بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی است

بابک ابراهیمی در هفته صرفه جویی در مصرف آب اظهار کرد: بر هم خوردن تعادل بین منابع و مصارف آب در پهنه­ های وسیعی از کشور از جمله حوضه زاینده رود باعث بروز وضعیت نامناسب کشاورزی در شرق اصفهان، خشکی رودخانه زاینده رود، خشک شدن تالاب گاوخونی، افزایش تنش های درون و برون استانی، فرونشست زمین و …. بسیاری از چالش های مرتبط با این موضوع شده است.

وی با اشاره به سه دسته کلی رده بندی راهکارها، راهبردها و سیاست‌های مختلف در راستای کاهش فاصله میان منابع و مصارف، تصریح کرد: این راهکارها را می توان به طرح های همسو با کاهش مصارف، طرح های همسو با افزایش منابع آب در دسترس و همینطور طرح های موثر در افزایش تاب آوری سیستم تا رسیدن به نقطه تعادل جدید تقسیم بندی کرد.

معاون برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای اصفهان گفت: نخستین مطلبی که در طرح های کاهش مصارف به ذهن متبادر می شود، برنامه های مرتبط با صرفه جویی در مصرف آب است و در دسترس ترین آنها شاید صرفه جوئی در بخش آب شهری است.

وی توصیه کرد: استفاده از شیرهای کاهنده مصرف، بازچرخانی فاضلاب خانگی در آبیاری فضای سبز، تفکیک آب شرب از آب بهداشت، بازسازی شبکه آب و فاضلاب، ترویج فرهنگ استفاده بهینه و صحیح آب در منازل و … از نخستین مواردی است که در طرح کاهش مصرف مطرح می شود. بدیهی است که هزینه بر بودن تامین آب شهری و بهداشتی، اهمیت صرفه جوئی و مصرف بهینه در این بخش بسیار ضروری است.

آب شرب اصفهان و کاشان؛ ۴۰۰ میلیون متر مکعب در سال

به گزارش ایسنا و به نقل از شرکت آب منطقه ای اصفهان، ابراهیمی با تاکید بر ضرورت صرفه جویی آب در مقیاس کلان حوضه های آبریز، اظهار کرد: برای تبیین این موضوع ضروری است نگاهی به آمار نیاز و مصارف در بخش های مختلف مصرف (شرب، کشاورزی، صنعت، فضای سبز و محیط زیست) داشته باشیم. براساس آخرین آمار میزان برداشت آب جهت مصارف مناطق تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب اصفهان و کاشان در حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب در سال است که البته بخش قابل توجهی از آن در قالب پساب به محیط بر می گردد.

وی افزود: همچنین در بخش صنعت نیز علیرغم تعهدات ۱۷۰ میلیون متر مکعبی به مصارف این بخش از محل منابع آب سطحی و زیرزمینی استان اصفهان، مصرف فعلی کمتر از ۱۲۰ میلیون متر مکعب در سال و برداشت صنایع بزرگ در سطح استان کمتر از ۶۰ میلیون متر مکعب در سال است.

چهار هزار میلیون مترمکعب سهم آب برداشت شده در کشاورزی

معاون برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای اصفهان با اشاره به نیاز ۵۵ میلیون مترمکعبی آب در بخش فضای سبز، افزود: از نیاز ۵۵ میلیون مترمکعبی شهرداری تنها ۴۰ میلیون مترمکعب در سال تامین می شود. اما متوسط میزان برداشت آب در بخش کشاورزی استان از مجموع منابع آب سطحی و زیرزمینی حوضه های گاوخونی، کارون بزرگ، دریاچه نمک، کویر سیاه کوه و کویر مرکزی در دهه منتهی به سال آبی ۹۷-۱۳۹۶ بیش از ۴۰۰۰ میلیون متر مکعب بوده است. نگاهی به این آمار به خوبی نشان می دهد که صرفه جوئی در بخش کشاورزی نقش بسیار مهمی در کاهش فاصله بین منابع و مصارف آب استان خواهد داشت.

وی با اعلام اینکه در سال های اخیر تمرکز اصلی کشور در بخش مدیریت تقاضای آب به خصوص در بخش مصرف آب کشاورزی بوده است، اظهار کرد: در این راستا طرح های پر و مسلوب‌المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز، اصلاح و تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری آب در بخش کشاورزی منطبق بر وضعیت منابع آب و الگو کشت بهینه در هر منطقه، نصب ابزار اندازه‌گیری هوشمند و … روش هایی جهت جلوگیری از اتلاف آب در این بخش ها بوده که در قالب طرح تعادل بخشی در وزارت نیرو دنبال شده است.

