطوريكه از ساير تخمدانهاي همان درخت كوچك تر به نظر مي‌رسند.

كلاله اين گلها كاملا نكروزه می‌شوند در حاليكه در گلهاي معمولي در اين زمان فقط نقاطي از كلاله نكروزه شده و قسمتهاي ديگر آن برنگ سبز كمرنگ درآمده اند.

گلهايي كه رشدشان متوقف شده به فاصله ١٠تا ١٨ روز پس از مرحلة پذيرش كلاله از محل اتصال دمگل به ساقه شروع به جدا شدن از ساقه مي‌كنند به طوري كه قطعه ريزشي شامل دمگل و گلهاي ماده متصل به آن است.

• ریزش میوه های گرده افشانی نشده گردو

در زمان وقوع ريزش گلهاي ماده ميوه هاي گرده افشاني نشده داراي قطري به اندازه ميوه هاي گرده افشاني شده هستند اما كلاله آنها سبز كم رنگ و فاقد نقاط نكروزه است و هيچگونه ترشحي نيز در سطح كلاله ديده نمي‌شود.

ميوه هاي گرده افشاني نشده در ژنوتيپ‌هاي مختلف ممكن است از حدود ٧ تا ١٥ ميلي متر رشد کنند و سپس از محل اتصال ميوه به دم جدا شوند و دم ميوه تا چند روز به شاخه متصل مانده و سپس بيفتد. ريزش گلهاي گرده افشاني نشده سه تا چهار هفته بعد از گرده افشاني رخ مي‌دهد.

اثر رقابت بر ریزش گل ماده گردو

ریزش گل ماده گردو با افزايش تراكم گل به ازاي سانتي متر مربع سطح مقطع عرضي شاخه، ريزش گلهاي ماده افزايش مي‌يابد. رقابت بين اعضاي مختلف يكي از دلايل مهم ريزش هاي بعد از شكوفائي در درختان ميوه و آجيلي است.

هر چه تراكم گل بيشتر باشد رقابت براي جذب مواد غذائي در بين گلها و ميوه هاي جوان بيشتر است بنابراين درصد بيشتري از آنها ريزش مي‌يابند. اين رقابت از تأمين مواد غذائي ضروري براي تشكيل ميوه ممانعت مي‌كند.

 در سيب وقتي تراكم گل پائين است درصد تشكيل ميوه افزايش مي يابد همچنين در هلو، گلابي، زردآلو، بادام و گيلاس چنين موردي دیده می‌شود. در گردو شاتونها(گل نر) با مصرف مقادير زيادي از مواد غذائي ذخيره شده كه براي تشكيل ميوه لازم است موجب كاهش درصد تشكيل ميوه مي‌شوند واين مسئله بويژه در ارقام نر زودرس دیده می‌شود.

ریزش گل ماده گردو به دلیل کمبود عناصر غذایی

ريزش ممكن است ناشي از كمبود موقتي عناصر غذائي در طي رشد شاخساره هاي بهاره باشد مطابقت دارد زيرا ميزان عناصر غذائي ذخيره شده قبل از بلوغ گلهاي ماده در رقم سر بوسيلة رشد تعداد زيادي شاتون، شاخساره و توسعه برگها كاهش مي‌يابد و اين مسئله موجب ضعف گلها و ريزش آنها مي‎شود.

ميزان نيتروژن برگ در درختان داراي ريزش كم، كمتر است. اين مسئله احتمالا بدليل جذب ميزان بيشتري از نيتروژن توسط ميوه هاي در حال رشد درختان اين گروه است. كمبود نيتروژن موجب تشديد ريزش گلهاي ماده گردو مي‌گردد. نشاسته و نيتروژن در چوب دو ساله در طي ريزش گلهاي ماده به حداقل ميزان خود كاهش مييابد. ميزان ذخيره نيتروژن در چوب و نيز غلظت قندها و نيتروژن در شيره خام با كمبود اين عنصر در برگ كاهش مي‌يابد.

وقتي كه نيتروژن كافي در اختيار گياه قرار دارد ميزان تشكيل ميوه افزايش مي‌يابد. دانشمندان معتقدند كه عنصر بر در فرايند توليد مثلي درختان ميوه و خشك ميوه ها اهميت ويژه‌اي دارد مهم ترين نقش عنصر بر جذب و انتقال يونها و كربوهيدراتهاست. عنصر بر اثر غير مستقيمي بر گرده افشاني، لقاح و نمو ميوه در مراحل بحراني رشد دارد.

منبع

• ح، مرادی.، ع، وزوایی.، م شریعت پناهی.، بررسي مقدماتي علل ريزش گلهاي مادهي گردو  در ايران .۱۳۸۲. مجله علوم كشاورزي ايران، جلد ٣٤ ،شماره ٢.