نوغانداری کاشمر؛ پرمنفعت اما مغفول

این در حالی است که نوغانداری به خودی خود صنعتی پرمنفعت است زیرا کشاورزان در قالب یک فعالیت جانبی با پرورش کرم ابریشم و تکثیر پیله‌ تر که حاصلش نخ ابریشم است زمینه‌ساز تولید دست‌با‏فته‌های سنتی و هنری در قالب فرش‌ و تابلوفرش‌ ابریشمی را فراهم می کنند.

صنعت نوغانداری در مدت کوتاه ۴۵ روزه پرورش کرم ابریشم و تکمیل فرآیند آن با تولید نخ و پارچه ابریشمی به این ترتیب ارزش‌افزوده قابل توجهی داشته لذا شایسته توجه برای رفع مشکلات فعالان این حوزه و کمک به توسعه آن است.

مشکلات پرورش‌دهندگان کرم ابریشم

یکی از بانوان کاشمری دست‌اندرکار پرورش کرم ابریشم به خبرنگار ایرنا گفت: چند سالی است در فصل بهار در کنار فعالیت های معمول و روزمره به پرورش کرم ابریشم می پردازم اما این کار با دردسرهای خاص خود همراه است.

فاطمه فخرایی افزود: اداره جهاد کشاورزی کاشمر کرم ابریشم را در بین کشاورزان توزیع می کند بدون توجه به این که درخت توت به اندازه کافی وجود ندارد و این مهم ترین و اصلی ترین مشکل ماست.

وی ادامه داد: در گذشته در حیاط اکثر خانه‌ها درخت توت وجود داشت اما اکنون وضعیت متفاوت شده است و با کمبود درخت توت مواجیهم.

یک شهروند دیگر کاشمری که امسال کار پرورش کرم ابریشم را آغاز کرده نیز به خبرنگار ایرنا گفت: افراد علاقه‌مند به پرورش کرم ابریشم  کمتر آموزشهای لازم را برای این کار دیده‌اند و برخی افراد نیز بدون دیدن آموزش های کافی و با بیان نکردن مشکلات پیش روی پرورش دهندگان کرم، فقط بهره برداران را ترغیب به خرید تخم و گرفتن پیله می کنند.

مهدی قربانی افزود: برخی از دوستانم که سالهای گذشته بدون دریافت آموزش لازم به پرورش کرم ابریشم پرداختند با خسارات خیلی سنگینی مواجه شدند.

وی ادامه داد: توزیع نکردن تخم کرم ابریشم با کیفیت موجب بهره وری پایین شده و مشکلاتی را به وجود می آورد.

تاثیر نوغانداری بر رونق معیشت روستا

رییس اداره تولیدات دامی جهاد کشاورزی کاشمر هم به خبرنگار ایرنا گفت: صنعت نوغانداری علیرغم افول سال‌های قبل، با پیگیری وزارت جهادکشاورزی به سمت رونقی دوباره حرکت کرده است.

حسن حبیب‌نیا، نوغانداری را به خاطر ویژگیهایی همچون نقش جنبی و تکمیلی آن برای بخش کشاورزی، اشتغالزایی و کمک موثر به تأمین و افزایش درآمد خانوارهای روستایی و کشاورز بسیار قابل توجه ارزیابی کرد.

وی افزود: بی‌نیازی به سرمایه‌گذاری فراوان، بازگشت سریع سرمایه، کوتاهی دوره پرورش کرم ابریشم در حداکثر ۴۵ روز زمان کاری و امکان فعالیت افراد مسن، جوانان و زنان خانه‌دار روستایی در این عرصه از دیگر مزیتهای صنعت نوغانداری است.

رییس اداره تولیدات دامی اداره جهاد کشاورزی کاشمر گفت: منبع اصلی تغذیه کرم ابریشم، برگ درخت توت است که خشکسالی‌های یک دهه اخیر باعث شده تا منبع اصلی تغذیه کرم ابریشم کم شود.

حبیب نیا افزود: البته کشت درخت توت در اغلب خاک‌ها امکان‌پذیر است و می‌توان به‌عنوان تنها غذای موردنیاز کرم ابریشم در حاشیه آب راه‌ها، حاشیه روستاها و اطراف مزارع کشاورزی و زمین‌های کم بازده و جوار خانه‌ها اقدام به کاشت آن کرد.

وی به مزیت تولید پیله‌های ابریشم اشاره و بیان کرد: با توجه به اعلام خرید با قیمت تضمینی پیله ابریشم، تولیدکنندگان به‌راحتی تولیدات خود را به فروش می‌رسانند و حتی بخش خصوصی برای خرید بیش از قیمت تضمینی اعلام شده و پرداخت نقدی بهای محصول به کشاورزان اقدام می‌کند.

