لیراه، سفری به گذشته
انسان از ابتدای خلقت تاکنون روشهای مختلفی را برای بقا و زیستن خود به کار برده است. کوچ از سرزمینهای سردسیر به گرمسیر یکی از شیوههای زندگی است که هنوز بسیاری از اقوام از آن پیروی میکنند.
یکجا نشینی و ایجاد روستاها محصول دستیابی بشر به فنون کشاورزی است. زندگی به سبک عشایر درون کوچ، سبک کمتر شناخته شدهای از زندگی اقوام است که هم تجربه یکجا نشینی روستایی و هم چادر نشینی را به همراه دارد. اغلب روستاهای دهستان موگویی چهارمحال و بختیاری به این سبک زندگی میکنند.
روستای لیراه یکی از روستاهای کمتر شناخته شده این دهستان است که تنها چند خانوار جمعیت دارد. شغل اهالی این روستا دامداری است، به همین سبب اهالی لیراه فصول گرم سال را در خارج از روستا و در مناطقی که علف بیشتری برای چرای دامها وجود دارد، در چادر سپری میکنند. این اتراقهای عشایری معمولاً در فاصله کمی از محل روستا واقع شدهاند. آنها در طول تابستان هیزم و علوفه کافی را برای سپری کردن زمستان جمع آوری میکنند. سپس فصول سرد سال را به روستا و درون خانهها باز میگردند. این جمعیت عشایری بر خلاف دیگر عشایر استان که فصول سرد را به سرزمینهای قشلاقی خود در استان خوزستان باز میگردند، از محدوده استان خارج نشده، به همین دلیل به عنوان عشایر درون کوچ سرشماری میشوند.
خانههای سنگی این روستا معمولاً متشکل از یک اتاق، یک انبار و یک طویله است که تنها راه ورود به آنها درهای کوتاه چوبیشان است. شیوه ساخت آنها بسیار شبیه اولین خانههای ساخت بشر است و ساختار روستا نیز مشابه اولین تجمعات یکجانشینی بشر است. دیواره خانهها از سنگ های تراشیده شده ساخته شده است که به صورت خشکه چین روی هم قرار میگیرند. در مجموع شیوه معاش از پخت و پز و استحمام و … در این روستا بسیار شبیه گذشتههای دور است و گویی تکنولوژی راه خود را به این منطقه باز نکرده است. زندگی در این روستا شبیه سفر به گذشته است.
این روستا در ۶ کیلومتری روستای سرآقاسید واقع شده است و فاقد جاده دسترسی میباشد. برای رسیدن به این روستا میبایست از تنگههای پرشیب کوهستانی و مسیرهای باریک مالرو و پرتگاههای عمیق عبور کرد.