اقتصادی که از دل نمکزارهای یزد می‌روید
خشکسالی و قهر طبیعت هنوز هم کشاورزان سخت‌کوش یزدی را از پای در نیاورده به طوری که حتی از دل شوره‌زار حیات می‌رویانند.
انگار در دل کویر برف باریده است، پاهای کشاورز سالخورده میبدی در حالی که در زمین‌های کشاورزی خود گام برمی‌دارد در دل خاک به ظاهر برف گرفته فرو می‌رود ولی اینجا برف نباریده بلکه طوری شوره‌زاری زمین به اندازه‌ای است که خاک را سست کرده و با هر قدمی که برمی‌داری، پاهایت در زمین فرو می‌رود!
هر چند در این شوره‌زار که سفیدیش به زنگ موهای پیرمرد کشاورز سخت‌کوش کویر است، هیچ حیاتی متصور نیست ولی اگر دقت کنی، می‌توانی جوانه‌های کوچک جو را در چند قطعی از این زمین‌ها دید.
البته چنین موضوعی در این استان کویری و کم آب که حتی آب شرب مردمانش را از بیرون حوزه آبریزش تامین می‌کند زیاد هم دور از ذهن نیست؛ کشاورزان یزدی هرچند تنها یک درصد اراضی کشاورزی کشور را در اختیار دارند ولی ۱.۵ درصد تولید در این بخش را به خود اختصاص داده‌اند، آنها با مصرف هر مترمکعب آب یک کیلوگرم ماده خشک برداشت می‌کنند در صورتی که متوسط کشوری آن حدود ۹۰۰ گرم است.
خشکسالی و قهر طبیعت هنوز هم کشاورزان یزدی را از پای نیانداخته به طوری که این پیرمرد میبدی هم با وجود کهنسالی همچنان در پاک کردن خس و خاشاک زمین‌های پیرامونش است تا آن را آماده کاشت محصولات جدیدی کند.
یزد یکی از استانهای کم بارش کشور است که بخش زیادی از منابع آبهای زیرزمینی آن را آبهای شور و حتی لب شور تشکیل می‌دهد ولی کشاورزی آن با چاشنی مدیریت یزدی در خشک‌ترین اقلیم ایران، رونقی خاص دارد.
«محمدحسین کارگر شوروکی» کشاورزی که ۴۰ سال عمرش را به این شغل به واقع سخت اختصاص داده است، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: معمولاً جو، گندم و پسته می‌کارم ولی جدیداً برخی اهالی به محصول خرما نیز روی آورده‌اند، هر چند که کاشت روناس قابلیت بیشتری برای کاشت در این زمین‌های بایر دارد ولی به علت نداشتن صرفه اقتصادی مورد اقبال نیست.
وی با اشاره به محصولاتش را با آب شور قنات این منطقه آبیاری می‌کند، ادامه می‌دهد: به طور کلی کشاورزی در این منطقه فاقد صرفه مالی نیست اما کشاورزان منطقه امید دارند که با تلاش خود بتوانند در جهت کسب رزق حلال، روزگار بگذرانند.
«اکبر شیخ‌علیشاهی» مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا ضمن اشاره به این که میزان قابل توجهی از آبهای موجود در استان یزد را آبهای نامتعارف با EC بالا تشکیل می‌دهد، می‌گوید: این منابع آبی استان عمدتاً دارای درجه شوری کم تا زیادی با EC بین دو تا ۱۴ هزار است.
وی با بیان این که اکثر کشاورزی استان یزد با برخورداری از این آبها انجام می‌شود، عنوان می‌کند: کشاورزان مناطق مختلف استان از شهرستان خوش آب و هوای تفت تا شهرستان گرم و کویری بافق براساس کیفیت و شوری منابع آبی خود، گیاهان مقاومی را توسعه داده‌اند که از انواع آنها می‌توان به پسته به عنوان یک محصول پر بازده در استان یاد کرد.
شیخ علیشاهی در همین رابطه به کاشت پسته با آب دارای EC هشت هزار اشاره و خاطرنشان می‌کند: البته EC هر گیاهی مشخص است و به عنوان نمونه بسته به نوع پسته در صورت فرارتر بودن EC آب، باردهی و بازدهی محصول کاهش می‌یابد.
وی با بیان این که گیاهانی مانند خرما، پسته، گندم، جو، روناس و تا حدودی زیتون نیز نسبت به شوری مقاوم هستند، می‌گوید: استان یزد در حال حاضر دارای ۷۹ هزار هکتار نواع باغات است که ۷۰ درصد آنها معادل ۵۰ هزار هکتار را باغات پسته تشکیل می‌دهد.
این مسئول از اختصاص ۲۵۰۰ هکتار از باغات استان به محصول خرما و ۲۳۰۰ هکتار به باغات زیتون خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: موضوع قابل توجه در استفاده از آبهای شور بحث کمیت محصول است به طوری که در آبهای شور از کمیت محصول کاسته می‌شود اما کیفیت‌بخشی و اصلاح درختان در کنار مدیریت کشاورزان بسیار موثر بوده به نحوی که محصولاتی مانند پسته استان را به محصولات با کیفیت در کشور بدل کرده است.
هر چند در سالهای اخیر اقداماتی مانند اصلاح بذرهای مقاوم به خشکی و شوری در کنار اقداماتی مانند جایگزینی کشتهای کم آبخواه به جاری کشتهای پرآبخواه و استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری همچنان به حفظ حیات سبز در استانهای کویری مانند یزد و حفظ رونق کشاورزی در این مناطق کمک کرده ولی هنوز با تکنولوژی کشورهای پیشرفته و توسعه یافته در استفاده از آبهای شور بسیار فاصله داریم و امید است با مدیریت بیش از پیش در این مورد شاهد بهره‌برداری بهینه‌تر از این حوزه باشیم.
