رونق پنبه‌کاری، راهبرد بومی توسعه و کاهش بیکاری گلستان
توسعه کشت پنبه با ارائه مشوق و بسته‌های حمایتی یکی از راه‌های اثر بخش توسعه اقتصادی، کاهش بیکاری گلستان، رونق دوباره صنایع وابسته و صادرات این محصول استراتژیک است که ارائه بذرهای پرمحصول و پیگیری برای احداث کارخانه نساجی، راه رسیدن به این هدف‌ها را کوتاه‌تر می‌کند.
پنبه در کنار پشم و ابریشم پر مصرف ترین الیاف صنعت نساجی جهان محسوب می شود که برخی ویژگی ها مانند سبک و نرم بودن فیبرهای آن سبب محبوب شدن منسوجات تولیدی از پنبه شده است.
حدود ۳۰ درصد از اراضی زراعی ۶۶۷ هزار هکتاری گلستان تا چند دهه قبل به زیر کشت پنبه می رفت و در مجموع تا ۱۸۸ هزار هکتار از اراضی حاصلخیز استان هر ساله پنبه‌کاری می شد که نقش موثری در تولید و اشتغال منطقه داشت به طوری که کارگرانی از دیگر استان ها چند ماه از سال را به کار در ده ها کارخانه پنبه پاک‌کنی منطقه مشغول بودند.
کمبود نیروی کار در مزارع، بالا بودن هزینه تولید و طولانی بودن دوره رشد گیاه و برداشت محصول (حدود هشت ماه)، پایین بودن قیمت تضمینی خرید، حمایت ضعیف از این محصول استراتژیک و واردات آن سبب کاهش کشت پنبه در گلستان شد به نحوی که سطح زیر کشت این محصول از ۱۸۸ هزار در دهه های قبل به حدود ۱۰ هزار هکتار تا چند سال گذشته کاهش یافت.
در سال‌های اخیر دولت با ارائه بسته حمایتی و مشوق‌های گوناگون برای رونق دوباره کشت این محصول استراتژیک گام برداشت که نتیجه آن رشد اراضی زیر کشت و تلاش برای احداث کارخانه ریسندگی در علی‌آبادکتول ، حمایت از کارخانجات پنبه پاک کنی موجود و کمک به نوسازی ادوات این صنعت و رونق دوباره کشت طلای سفید در گلستان است.
مراد خان‌عبدل از زارعان پنبه کار کردکوی به خبرنگار ایرنا گفت: تهیه و رونمایی از بذرهای الیت و باکیفیت برای پنبه که دولت طی سال های اخیر انجام داده، اقدام خوبی است اما این تلاش‌ها وقتی به ثمر می نشیند که قیمت محصول تولیدی با دخل و خرج کشاورز متناسب باشد.
وی بیان کرد: در حال حاضر درآمد ناشی از کشت یک هکتار پنبه از سایر محصولات پایین تر است و در این شرایط کشاورزان انگیزه زیادی برای کشت این محصول ندارند.
خان‌عبدل ادامه داد : گرانی نهاده های زراعی مانند کود و سم دیگر عامل رویگردانی کشاورزان از کشت پنبه است که این عوامل در کنار افت کیفیت برخی نهاده ها، کشاورزانی که در سال های گذشته به کشت پنبه مشغول بودند را برای کاشتن محصولات دیگر ترغیب کرد.
وی گفت: احیای این محصول استراتژیک نیازمند حمایت جدی دولت در تعیین قیمت مناسب خرید و همچنین کاهش دوره کشت با انجام تحقیقات کارشناسی است که در آن صورت اراضی کشاورزی گلستان بار دیگر به کشت پنبه اختصاص خواهد یافت.
به گفته وی هر هکتار پنبه به طور معمول برای چهار تا ۶ نفر فرصت شغلی ایجاد می کند که رونق آن می توان گام موثری برای کاهش بیکار در منطقه باشد.
