بهبود شرایط تکثیر طبیعی ماهیان خزری در رودخانه‌های مازندران
دائمی شدن دبی آب،جلوگیری از برداشت بی رویه شن و ماسه و صید غیرمجاز ، ایجاد مسیر ویژه ماهی رو به سمت بالادست و حفاظت از ماهیان مولد با استقرار یگان‌های حفاظت در تمامی رودخانه‌های شیلاتی مازندران سبب شد تا امسال شرایط برای تکثیر طبیعی ماهیان خزری بهبود چشم‌گیری یابد.
طبق بررسی علمی شیلات مازندران ؛ به رغم این که تا ۹۰ درصد ماهیان دریای خزر رودکوچ هستند اما در ۲ دهه اخیر به دلایل مختلف شرایط برای تکثیر طبیعی ماهیان در رودخانه ها از بین رفته بود،اما در ۲سال اخیر با بهبود وضعیت طبیعی و همکاری دستگاه های اجرایی مرتبط،تخم ریزی ماهیان در رودخانه ها امن تر و در واقع بهبود یافته است.
همه ساله از اواخر اسفند ماه مهاجرت ماهیان استخوانی بویژه ماهی سفید و کپور از آب های دریای خزر به سمت رودخانه ها برای تخم ریزی آغاز می شود و تا اواسط خرداد ماه ادامه می یابد.
طی سال های گذشته کم آبی و عمق کم آب در رودخانه ها سبب شد تا علاوه بر برداشت بی رویه شن و ماسه ،آلودگی های صنعتی و کشاورزی نیز بیشتر از گذشته خود را نشان بدهد و این مساله موجب کاهش مهاجرت ماهیان مولد در رودخانه ها شد ،اما وضعیت مناسب بارندگی و حتی سیلاب سال گذشته سبب افزایش و دائمی شدن دبی آب در رودخانه های مازندران شده است.
کم آبی و حتی خشکسالی طی ۱۰ سال اخیر در کشور و استان مازندران سبب شد تا بسیاری از رودخانه های استان حتی آب زیست محیطی خود را نداشته باشند و در نتیجه کوچ ماهی های مولد به سمت رودخانه های بالا دست دچار مشکلات زیادی شده بود.
از آن جایی که رودخانه های مازندران نقش مهمی در آبیاری ۴۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی استان مازندران دارند و در واقع عمده کشاورزی بویژه ۲۳۰ هزار هکتار زمین شالیزاری از طریق سردهنه ها و ایجاد بندهای مختلف در مسیر رودخانه ها انجام می شود ، همواره مسیر کوچ ماهیان به سمت بالا دست رودخانه با چالش مواجه می شود که با تدابیر شیلات و با همکاری شرکت آب منطقه ای مسیر کوچ رو در رودخانه های شیلاتی استان ایجاد شده است.
از سوی دیگر شورای حفظ بیت المال مازندران به ریاست رئیس کل دادگستری استان موضوع حفاظت از رودخانه های شیلاتی را به صورت جدی در چند سال اخیر مورد توجه قرار داد به طوری که طبق مصوبه این شورا دستگاه قضائی با عوامل تهدید کننده سلامت ماهیان در زمان تخم ریزی در رودخانه های این استان برابر قانون برخورد می کنند.
مازندران ۱۲۰ رودخانه اصلی و فرعی دارد و بر اساس تعریف شیلات مازندران ۲۳ رودخانه منتهی به دریای خزر در استان از جمله تجن ، تلار ، هراز ، بابلرود، چشمه کیله به عنوان رودخانه های شیلاتی محسوب می شوند.
تکثیر طبیعی بچه ماهی درمراکز بازسازی برای کمک به توسعه پایدار صید وصیادی یکی از اولویتهای کاری شیلات مازندران است و همسو با این رویکرد معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات مازندران اعلام کرد که همه فعالیت های شیلاتی امسال در قالب طرح های تکثیر طبیعی تا ۴۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافت.
دکتر قاسم کریم زاده روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اظهار این که پیش بینی می‌شود امسال بیش از ۲۵ میلیون قطعه بچه ماهی سفید حاصل از تکثیرطبیعی دررودخانه‌های منتهی به دریای خزر در استان رهاسازی شود ، گفت: در فصل صید گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا , صید ماهیان استخوانی درمازندران دچارنوساناتی بوده است , ولی تلاش ومشارکت جامعه صیادی استان درکنار شیلات مازندران برای کمک به تکثیرطبیعی وبازسازی ذخایرآبزیان گسترده و ستودنی بوده است .
معاون صیدو بنادر ماهیگیری شیلات مازندران با اشاره به رودکوچ بودن ۹۰ درصد آبزیان دریایی و افزایش ۴۵ درصدی فعالیتهای تکثیرطبیعی ماهیان درجامعه صیادی تعاونیهای پره استان توضیح داد: احداث استخرتکثیر طبیعی دراراضی جایگاههای صیدپره از۲۷ واحد سال قبل به ۴۲ واحد, ایجادشیل در رودخانه‌ها از ۱۸ به ۲۰ رشته ونیز طرح حفاظت ازمهاجرت ماهیان مولد به مناطق بالا دست از یک به ۳ رشته رودخانه افزایش یافت.
وی با بیان این که این فعالیت ها فقط در قالب طرح تکثیر طبیعی و رها سازی شیلات است، اظهار داشت: به طو ریقین با دائمی شدن آب و استقرار یگان حفاظت آبزیان در کنار ماموران محیط زیست شرایط برای مهاجرت ماهاین در همه رودخانه ها مهیاتر شده است .
کریم زاده هدف ازاین اقدام را کمک به تکثیر طبیعی و بازسازی ذخایرآبزیان دریایی, تثبیت اشتغال واشتغال زایی جدید, درآمدزایی, تامین بحشی از پروتیین جامعه برشمردو تصریح کرد: امیدواریم باتلاش کارشناسان شیلات و نیز همت و همدلی جامعه صیادی باتکثیرطبیعی ورهاسازی بچه ماهیان به دریا ، بتوانیم رونق صیدو صیادی و جهش تولید را محقق سازیم.
همسو با رویکرد بازسازی به روش طبیعی و مصنوعی با هدف حفظ ذخایر دریای خزر تکثیر و رها سازی بچه ماهی به ویژه سفید و کپور هر ساله در دستور کار شیلات مازندران قرار می گیرد که از نیمه دوم اسفند به ۲روش شیل گذاری (رها کردن ماهیان مولد در مناطق مشخصی از رودخانه های شیلاتی) و ایجاد استخر در کنار اتحادیه های صیای پره مستقر در ساحل دریای خزر صورت می گیرد.
معیشت بیش از چهار هزار و ۲۰۰ ماهیگیر در قالب ۵۴ شرکت تعاونی صیادی پره در مازندران از طریق صید در دریای خزر تامین می شود.صید ماهیان استخوانی در دریای خزر در مازندران هر ساله از بیستم مهر آغاز می شود و تا اواخر فروردین ادامه می یابد.
گونه های کفال، ماهی سفید و کپور عمده ترین ماهیان استخوانی دریای خزر هستند که توسط ماهیگران صید و در بازار عرضه می شود.
