زیلو؛ دست بافته‌ای سرشار از عشق و تقسیم کار
فوت رئیس منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی که در ثبت جهانی زیلو نقش پررنگی داشته است، بهانه‌ای شد تا مرور کنیم که زیلو، دست‌بافته‌ای سرشار از عشق مردمان میبد است که بعضاً یک خانواده در تولید آن نقش‌آفرینی می‌کنند.
«غدا هیجاوی» رئیس منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی، اهل کشور کویت بود که اخیراً به علت ابتلا به بیماری همه گیر کرونا جان خود را از دست داد اما مرور تصاویر مربوط به حضور وی در استان یزد، بهانه‌ای شد تا یادی از نگاه ویژه‌ی او نسبت به دستبافته جهانی زیلو کنیم.
وی به عنوان رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی، پیوند مردم و زیلو را مهمترین عامل در ثبت این صنایع دستی می‌دانست و می‌گفت: عشق و علاقه مردم میبد به هنر زیلوبافی و تلاش آنان برای حفظ این هنر باعث شده تا عنوان شهر جهانی زیلو با شایستگی‌هایی که در این زمینه در میبد وجود دارد، برای این شهر ماندگار شود.
«غدا هیجاوی» در حاشیه بازدید از نمایشگاه صنایع دستی و کارگاه‌های زیلو و موتابی میبد نیز گفته بود؛ مطمئن هستم که مردم میبد سعی و تلاش خود را در سایه همکاری برای حفظ این عنوان خواهند کرد.
وی برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای بانوان را از اقدامات موثر در زمینه حفظ و ترویج هنر صنعت زیلوبافی در میبد بیان و عنوان کرده بود: اولین بار است که بعد از ثبت جهانی زیلو به نام میبد به این شهر آمده‌ام و عشق و دوستی نسبت به زیلو بافان میبدی، بیشترین انگیزه برای سفر به میبد شد.
اما آنچه هیجاوی به آن اشاره کرده یعنی اصالت و هویت نهفته در زیلو، مهمترین عاملی است که به ثبت جهانی زیلو منجر شد.
مردمان سختکوش میبد سالیان سال بدون آن که بدانند زیلو روزی قرار است برای مردم جهان به ثبت برسد، آن را به عنوان سالم‌ترین دستبافته خود بافتند و به دنیا عرضه کنند.
زیلو تنها هنر دستان مردم یک شهر نبود بلکه خلاصه‌ای از اندیشه‌ها و باورهای مردم میبد بود که توانست در قامت پنبه‌گون خود خلاصه شود؛ خلاصه‌ای از سادگی، آرامش، سختکوشی، کسب و کار، خلاقیت، سلامت و خانواده است.
خانواده یکی از مهمترین بسترهایی است که زیلو می‌تواند به خوبی آن را نشان دهد چرا که مردم این شهر از زن و مرد گرفته در کنار یکدیگر مشغول زیلوبافی میشدند، هنر صنعتی که یک زن خانه‌دار در آن نقش آفرینی میکرده و مرد خانواده نیز شاغل زیلوبافی بوده است؛ وظایفی از جمله نخ ریسی، برپا کردن و تهیه دار زیلو، بافندگی و فروش و عرضه آن همگی وظایفی مشترک میان خانواده‌های میبدی بوده که زن و مرد و بعضا فرزندان در آن تقسیم کار داشته اند.