رییس اداره تولیدات دامی اداره جهاد کشاورزی کاشمر گفت: با تلاش و حمایت انجام شده خوشبختانه شاهد رونق این صنعت هستیم به‌طوری‌که ۸۵ درصد نوغانداران در کوهسرخ فعالند و اشتغال زایی خوبی برای مردم منطقه به همراه دارد.

حبیب نیا به کاهش فعالیت کشاورزان ظرف ماههای فروردین و اردیبهشت در باغ و مزارع و فراغت آنها برای پرورش کرم ابریشم و کسب درآمد اشاره و بیان کرد: صنعت نوغانداری باید در زمره مشاغل خانگی دیده شود و با پرداخت تسهیلات به زنان خانه‌دار برای خرید و تهیه مواد اولیه و خرید درختان توت به آنها کمک شود زیرا موجب اشتغال‌زایی آنان می‌شود.

اشتغالزایی صنعت نوغانداری 

مدیر جهاد کشاورزی کاشمر نیز به خبرنگار ایرنا گفت: پرورش کرم ابریشم برای تولید تجاری ابریشم، از سال‌های دور در این شهرستان رواج داشته و بخش مهمی از اشتغال جامعه زنان روستایی را در تعداد زیادی از روستاهای بخش کوهسرخ به‌ویژه روستاهایی مانند طرق، قراچه، پایین دره، کریز و موشک و هم‌چنین روستاهای نای و فرشه از بخش مرکزی را به خود اختصاص داده است.

حسین محمدی به برنامه جهاد کشاورزی برای توسعه کاشت درختان توت و کمک به کشاورزان در این حوزه اشاره و بیان کرد: در راستای حمایت از نوغانداران شهرستان تعداد دو هزار و ۵۰۰ اصله نهال درخت توت در بین نوغانداران در اسفندماه به صورت رایگان توزیع شد.

وی ادامه داد: بیشترین نوغانداران در بخش مرکزی کاشمر فقط در دو روستا فعالند ولی به دلیل بارندگی‌های امسال و سرسبزی بهتر، درختان توت در بخش کوهسرخ افراد بیشتری در این بخش برای پرورش کرم ابریشم اقدام کرده‌اند.

مدیر جهاد کشاورزی کاشمر گفت: جهادکشاورزی با اشراف بر فعالیت نوغانداران شهرستان که جمعیتی حدود چهار هزار و ۸۸۰  نفر را شامل می‌شود با همکاری شبکه دامپزشکی شهرستان اقدامات آموزشی و ترویجی متعددی را به خصوص در مورد وضعیت بهداشت و ضدعفونی جایگاه‌ها انجام داده است گرچه قرار بر تداوم کلاس‌ها بود ولی به علت بروز شیوع ویروس کرونا برگزاری کلاس‌ها از ابتدای امسال امکان‌پذیر نبود.

محمدی افزود: امسال تعداد هزار و ۴۰۰ جعبه نوغان به شهرستان کاشمر وارد شده که نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش داشته که هر جعبه تخم نوغان با قیمتی معادل ۷۵ هزار ریال در اختیار پرورش‌دهنده قرار گرفته است که نرخ آزاد هر جعبه ۳۶۰ هزار ریال بوده و مابه ‏التفاوت مبلغ توسط دولت پرداخت می‌شود.

وی ادامه داد: میانگین تولید هر جعبه نوغان ۳۵ کیلوگرم برآورد می‌شود که با احتساب میانگین قیمت ۷۳۰ هزار ریال به ازای هر کیلو پیله تر و تولید ۴۹ هزار کیلوگرم پیله تر در سال ۹۹ درآمد ناخالصی بالغ بر ۳۵میلیارد ریال را به همراه دارد.

مدیر جهاد کشاورزی کاشمر به افزایش عملکرد دو تنی امسال در تولید پیله تر ابریشم نسبت به پارسال در این شهرستان اشاره و اظهار امیدواری کرد که با افزایش آگاهی و اطلاعات نوغانداران در زمینه پرورش و همچنین نگهداری درختان توت و کاهش خسارات ناشی از عدم رعایت نکات بهداشتی، شاهد افزایش عملکرد و بهبود وضعیت درآمدی این قشر از کشاورزان باشیم به‌نحوی‌که در آینده بخش بیشتری از جامعه کشاورزان به این صنعت روی آورند.

شهرستان کاشمر با ۲۰ هزار خانوار بهره‌بردار در بخش کشاورزی دارای ۱۲ هزار و ۷۰۰ هکتار زمین زراعی و ۳۲ هزار و ۴۰۰ باغ است.

مرکز این شهرستان ۱۶۵ هزار نفری در فاصله  ۲۲۸ کیلومتری جنوب غرب مشهد واقع است.

کاشمر مرکب از دو بخش و ۳۵ روستاست و ۶۱ هزار نفر از جمعیت این شهرستان ساکن روستاهای آن هستند.