گردشگری کشاورزی، مکمل اقتصاد روستایی

گردشگری کشاورزی به ‌گونه‌ای از گردشگری اطلاق می‌شود که هدف از سفر، بازدید (به‌صورت تفریحی یا علمی) از مزارع کشاورزی، باغ‌ها و دامپروری‌ است که فرد بازدیدکننده از نزدیک و به صورت زنده از تمامی مراحل تولید تا فرآوری محصولات، دانش کسب کرده یا به ‌صورت فعال در بخشی از فعالیت مشارکت می‌کند. برای آشنایی بیشتر با این صنعت نوپا با کارشناس گردشگری اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی‌ ‌استان کرمانشاه به گفت و گو نشستیم.
محمدجواد عظیمی در تعریف گردشگری کشاورزی این چنین گفت: از آنجا که بیشتر مزارع و باغ‌ها در روستاها واقع‌اند، گردشگری کشاورزی زیرمجموعه گردشگری روستایی قرار گرفته است که این خود به مسئولیت‌ پذیری و کسب منفعت جامعه محلی اشاره دارد.
او ادامه داد: در گردشگری کشاورزی است که گردشگر از محصولات مزارع به ‌صورت مستقیم خرید می‌کند، در چیدن و بسته‌بندی محصولات مانند پرتقال، کیوی، خیار، گوجه فرنگی، چای، گلاب و… به باغداران و زمین ‌داران کمک می‌کند، با نحوه عسل ‌گیری از کندوها آشنا می‌شود، در آیین‌ها و مراسم مربوط به زمین‌داری و باغداری از جمله آیین‌های مربوط به دعای شکرگزاری و جشن‌های برداشت محصول شرکت می‌کند، پشت فرمان وسایل نقلیه کشاورزی می ‌نشیند و از لذت اسب‌ سواری یا ماهیگیری در روستا بهره‌مند می‌شود. در نهایت شب را هم در اقامتگاه‌های محلی یا کمپ‌های تدارک دیده اقامت می‌ کند و با کوله‌باری از خاطره و میراثی از درآمد و کمک اقتصادی به جامعه محلی به دیار خود باز می‌گردد.
عظیمی در ادامه با بیان اینکه بسیاری از مردم، به دنبال فرار از شلوغی و آلودگی زندگی شهری و بازگشت به طبیعت هستند، گفت: در نتیجه، این اشتیاق منجر به محبوبیت کشاورزی در میان گردشگران می شود. حتی در ایران نیز گردشگران خارجی برای آشنایی با کاشت محصولاتی همانند زعفران یا زندگی در خانه های روستایی به روستاهای ایران سفر می کنند.
او معتقد است؛ گردشگری کشاورزی یک منبع مهم درآمد روستائیان به شمار می رود به نحوی که در کشورهای توسعه یافته کاملا شناخته شده، رایج و مقبول است و به عنوان الگوی پایدار مناطق روستایی اهمیت بسیار زیادی دارد.
به گفته این کارشناس گردشگری، روستاهای استان کرمانشاه به واسطه گردشگری کشاورزی می توان از رکود، ایستایی و انزوا خارج شوند و به موجب ایجاد فرصت های شغلی جدید شاهد مهارت معکوس روستائیان باشیم.
عظیمی با بیان اینکه هر روستا به مثابه یک واحد تولیدی، زراعی، باغی و دامی تلقی می شود، اضافه کرد: استان چهارفصل کرمانشاه با داشتن ۸۶ دهستان و ۲ هزار و ۵۹۸ روستا و در کل ۲۶ درصد جمعیت روستایی استان یک ظرفیت بسیار قابل توجه در حوزه گردشگری کشاورزی دارد.
او از جمله جنبه های گردشگری کشاورزی به آموزش، تفریح و سرگرمی، بازاریابی، تبلیغات،درمانی به معنای دوری از استرس ها و فشارهای ناشی از زندگی ماشینی و هوای آلوده کلان شهرها، رونق کسب و کارهای حوزه صنایع دستی اشاره کرد که می توان جوامع محلی از ثمرات و بهره های گردشگری کشاورزی منتفع شوند.
