ساس تختخواب نام عامیانه نوعی از حشرات است که بدنی بیضی شکل و به رنگ قهوه ای مایل به قرمز دارند. در سطح پشتی بدن دارای چروکیدگی های نامنظمی هستند. حشره تازه از تخم درآمده تقریبا بی رنگ اما بسیار شبیه به فرم بالغ است. تنها تفاوت آن ها در کوچک بودنشان است. پس از خونخواری، حشره بالغ به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و حشره تازه از تخم درآمده ( که نمف یا پوره نامیده می شود) به رنگ قرمز یا زرشکی در می آید.
ساسها علاوه بر منازل در محلهای عمومی مانند هتلها، خوابگاهها، زندانها، سرباز خانهها، بیمارستانها، سرای سالمندان و … یافت میشوند. ساسها در شب و نور کم فعال هستند و از میزبان خفته تغذیه میکنند. اگر انسان در دسترس آن ها نباشد از سایر حیوانات خونخواری میکنند. ساسها هنگام خونخواری ۳ یا ۴ بار با فاصله چند دقیقه شخص را میگزند تا سیر شوند. گزش آن باعث خارش، تورم و التهاب می گردد. در ماههای سردتر تغذیه آنها کمتر صورت میگیرد و چیزی نمیخورند تا جایی که گرسنگی را تا ۵۵۰ روز تحمل میکنند! خانههای استیجاری هم بیشتر در معرض آلودگی این حشرات قرار دارند. به هنگام روز داخل درزها و شکاف های کف و دیوار اماکن وسایل چوبی ، تختخواب ، تشک، زیر قاب عکس ها ، کاغذ دیواری و لابلای صفحات کتاب و کاغذ و نیز درون پشتی ها و پشت قرمز ها مخفی می شود.
ساس ها هیچ بیماری را به انسان منتقل نمی کنند ولی گزش آنها ممکن است ایجاد کم خونی و آلرژی نماید که بستگی به حساسیت افراد و تعداد گزش های وارده دارد.
رعایت اصول بهداشتی برای مقابله با ساس:
۱- بخارشویی تشک های خوشخواب.
۲- تکاندن تشک های معمولی و سنتی و همچنین بالش ها و کشیدن جاروبرقی به روی آن ها .
۳- شستشوی منظم و تعویض مداوم ملحفه و روبالشی .
۴- جارو کشیدن روزانه منزل، مبلمان و اثاثیه داخلی منزل به خصوص لابلای فرورفتگی ها و چین خوردگی های آن ها با استفاده از جاروی برقی
۵- تعمیر شکاف های موجود در گچ دیوار
۶- رنگ آمیزی و تعمیر لوازم قدیمی چوبی به خصوص محکم کردن اتصالات میان قطعات.
۷- گذراندن شعله شمع از زیر فنرهای تختخواب و درزها و شکاف های آن در صورتی که فلزی باشد.
۸- استفاده از سموم موثر و مجاز بهداشتی .
روش مبارزه:
اساس مبارزه با این حشرات انجام سمپاشی ابقایی در داخل اماکن بوده وبایستی عمل سمپاشی را صبح زود انجام داد. مناطق مورد سمپاشی شامل قسمت های مختلف تختخواب، تشک ها، وسایل چوبی، پشتی ها و کلیه درزها و شکاف های موجود در کف اتاق و دیوارها می باشد. یک روش ساده مبارزه با ساس استفاده از جاروبرقی برای درز و شکاف ها و حتی تختخواب می باشد از طرفی شست و شو با آب داغ و سپس اتو کشی نیز بسیار موثر است.
سموم مورد مصرف
گامگسان ۰/۵% و در صورت بروز مقاومت مالاتیون ۲-۱%، دیازینون ۰/۵%، دی کلرووس ۰/۵% ، پریمفوس متیل به میزان ۱۰ گرم ماده موثر در لیتر ، دلتامترین به میزان ۰/۰۵ گرم در لیتر استفاده از ترکیبات پیروتروئیدی مانند بیورزمترین Bioresmetrin ، پرمترین یا سیپرمترین به مقدار ۲-۱ گرم در لیتر به فرمولاسیون حشره کش های فوق به دلیل تحریک این حشرات و خارج کردن آنها از محل های اختفاء و در نتیجه تماس با حشره کش بسیار مفید خواهد بود.