با وجود اینکه روش های مختلف نگهداری و پرورش جوجه های گوشتی در سرتاسر جهان وجود دارد. اما هنوز روش بستر و استفاده از تراشه چوب در اغلب کشورها و به ویژه در ایران بر سایر روش ها ارجحیت دارد. در سامانه یا روش بستر پوشالی ( Litter floor )، جوجه ها از زمان جوجه ریزی در سالن تا رسیدن به وزن کشتار در کف سالن نگهداری و پرورش داده می شوند. مواد یا متریالی که در این روش استفاده می شود عمدتا تراشه چوب می باشد هرچند که در برخی از مناطق از کاه و یا علف خشک نیز استفاده می گردد.
وظایف یک بستر خوب:
بستر خوب و مناسب سه وظیفه اصلی را در مرغداری بر عهده دارد:
۱) جذب رطوبت موجود در فضولات جوجه ها: همان طور که می دانید پرندگان مدفوع و ادرار را به صورت یک جا و مخلوط دفع می کنند در نتیجه فضولات پرندگان دارای رطوبت بالایی است. یک بستر خوب در کنار تهویه مناسب باید بتواند رطوبت حاصل از فضولات پرندگان را تعدیل کند.
۲) جلوگیری از وارد شدن ضربه به کف پای جوجه ها: این وظیفه به ویژه در روزهای اول پرورش بسیار مهم است چراکه جوجه ها در روزهای اول بسیار بازیگوش بوده و تمایل به دویدن بسیار دارند. در نتیجه ایجاد یک بستر مناسب برای کف پای جوجه ها بسیار مهم است.
۳) ایجاد یک عایق حرارتی : جوجه ها رو روزها نخست پرورش نمی توانند به خوبی دمای بدن خود را تنظیم کنند و در نتیجه به تغییرات دمایی بسیار حساس هستند. برخورد جوجه ها با کف سرد سالن می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری ها باشد. مشکلات کلیوی، مدفوع چسبناک و یا گاز دار و بیماری های تنفسی می تواند از نتایج کافی نبودن بستر و یا تماس جوجه ها با کف سرد سالن باشد.
مشخصات یک بستر خوب:
یک بستر خوب باید بتواند هر سه وظیفه فوق را به خوبی انجام بدهد برای این کار باید خصوصیات زیر در یک بستر وجود داشته باشد:
۱) بستر مرغداری باید سبک، نرم و قابل فشرده شدن باشد.
۲) بستر مرغداری باید بتواند به خوبی رطوبت را جذب کرده و به سرعت نیز خشک شود.
۳) قیمت خرید بستر مرغداری باید صرفه اقتصادی داشته باشد و در ثانی بتوان بعدا آن را به عنوان کود مرغی به باغداران و زارعین فروخت.
۴) تمیزی و سالم بودن بستر مرغداری نیز بسیار مهم است. باید بستر را از جایی خریداری کرد که در اطراف آن مرغ و خروس خانگی نگهداری نمی شود. در ثانی بستری که برای مرغداری استفاده می شود باید کپک زده نباشد و بر روی آن علف کش و یا سایر سموم کشاورزی استفاده نشده باشد.
۵) اندازه ذرات بستر مرغداری باید نه خیلی درشت و نه خلی ریز باشد به طوری که قطر ذرات پوشال باید طوری باشد که از الکی با سوراخ ۰/۶ سانتی متری عبور ننماید.
۶) بستر باید از موادی تهیه شود که باعث گرد و غبار در سالن نشود. به عنوان مثال استفاده از کلش به جای تراشه چوب می تواند باعث افزایش میزان گرد و غبار شود. گرد و غبار نیز می تواند زمینه ساز بیماری های تنفسی در طیور شود.
چه مقدار بستر مرغداری باید برای سالن تهیه شود ؟
باید به اندازه ای بستر خریداری شود که قطر بستر در تابستان در حدود ۳ تا ۵ سانتی متر و در زمستان ۵ تا ۸ سانتی متر شود. بنابراین در صورت استفاده از تراشه چوب به ازای هر متر مربع ۳ تا ۵ کیلوگرم و در صورت استفاده از کاه ۲/۵ تا ۴ کیلوگرم برای هر مترمربع کافی خواهد بود.