تنوع در اقتصاد روستایی، احیا و بازسازی نواحی روستایی، ارتقا کیفیت زندگی روستائیان و افزایش سطح امنیت اجتماعی از دیگر مواردی بود که عظیمی از آنها به عنوان توسعه گردشگری روستایی یاد کرد.
این کارشناس گردشگری در ادامه گفت: ۹۴۹ هزار و ۱۸۰ هکتار اراضی زراعی و باغی و نیز چهار میلیون و ۶۱۳ واحد دامی فعال ظرفیت عظیم گردشگری کشاورزی استان کرمانشاه را نشان می دهد.
او اضافه کرد: ۴۳ هزار و ۱۸۰ هکتار از اراضی فوق از باغات است که در این رابطه ۹ هزار و ۳۱۴ هکتار باغ انگور، سه هزار هکتار باغ سیب، ۸۹۶ هکتار باغ انار، ۹۶۷ هکتار باغ زیتون متمرکز در دالاهو، هشت هزار و ۹۶۵ هکتار باغ گردو و هفت هزار و ۷۰۰ هکتار باغ گیلاس متمرکز در شهرستان صحنه قرار دارد.
این دانش آموخته دکترای دانشگاه تهران در ادامه گفت: علاوه بر موارد فوق در استان کرمانشاه نزدیک به ۱۰۰ هزار هکتار گون زار وجود دارد که عملیات فرآوری کتیرا (محصولی که از گون به دست می آید و کاربردهای درمانی و صنعتی بسیاری دارد) خود یک جاذبه گردشگری در حوزه کشاورزی است.
به گفته عظیمی؛ بهترین نخود ایران را می توان از کشتزارهای استان کرمانشاه برداشت کرد که یک سوم محصول نخود ایران به حساب می آید.
او تصریح کرد: وقتی از سمت همدان وارد استان کرمانشاه می شویم تا آخرین شهرستان مرزی یعنی قصرشیرین ما شهرستان هایی را ملاحظه می کنیم که هرکدام در داشتن محصولاتی زبانزد هستند. در شهرستان کنگاور به گردو، انگور گودین، در شهرستان صحنه برنج، گیلاس و گردو، در هرسین پیاز قرمز و زرد که عمدتا به کشور عراق صادر می شود، در سنقروکلیایی تخمه آفتابگردان که شهر کشوری دارد، در روستای کندوله انگور، جوانرود سقز، دالاهو زیتون، کرند انجیر، پاوه انار و رب انار، قصرشیرین لیموشیرین و کاهو و بادمجان می توان ملاحظه کرد.
به اعتقاد دولتمردان، کشاورزی بزرگترین فرصت کرمانشاه برای اشتغال زایی و کسب درآمد است که با مدیریت برنامه ریزی شده و تبلیغات حرفه ای دستیابی به این مهم به عنوان مکمل اقتصاد روستایی دشوار نمی نماید.

استان کرمانشاه دارای ۱۴ روستای گردشگری پیران در سرپل ذهاب، حریر در دالاهو، کندوله در صحنه، هجیج، خانقاه و شمشیر در پاوه، سراب هرسم و سرخه دیزه در اسلام آبادغرب، شالان در دالاهو، فش در کنگاور، نوژی وران در هرسین، ورمقان و چرمله علیا در سنقروکلیایی و روستای گلین در گیلانغرب ذکر کرد.
وجود چهار هزار و ۲۰۰ اثر ثبت شده ملی، یک اثر ثبت شده جهانی و ده ها اثر گردشگری که هنوز به ثبت نرسیده اند حاکی از استعداد بالای کرمانشاه در بخش گردشگری است.
بیستون و طاق بستان، معبد آناهیتا، طاق گرا، گور دخمه اسحاق وند، تکایای بیگلربیگی و معاون الملک، بوستان کوهستان، بازار سنتی، سراب های نیلوفر، هرسین، صحنه، روانسر، غار قوری قلعه، غار پراو، کاروانسراهای شاه عباسی و ماهیدشت، آبشار پیران و … از مهمترین آثار تاریخی و طبیعی گردشگری در استان کرمانشاه است.
استان کرمانشاه ۲ میلیون نفر جمعیت ساکن در ۲ هزار و ۵۹۵ روستا و ۳۴ شهر دارد.