پرورش سبزیجات “اسفناج”

اسفناج گیاهی یکساله و دوپایه با برگ هایی به رنگ سبز تیره می باشد كه دارای ریشه های عمیق است.

اين گياه پس از سبز شدن بذور به تولید برگ های قاعده ای موسوم به “روزت” ( rosette ) می پردازد.

برگ های این گیاه در ارقام مختلف دارای شکل ها (تخم مرغی ، بیضوی ، نیزه ای) و رنگ های متفاوتی هستند.

پهنک برگ ها صاف یا چین دار و کناره برگ ها به صورت صاف یا دندانه دار می باشند.

هوای گرم باعث به گل نشستن ، کند شدن رشد و تند شدن طعم برگ های اين گیاه می شد.

هر چه طول مدت روشنائی روز بیشتر باشد، گیاه اسفناج زودتر به گل می نشیند.

ساقه گلدهندۀ اسفناج از نوع برافراشته است و ارتفاع آن تا یک متر می رسد.

گل های اسفناج بسیار کوچک ، خوشه ای و به رنگ سبز هستند.

گل های نر و ماده اسفناج بطور جداگانه بر روی دو بوته مختلف از همین گیاه ظاهر می گردند و توسط حشرات تلقیح می شوند. اسفناج های یکپایه هم در طبیعت مشاهده شده اند.

پایه های نراسفناج پس از گرده افشانی از بین می روند ولی پایه های ماده همچنان باقی می مانند تا تولید بذر نمایند.

اسفناج دارای دو نوع متمایز است:

الف)اسفناج تیغ دار که دارای بذور خاردار ، برگ های کوچک و محصول دهی کمتر است.

ب)اسفناج بدون تیغ که دارای بذور گرد ، صاف و فاقد خار با برگ های بزرگتر و بوته های قوی تر می باشد.

اسفناج در شرایط سردسیر و خنک به خوبی پرورش می یابد درحالیکه در شرایط خشکی و گرما بزودی ضایع می شود.

اسفناج خاک های سبک و حاصلخیز با زهکشی خوب و PH 6-7  را می پسندد.

بوته های اسفناج تا سرمای ۱۰ – درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.

اسفناج خواهان مقدار فراوانی از عنصر ازت است که باید به میزان کافی از طریق افزودن کودهای آلی و شیمیائی تأمین گردد.

بذوراسفناج را در ماههای شهریور و مهر کشت می کنند و محصول آن را در اوایل بهار برداشت می نمایند.

اسفناج را اگر در بهار بکارند، پس از سبز شدن بوته ها در زمانی اندک به بذردهی می نشیند و ضایع می گردد.

برای کاشتن هر هکتار به ۴۰ – ۳۰ کیلوگرم بذراسفناج نیاز می باشد.

زمین مورد نظر را ابتدا شخم می زنند سپس با دیسک و ماله هموار می سازند.

بذرها را به صورت ردیفی یا دستپاش کشت می کنند سپس بلافاصله آبیاری انجام می گیرد.

دوره رشداسفناج ۶۰ – ۴۰ روز است.

فاصله کاشت در روش خطی ۳۰ سانتیمتر با فواصل بوته ای ۱۰ ساتیمتر بر روی خطوط است.

مقدار بذور در روش خطی ۱۵ – ۱۰ کیلوگرم در هکتار و در روش دستپاش ۲۰ – ۱۵ کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته می شود.

کنترل علف های هرز و آبیاری کافی بسیار ضرورت دارند.

مقدار مناسب کودها برای پرورش گیاه اسفناج عبارتند از :

الف) کودهای دامی پوسیده ۳۰ – ۲۰ تن در هکتار در زمان کاشت

ب) کود شیمیائی ازته ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار طی چند مرحله

پ) کود شیمیائی فسفره ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت

ت) کود شیمیائی پتاسه ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت

اسفناج را زمانی برداشت می کنند که دارای ۷ – ۵ برگ باشد.

برداشت باید قبل از گل دادن گیاه صورت پذیرد.

برای برداشت یک مرحله ای معمولاً گیاه را با ریشه از خاک در می آورند امّا برای دسترسی به برداشت بعدی باید گیاه را از ارتفاع ۲ سانتیمتری قطع کرد.

گیاه کامل را بلافاصله بعد از برداشت تمیز می کنند یعنی برگ های پوسیده را جدا می کنند و سپس گیاه را بسته بندی می کنند امّا بهتر است از شستشوی گیاه تا مرحله فروش یا مصرف خودداری شود.

راندمان محصول اسفناج در حدود ۳۰ تن در هکتار است.

بیماری سفیدک پودری و شته سبز از مهمترین عوامل خسارتزای اسفناج هستند.

منبع:

پرورش سبزی و صیفی– تالیف: اسماعیل پورکاظم