برنامه اصلاح الگوی کشت و جایگزینی کشت های کم آب بر در دستورکار

ابراهیمی با تاکید بر اینکه پیگیری برنامه های اصلاح الگوی کشت و جایگزینی کشت‌های کم‌آب‌بر از دیگر برنامه های اساسی در راستای صرفه جوئی در بخش آب کشاورزی بوده است، تصریح کرد: در این رابطه طرح های مهمی مانند اجرای آبیاری تیپ در محصولات زراعی، تامین و توزیع بذر ارقام زودرس و میان‌رس، توسعه کشت های نشایی و جلوگیری از کاشت محصولات با نیاز آبی بالا و همینطور انجام مطالعات تعیین الگوی کشت مناسب با اقلیم استان از موارد مهمی است که به درستی توسط بخش کشاورزی پیگیری شده است.

وی اضافه کرد: اصلاح و جایگزینی باغات، توسعه باغات متحمل به خشکی، توسعه گلخانه و همینطور برنامه های افزایش بهره‌وری در انتقال آب (تجهیز و نوسازی سنتی، تجهیز و نوسازی مدرن، کانال‌های آبیاری عمومی، آبیاری تحت‌فشار، طرح‌های کوچک تامین آب، لوله‌گذاری، احیاء و مرمت قنوات، شبکه آبیاری درجه ۳ و ۴ و تسطیح لیزری) و در نهایت واردات آب در قالب مفهوم آب مجازی در راستای جلوگیری از اتلاف آب در محصولات پرآب بر از سایر فعالیت هایی است که در بخش کشاورزی در جهت صرفه جویی و مصرف بهینه آب می توان پیگیری کرد.

توسعه مصرف آب های خاکستری برای مصرف بهینه آب در بخش صنعت

معاون برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای اصفهان با تاکید بر اینکه بخش دیگری که باید در راستای صرفه جوئی در منابع آب باید مورد توجه قرار گیرد، بخش صنعت است، گفت: خوشبختانه در سال های اخیر اقدامات خوبی جهت کاهش اتلاف آب در این بخش به خصوص در بخش مصرف آب صنایع بزرگ و پرمصرف استان به عمل آمده است. از شاخص ترین اقدامات این بخش در راستای صرفه جوئی در مصرف آب می توان به خرید و تصفیه و جایگزینی پساب‌ها و توسعه استفاده از آب خاکستری و کاهش مصرف آب خام، کاشت گونه‌های گیاهی کم‌مصرف در فضای سبز محدوده صنایع بزرگ، بازچرخانی آب و پساب در برج‌های خنک‌کننده و بهبود فرایندهای تولید در راستای کاهش مصرف آب اشاره کرد.

استفاده از چمن های گرمسیری برای عبور از تنش کم آبی

وی با بیان اینکه اگرچه بخش فضای سبز در استان، نقش غالبی در مصارف آب نسبت به سایر بخش ها ندارد، گفت: صرفه جوئی در بخش فضای سبز می تواند تا حدود زیادی در عبور از تنش های ناشی از کم آبی موثر باشد.

ابراهیمی اظهار کرد: اصلاح الگوی کشت فضای سبز با دنبال کردن برنامه هایی مانند حذف چمن‌های اسپورت با نیاز آبی بالا و استفاده از گل‌های دائمی مقاوم به خشکی، چمن‌های گرمسیری، گیاهان پوششی و پیچ‌های زینتی مقاوم به خشکی، اعمال مدیریت ‌کم‌آبیاری به‌منظور پیشگیری از وقوع‌ خسارت‌ جبران‌ناپذیر به درختان ‌کهن‌سال فضای‌سبز، اقدامات اصلاحی شبکه‌های توزیع جهت کاهش هدرروی آب (ترمیم شبکه، شیر آلات و اتصالات و رفع هر گونه نشتی در شبکه)، انتقال زمان آبیاری از روز به شب و ساعات خنک شبانه روز در ماه‌های گرم سال، اعمال سیاست‌های تشویقی و تنبیهی جهت پیمانکاران فضای سبز در زمینه مصارف آب و همین طور استفاده از هر گونه منابع آب نامتعارف نظیر زه‌آب و یا پساب‌های قابل استفاده از راهبردهای موثر صرفه جوئی در این بخش است که توسط شهرداری های استان دنبال می شود.