مزایا و معایب کشت نایلونی و استفاده از مالچ پلاستیکی چیست

مالچ پلاستیکی محصولی است که از آن برای پوشاندن خاک مزرعه و یا فضای سبز در نوعی از کشت و کار که به کشت نایلونی یا کشت زیرپلاستیکی مشهور شده بهره می‌برند و با این روش کشت به مقابله با رشد علف‌های هرز، تبخیر آب، فرسایش خاک و غیره می‌پردازند. همچنین این لایه می‌تواند به عنوان مانعی در مقابل خروج ترکیباتی ازجمله متیل بروماید از خاک که گازی سمی و مضر برای لایه‌ی ازن است و جهت دفع برخی آفات کاربرد دارد عمل کند. در بیشتر مواقع کشت نایلونی برای کشت محصولات جالیزی و سبزیجات در ابعاد وسیع، و معمولا در کنار و همراه آبیاری قطره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اولین بار ایده‌ی استفاده از پوشش‌های پلاستیکی در دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی توسط یکی از محققان دانشاه کنتاکی آمریکا مطرح شد. در این روش سطح خاک مزرعه که به صورت جوی و پشته خاک‌ورزی شده با مالچ‌های نایلونی پوشیده می‌شود، بخش‌های جوی برای محکم شدن مالچ با لایه ای از خاک پوشانده شده و در پشته‌ها بسته به محصول کاشته شده شیار یا سوراخ‌هایی جهت کشت بذر در نایلون ایجاد می‌گردد.

مالچ های پلاستیکی با جذب انرژی خورشید و کم کردن تهویه، موجب گرم‌تر شدن خاک و حفظ گرما می‌شوند و درنتیجه می‌توانند از جوانه‌های تازه کاشته شده گیاهان در مقابل سرماهای بهاره محافظت کنند. کشاورزان در این روش کشت می‌توانند محصولات خود را زودتر کشت کرده و زودتر نیز برداشت نمایند و بدین ترتیب با عرضه زودهنگام محصول به بازار قبل از دیگران امتیازی رقابتی کسب نمایند. همینطور چنانکه گفته شد این پوشش می‌تواند از تبخیر بی‌رویه آب نیز جلوگیری کرده و بدین نحو از مصرف آب بکاهد. همراهی این روش کشت با آبیاری قطره‌ای ضمن کاهش مصرف آب از شسته شدن مواد مغذی خاک نیز جلوگیری می‌کند. البته مالچ ها -مخصوصا انواع تیره‌‌تر آن- گیاهان دیگر را از فتوسنتز بازمی‌دارند و لذا به این طریق جلوی رشد علف‌های هرز و مصرف آب و مواد مغذی خاک توسط آنها را می‌گیرند.

بعد از به عمل آمدن محصول، مالچ های نایلونی مانع تماس میوه ها با سطح خاک می‌شوند و این می‌تواند به افزایش کیفیت محصول نهایی کمک نماید. آنچنان که اشاره شد کشت نایلونی می‌تواند از خاک در مقابل فرسایش بادی و خاکی نیز جلوگیری نماید و همینطور شرایط بهتری را برای رشد و گسترش ریشه‌ها فراهم آورد. مالچ های پلاستیکی در ابعاد، ضخامت و رنگ های مختلفی در بازار موجود می‌باشند.

توضیحات بالا در مورد محسنات کشت نایلونی هرچقدر هم که قانع کننده به نظر برسد اما نمی‌تواند معایب آنرا کم اهمیت جلوه بدهد. علی‌رغم مزایای ذکر شده انتقادهای زیادی نیز به این نحو کشت و کار وارد شده است. اساسا گفته می‌شود مالچ های پلاستیکی مخاطرات محیط زیستی فراوانی همراه خود دارند.  با توجه به هزینه‌بر و سخت بودن جمع آوری پلاستیک ها از مزارع معمولا کشاورزها به‌خصوص آنهایی که زمین‌ها را برای دوره‌ی محدودی اجاره کرده‌اند ترجیح می‌دهند این پلاستیک ها را به حال خود رها کرده و یا در خاک دفن نمایند که این به مرور آسیب‌های جبران ناپذیری به مزارع و طبیعت وارد خواهد آورد. باقی ماندن نایلونها بغیر از مسائل محیط‌زیستی از کیفیت خاک می‌کاهد، مانع عملکرد مناسب گاو‌آهن‌ها و سایر ماشین‌های زراعی می‌شود و حتی ممکن است به سمی شدن خاک و درنتیجه غیرقابل کشت شدن آن بیانجامد.

با توجه به اینکه این روش کشت در ایران با اقبال فراوانی مواجه شده و بیش از پیش در حال رواج یافتن است و حتی در بعضی مناطق نزدیک نیمی از مزارع با نایلون های مذکور پوشیده شده‌اند، برخی صاحب‌نظران، فعالان محیط زیست و مسئولین کشاورزی به تکاپو افتاده‌اند تا با آگاهی رسانی و ارائه‌ی راه‌های جایگزین، کشاورزان را از استفاده از این روش کشت منصرف نمایند. زمزمه‌هایی هم از ممنوعیت‌ها و پرونده سازی برای کشاورزان متخلف در گوشه و کنار کشور و در مناطق کشاورزی مختلف به گوش می‌رسد. به هرروی لازم است که کشاورزان قبل از استفاده از این روش کشت از مخاطرات آن و قوانین مصوب آگاه بوده و قبلا به امکان و راه‌های جمع‌آوری این نایلون‌ها نیز اندیشیده باشند.