۶ عامل رشد جهانی قیمت کالاهای اساسی/ تورم امروز‌ کشورها نتیجه افزایش قیمت کالاها در دنیاست‌

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، افزایش قیمت کالاهای اساسی در جهان هر روز ادامه دارد و ظاهرا قرار نیست این افزایش‌ قیمت‌ها متوقف شود، رشد قیمت‌های جهانی عاملی برای تورم کشورها و عمدتا کشورهای واردکننده شده است.

تورم در سال جاری به پدیده‌ای جهانی تبدیل شده است و برخی کشورها که ده‌ها سال تورم حداکثر ۲ درصدی داشتند اکنون گرفتار موج بی‌سابقه‌ افزایش مداوم قیمت‌ها شده‌اند.

رئیس بانک جهانی اعلام کرده است احتمالاً ۲ سال طول می‌کشد تا قیمت‌ها در دنیا تحت کنترل درآید، آمریکا و سایر اقتصادهای جهان با نرخ تورمی مواجه هستند که طی چند دهه گذشته بی‌سابقه بوده‌ است.

* رشد قیمت جهانی گندم و دانه‌‌های روغنی بیش از دیگر کالاها

کالاهای اساسی نظیر گندم، دانه‌های روغنی و نهاده‌ها در این میان رشد بیشتری را تجربه کرده‌اند و کشورهایی که این محصولات را وارد می‌کنند در داخل کشور یا باید یارانه اختصاص دهند و یا با قیمت‌های گرانتری به مردم تحویل دهند، در واقع رشد قیمت‌های جهانی عامل مهمی برای تورم کشورهای وارد کننده شده است.

برخی از این محصولات هم خود واسطه تولید ده‌ها محصول است و در رشد قیمت آنها هم تاثیر می‌گذارد، مثلا ذرت که به عنوان خوراک دام استفاده می‌شود در  تولید گوشت، مرغ، تخم مرغ، انواع لبنیات نقش دارد؛ گفته می‌شود که ۷۰ درصد هزینه تولید محصولات پروتئینی را نهاده خوراک آنها تشکیل می‌دهد پس اگر این محصول را به قیمت گرانتری بخریم، هزینه تولید اینها بیشتر شده و روی قیمت نهایی تاثیر می‌گذارد.

* دلایل رشد قیمت‌ها در جهان

برای تشریح دلایل رشد قیمت‌های جهانی در ۳ سال اخیر می‌توان به چندین عامل اشاره کرد که در ادامه توضیح داده شده است.

۱-همه‌گیری بیماری کرونا در دنیا

شیوع ویروس کرونا در اواخر بهمن ۹۸ مهمترین عاملی بود که قیمت‌ کالاهای اساسی را بالا کشید، این بیماری واگیردار توانست عرضه و مبادلات محصولات را مختل کند و زنجیره عرضه به هم ریخت، کشورها پروتکل‌های بهداشتی سختگیرانه تعیین کرده بودند که عبور از این موانع به راحتی میسر نبود.

۲-کاهش سرمایه‌گذاری‌ها

از سوی دیگر هزینه زیادی که این بیماری در پی داشت، موجب شد بخش زیادی از درآمد کشور صرف مقابله با این بحران شود و دولت‌ها فرصتی برای سرمایه‌گذاری و کارهای دیگر پیدا نکردند.

طبق اعلام صندوق بین المللی پول همین الان هم ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشورها صرف مقابله با تبعات ویروس کرونا می‌شود و آنها نقدینگی برای سرمایه‌گذاری ندارند به طوری که سرمایه گذاری کشور‌ها به حداقل رسیده است.

۳-جنگ روسیه و اوکراین

جنگ روسیه و اوکراین، صادرات کالای اساسی به کشورهای دیگر را متوقف یا کند کرد و از سویی تولید را در این کشورها کاهش داد.

این دو کشور در مجموع ۳۰ درصد تولید غلات جهان را دارند و از تولید کنندگان عمده دانه روغنی هم هستند، پس از جنگ، کشتی‌ها نتوانستند از بندر سیاه حرکت کنند و بازار جهانی تشنه محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی شد.

به واسطه جنگ، تولید در این کشورها هم کاهش یافت، به طوری که سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد اعلام کرد که بر اساس یک نظر سنجی از هر چهار روستایی در اوکراین حداقل یک روستایی کار کشاورزی را رها کرده‌اند.

۴-افزایش ذخیره کالای اساسی در انبارها

‌شوک حاصل از جنگ روسیه و اوکراین، در بازارهای جهانی سبب شد که کشورها ذخیره سازی خود را بیشتر کنند مثلا چین نیمی از گندم صادراتی دنیا را در انبارهای خود ذخیره کرده است و این تعادل عرضه و تقاضا را به هم زد.

۵-اعمال محدودیت صادرات و واردات از سوی کشورهای صادر‌کننده

شوک کرونا و جنگ روسیه و اوکراین، برخی کشورها را وادار کرد که روی کالاهای صادراتی خود عوارض در نظر بگیرند با این هدف که واردات را کند یا متوقف کنند و همین عاملی برای تشدید تورم شد؛ پوتین، رئیس جمهور روسیه، از پیش قراولان این تصمیم بود که در ابتدای شیوع ویروس کرونا برای صادرات گندم عوارض دو برابری اعلام کرد دیگر کشورها هم اقدامات مشابهی کردند.

کود شیمیایی که نقش مهمی در تولیدات کشاورزی دارد نیز مقهور این تصمیمات شد، در این‌باره عضو هیات مدیره انجمن وارد کنندگان سم و کود می‌گوید: ‌روسیه صادرات کودهای کامل و نیتروژنه را ممنوع کرده است، ‌وضعیت موجودی بسترهای کشت، بد نیست اما ذخیره کافی از کودهای روسی نداریم.

بنابراین گزارش از آنجا‌ که روسیه یکی از بزرگترین صادرکنندگان کودهای نیتروژن و فسفات در جهان به‌ شمار می‌آید این تصمیم روی عرضه این نهاده موثر در تولید نقش مهمی داشت.

در ادامه چین هم صادرات کودهای نیتروژن و فسفات را به‌منظور حمایت از عرضه داخلی متوقف کرد.

سازمان جهانی خوار و بار کشاورزی (فائو) بارها اقدامات این کشورها را در منع صادرات کود شیمیایی تهدیدی به امنیت غذایی کشورها عنوان کرد.

۶-بحران انرژی

تحریم‌های اروپا علیه روسیه و واکنش متقابل این کشور در کم کردن صادرات به این کشورها قیمت انرژی و سوخت را به شدت افزایش داده است و در برخی کشورها پنج برابر کرده است، در این راستا صنایع که خوراکشان نفت و گاز است هزینه های تولید و نیز قیمت فروششان بالا می‌رود.

بنابراین چالش‌های پیشِ روی کشورها در رشد اقتصادی، تامین امنیت غذا و انرژی، تیره و تار است و صندوق بین المللی پول و بانک جهانی هم چشم انداز روشنی برای آن ندارند، در کنار اینها تغییرات آب و هوایی و گرمایش زمین هم مهمترین عامل محدود‌کننده تولید است و روز به روز هم تقاضا با رشد جمعیت بیشتر می‌شود.

طبق اعلام فائو، برای ‌غلبه بر این بحران، استفاده از تحقیقات و پژوهش‌های محققان در زمینه‌های تولید و انرژی ضرورت است.