روستای کلپورگان تنها موزه زنده سفال جهان

روستای کلپورگان نام روستایی در جنوب شرقی سیستان و بلوچستان و نزدیکی مرز پاکستان است. این روستا در ۲۵ کیلومتری شهرستان سراوان و در ۳۹۰ کیلومتری جنوب زاهدان قرار دارد. «کلپوره» نام گیاهی با مصرف دارویی ویژه منطقه بلوچستان می باشد و شغل اکثریت مردم کشاورزی است و محصولات عبارتند از: خرما، مرکبات و سبزیها. اما تنها مشخصه ای که کلپورگان را از بقیه مناطق متمایز کرده سفالگری آن است. از این‌رو سفالی که هنر دست زنان این منطقه است را سفال کلپورگان می‌دانند. در کلپورگان سفال را «کَپَل» و سفالگران را «کَپَل کَشان» می خوانند.

زنان سفالگر روستای کلپورگان با همکاری مردان روستا، خاک مورد نیاز خود از محلی بنام «مشکوتَک» که در ٢ کیلومتری روستا قرار دارد، انتقال داده و با خمیر نمودن این خاک اشیاء مورد نیاز و دلخواه خود را از گِل رُس می‌سازند. روش تهیه سفال در این روستا بدین صورت است که ابتدا خاک رس و خاجک را با آب بطور کامل مخلوط نموده و گل سفالگری تهیه می کنند. سپس گل سفالگری را با دست و بدون استفاده از چرخ سفالگری در چند مرحله شکل داده و انواع محصولات سفالی را تهیه می کنند. عدم استفاده از چرخ سفالگری در حالی است که بنابر یافته های باستان شناسان، چرخ سفالگری در ایران در دوران مس و سنگ (روستانشینی میانه و جدید، بین ۴۵۰۰ تا ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد) ابداع شده است و این نوع تولید سفال مربوط به دوران پیش از آن یعنی دوران نوسنگی با سفال (روستانشینی آغازین، قدیم و میانه، بین ۹۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد) بوده است. در مرحله بعد، پس از خشک شدن سفال آنرا با رنگی کاملا طبیعی و ماقبل تاریخی که از خیساندن و سایش سنگ تیتوک بدست می آید، بر روی سنگ نقش و نگارهای ماقبل تاریخی ترسیم نموده و بدون رنگ و لعاب دادن، در کوره می پزند.

زنان بلوچ، برای تزیین و نقاشی بر این سفالینه‌ها از سنگ «تیتوک» استفاده می‌کنند. رنگ این سنگ، معمولا قهوه‌ای یا سیاه و جنس آن از نوعی سنگ منگنز است. تقریبا همه نوع محصول سفالی اعم از کوزه، خمره، جام، کاسه، پیاله، فنجان، نعلبکی، گلدان، پارچ، قندان، ظروف پذیرایی، ظروف تزیینی، میوه خوری، شکلات خوری، بشقاب، پیش دستی، دیس، لیوان، قابلمه، دیزی، قلک، آبخوری و غذاخوری پرندگان، قلیان، زیرسیگاری، طرح مجسمه های ماقبل تاریخ و … به همین روش با طرحهای ماقبل تاریخی تولید می شود.

در روستای کلپورگان غذای محلی معروف آن تنورچه نام دارد که از پخته شدن گوشت کامل گوسفند یا مرغ در تنور اندود شده تهیه می شود که بسیار لذیذ است و طرفداران فراوان دارد. نوعی سبزی کوهی خوراکی به نام پترونک نیز در منطقه می روید که پر طرفدار است.

لباس محلی بلوچی، سوزن دوزی، سکه دوزی، حصیربافی، گلیم بافی، زیورآلات سنتی سایر صنایع دستی و سوغات منطقه اند. پیشنهاد می شود در سفر به جنوب شرقی ایران و استان سیستان و بلوچستان از این روستا بازدید نموده و از محصولات صنایع دستی منحصر به فرد، غذاهای لذیذ و سایر محصولات محلی آن بهره مند شوید.

بیشتر بخوانید:

تمین، روستای گردشگری در سیستان