اگر می‌خواهیم گرسنه نمانیم، تنوع زیستی خاک را جدی بگیریم!

با توجه به افزایش روزافزون جمعیت  به غذا، تامین غذا و امنیت آن یکی از اهداف مهم هر کشوری است، از آنجا که ۹۵ درصد غذا و سایر مایحتاج بشر در بستر خاک تولید می شود، مقوله خاک که یکی از منابع تجدیدناپذیر محسوب می شود، اهمیت زیادی در حفظ و بقای بشر دارد.

در واقع خاک یک سرمایه ملی و موهبت الهی است که می بایست به طور سالم تحویل نسل های آینده شود.

با توجه به اهمیت خاک از سال ۲۰۰۲ میلادی روز پنجم دسامبر هر سال مصادف با چهاردهم آذرماه به عنوان روز جهانی خاک نامگذاری و هرساله همایش های روز جهانی خاک با هدف توجه به مقوله خاک و ایجاد یک نگرش عمومی و همگانی به آن برگزار می شود.

فرزاد کوهدانی مدیر آب و خاک جهادکشاورزی استان مرکزی در این خصوص به ایسنا گفت: در مورد اهمیت تنوع زیستی خاک کافی است بدانیم ۲۵ درصد تنوع زیستی در کره زمین در محیط خاکی است و خاک به عنوان یکی از پیچیده ترین اکوسیستم های زمین مطرح است. شاید بهترین راه حل جهت رفع مشکلات خاک و تامین امنیت غذایی، توجه و تقویت تنوع زیستی خاک است.

مدیر آب و خاک جهادکشاورزی استان مرکزی گفت: فرسایش خاک یکی از مشکلات اساسی در سطح کشور و استان مرکزی است و میزان فرسایش سالانه خاک در کشور ۱۶ تن در هکتار و این رقم در استان مرکزی ۱۲ تن در هکتار است، بیشترین فرسایش خاک استان مربوط به شهرستان های آشتیان، تفرش و شازند است.

وی افزود: کاهش حاصلخیری خاک و تخلیه خاک از عناصر غذایی از دیگر چالش های این حوزه است که علت اصلی آن کشت مداوم و فشرده در خاک های کشور است.

کوهدانی گفت: سرانه متوسط خاک برای هر نفر در ایران دو دهم هکتار بوده و امکان افزایش این سرانه به سبب محدودیت های خاک های قابل کشت و زرع وجود ندارد به همین سبب هرساله کشت فشرده در اراضی صورت گرفته و عناصر خاک تخلیه می‌شوند که در صورت عدم رسیدگی به خاک در آینده با مشکلات بیشتری مواجه خواهیم شد.

مدیر آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی تصریح کرد: از دیگر چالش های این حوزه، تغییرات غیرمجاز کاربری اراضی است به طوری که خاک حاصلخیز به مناطق شهری و بافت مسکونی تبدیل می‌شود و سازمان جهاد کشاورزی در این راستا با راه اندازی سامانه ۱۳۱ جهت مقابله با تغییرات غیرمجاز کاربری اقدامات خوبی انجام داده و می‌طلبد که با تبیین قانون جامع‌تر به مقابله با این معضل پرداخت.

کوهدانی در خصوص تصویب قانون حفاظت خاک؛ اضافه کرد: تا سال گذشته قانونی برای حفاظت از خاک وجود نداشت و در همین راستا در سال گذشته با پیگیری مسئولین مربوطه این قانون تصویب شد و در حال حاضر منتظر آیین نامه اجرایی است، اجرایی شدن این قانون سبب برخورد با متخلفینی که سبب تخریب خاک می‌شوند، خواهد شد.

وی در خصوص عملکرد آب و خاک در استان ادامه داد: از مجموع ۱۶۲ هزار هکتار اراضی استان که امکان اجرای آبیاری تحت فشار در آنها وجود دارد، تا پایان سال گذشته حدود ۶۸ هزار هکتار معادل ۴۲ درصد آبیاری تحت فشار انجام شده و ۹۴ هزار هکتار باقی مانده است، همچنین از مجموع ۲۵ هزار هکتار اراضی زیر احداث شبکه های فرعی سه و چهار تاکنون بیش از پنج هزار هکتار معادل ۲۲ درصد احداث شبکه صورت گرفته است.

مدیرآب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی تصریح کرد: میزان عملکرد تجهیز و نوسازی اراضی زیرسدهای مخزنی تا پایان سال گذشته ۵۸ درصد، تجهیز و نوسازی اراضی سنتی ۲۱ درصد، عملیات آب و خاک در عرصه تشکل های کشاورزی ۲۰ درصد، احداث جاده دسترسی ۵ درصد و اجرای طرح های کوچک تامین آب ۱۰۰ درصد در استان انجام شده است.

وی در خصوص برنامه های سازمان در راستای حفاظت از منابع خاک گفت: پایش اراضی و تهیه نقشه های خاک استان با مقیاس مناسب، برنامه ریزی و ارائه راهکار ها جهت افزایش قدرت حاصلخیزی خاک و حفظ تنوع زیستی خاک و افزایش قدرت نگهداری آب در خاک، جلوگیری ازتغییر کاربری های غیرمجاز، آلودگی خاک و کاهش فرسایش خاک در واحد سطح از جمله اقدامات صورت گرفته از سوی سازمان است.