طبق گزارش شرکت تعاونی کشاورزی پنبه و دانه های روغنی منطقه گرگان، در پایان کشت سال گذشته، هر کیلوگرم وش پنبه بین ۹۰ تا ۱۱۷ هزار ریال از کشاورزان خریده شد که به‌گفته کشاورزان به دلیل نوسانات ارزی و افزایش هزینه ها این نرخ باید تا ۵۰ درصد افزایش یابد .
از حدود ۴۰ کارخانه پنبه پاک کنی موجود در گلستان، اکنون کمتر از انگشتان یک دست فعال مانده اند و در کنار آن نیز چند واحد تولید روغن کشی از پنبه دانه و دانه روغنی سویا به همراه یک واحد تولید نخ فعالیت دارند.
به گزارش ایرنا براساس اعلام سازمان جهادکشاورزی گلستان در سال زراعی۹۷ حدود ۱۰ هزار و ۶۲۱ هکتار، در سال زراعی ۹۸ حدود ۱۷ هزار و ۱۰۰ هکتار و در سال زراعی گذشته هم افزون بر ۲۱ هزار هکتار از اراضی استان به کشت پنبه اختصاص یافت.
استاندار گلستان چندی قبل گفته بود: با توجه به سابقه درخشان این استان در زراعت پنبه، برنامه ریزی لازم برای افزایش سطح زیرکشت و استفاده از ارقام پر بازده باید بیشتر از این در دستور کار قرار گیرد.
هادی حق شناس اظهار داشت: تاکنون اقدام موسسه تحقیقات پنبه گلستان برای احیای زراعت در این استان بسیار حایز اهمیت بوده اگرچه مسائل اقتصادی مشکلاتی را در راه توسعه کشت هایی همچون پنبه ایجاد کرده ولی رشد تولید در واحد سطح با استفاده از ارقام جدید می تواند کشاورزان منطقه را به کشت بیشتر و پربازده ترغیب کند.
وی بیان کرد: از طرح های تحقیقاتی در حوزه زراعت پنبه حمایت همه جانبه می شود چون معرفی ارقام جدید افزایش عملکرد تولید را در واحد سطح همراه داشته و توسعه آن برای استان گلستان مقرون به صرفه است.
علی موسی‌خانی رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان پیش بینی کرد که امسال حدود هزار و ۱۰۰ تن بذر پنبه از ارقام گلستان، لطیف، حکمت و تابان در افزون بر ۲۱ هزار هکتار سطح زیر کشت پنبه استان کشت شود.
وی ادامه داد: احیای مجدد کشت پنبه در گلستان که دارای زیرساخت های لازم ازجمله کارخانه های پنبه پاک کنی و روغن کشی است، می تواند به رونق تولید، بهبود شرایط اقتصادی و افزایش درآمد کشاورزان و مهمتر از آن به اشتغال جوانان این استان کمک زیادی نماید.
به گفته وی، بخش قابل توجهی از پنبه کشت شده گلستان در قالب محصول دوم پس از برداشت گندم صورت می گیرد و کشاورز می تواند تا قبل از زمان کشت محصولات پاییزه، محصول پنبه خود را برداشت نماید.
اقلیم متنوع، زمین های زراعی مستعد، وجود مرکز تخصصی تحقیقات پنبه کشور، استقرار کارخانه های پنبه پاک کنی و روغن کشی، واحد ریسندگی و بافندگی علی آباد از جمله ظرفیت های سرمایه گذاری برای احیای زراعت پنبه در گلستان است.
کشت پنبه در گلستان هر ساله با مساعد بودن شرایط آب و هوایی از اردیبهشت ماه با ریختن بذر آغاز و با برداشت محصول از مهر تا اواخر دی ماه به پایان می رسد.
گلستان در گذشته به دلیل زمین های فراوان زیر کشت پنبه و تولید زیاد این محصول به سرزمین طلای سفید مشهور بود که پس از چند سال وقفه بار دیگر کشت آن در حال رونق گرفتن است.
استان مرزی گلستان دارای ۶۶۷ هزار هکتار زمین زراعی حاصلخیز است که هر ساله به زیر کشت محصولات زراعی مختلف از جمله پنبه می‌رود.
