گنجی به رنگ سیاه/ ذخایر «بیتومین» ایلام خام‌فروشی می‌شود
ایلام به عنوان یکی از مهمترین مناطق کشور به لحاظ داشتن ماده معدنی بیتومین است، حتی بزرگترین معدن بیتومین کشور در این استان قرار دارد ولی نبود صنایع تبدیلی باعث خام فروشی این ماده شده است.
استان ایلام در غرب ایران یکی از پرظرفیت ترین مناطق کشور به لحاظ آب و خاک، کشاورزی، نفت و گاز، معادن و… است که به دلیل عدم سرمایه گذاری مناسب بسیاری از این ظرفیت‌ها مورد استفاده قرار نگرفته است.
عدم استفاده از ظرفیت‌های استان ایلام امروز باعث شده این استان جزو محروم‌ترین مناطق کشور باشد، در حالی که با سرمایه گذاری با روی هریک از بخش‌ها می‌توان شاهد توسعه استان بود.
وجود ذخایر ارزشمند مواد معدنی از جمله بیتومین که ماده‌ای بسیار ارزشمند محسوب می‌شود، ظرفیت‌های بزرگی را در راه توسعه استان قرار داده و متأسفانه هم اکنون این ظرفیت نیز به دلیل خام فروشی و عدم صنایع تبدیلی در اشتغال و توسعه استان نقش چندانی ندارد.
طبق گفته کارشناسان حوزه صنعت و معدن بیتومین یا قیر طبیعی ماده‌ای معدنی با ۱۷۰ کاربرد در صنایع شیمیایی و پالایشگاهی یکی از مهمترین ذخایر استان ایلام است.
این ماده معدنی که در ساخت مواد اولیه جوهر سازی، صنایع شیمایی، حفاری نفت، لاستیک سازی نیز نقش مهمی دارد، در حال حاضر معدن بیتومین سیاهگل ایوان در استان ایلام به عنوان بزرگترین معدن بیتومین خاورمیانه شناخته می‌شود که متأسفانه اسیر خام فروشی شده است.
وجود بزرگترین معدن بیتومین خاورمیانه در استان ایلام
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت ایلام در این ارتباط در گفت و گو با خبرنگار مهر می‌گوید: بزرگترین معدن بیتومین خاورمیانه در استان ایلام قرار داد و در صورت ایجاد صنایع تبدیلی، باعث ایجاد اشتغال برای بسیاری از جوانان بیکار منطقه می‌شود.
نبی سماواتی ادامه می‌دهد: با توجه به وجود مرز مهران، وجود صنایع تبدیلی در استان می‌تواند راه صادرات محصولات به دست آمده از بیتومین را به راحتی فراهم کند.
وی با اشاره به اینکه مطالعات اکتشاف معادن بیتومین در استان ایلام انجام شده است، می‌افزاید: ۳۰ تا ۸۰ درصد بیتومین را کربن تشکیل می‌دهد و همین عامل باعث شده در بسیاری از صنایع مثل لاستیک سازی، صنعت نفت، صنایع شیمایی، جوهرسازی و… کاربرد داشته باشد.
سماواتی اضافه می‌کند: طبق آمارها، ایران پس از آمریکا و کانادا، سومین ذخیرگاه ماده معدنی بیتومین در دنیا است.
وی با اشاره به اینکه معدن اصلی بیتومین در کشور در پهنه ۲۵۰ کیلومتری شهرستان گیلانغرب در استان کرمانشاه تا شهرستان ایوان در استان ایلام قرار دارد، می‌گوید: از ۱۷ معدن بیتومین در استان ایلام، هفت معدن فعال است و سالانه ۲۲ هزار تن بیتومین در استان برداشت می‌شود.
سماوانی اظهار می‌کند: در حال حاضر معدن بیتومین سیاهگل ایوان در استان ایلام به عنوان بزرگترین معدن بیتومین در کشور و خاورمیانه شناخته می‌شود که طبق بررسی‌های انجام شده دارای یک میلیون تن بیتومین ذخیره است.
وی ادامه می‌دهد: بیتومین برداشت شده در معادن استان ایلام دارای خاکستر پنج الی ۱۵ درصد است و دارای کیفیت مطلوبی است.
گنجی سیاه که خام به فروش می‌رسد
یکی از کارشناس اقتصادی استان ایلام نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه به دلیل نبود صنایع تبدیلی ۷۰ درصد بیتومین برداشت شده در استان صادر می‌شود، می‌گوید: در تمامی معادن استان متأسفانه این ماده معدنی به صورت خام به فروش می‌رسد.
علیرضا پور احمد اضافه می‌کند: برنامه ریزی مشخصی از سوی مسئولان برای تکمیل زنجیره تولید این ماده معدنی با ارزش حتی در کشور هم وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه به همین راحتی نمی‌توان از خام فروشی از ماده معدنی جلوگیری کرد، می‌افزاید: باید شرکت‌های دانش بنیان با برنامه ریزی دقیق بر روی کاربردهای این ماده معدنی، باعث جلوگیری از خام فروشی بیتومین شوند.
پوراحمد عنوان می‌کند: تنها ۳۰ درصد بیتومین برداشت شده در کشور دانه بندی و آن هم برای تولید ایزوگام استفاده می‌شود و مابقی آن به صورت خام به دیگر کشورهای دنیا صادر می‌شود.
استان ایلام مستعد کارخانه فرآوری بیتومین
وی ادامه می‌دهد: نکته جالب اینکه به علت نبود کارخانجات داخلی، بیتومین صادر شده بعد از فرآوری در خارج از کشور با قیمتی گزاف به کشور باز می‌گردد.
وی می‌افزاید: به طور مثال سالانه بیش از سه هزار تن انواع تونر یا همان پودر استفاده در دستگاه‌های کپی در کشور مصرف می‌شود که جالب اینکه ماده اولیه همین تونر بیتومین است که به گرم خریداری می‌شود و این یعنی خروج ثروت و ارز از کشور.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه کشورمان از داشتن کارخانه فرآوری بیتومین محروم است، می‌افزاید: واقعاً نیاز است کارخانه فرآوری بیتومین در کشور راه اندازی شود که در این زمینه استان ایلام مستعد احداث چنین کارخانه‌ای است.
پور احمد بیان می‌کند: در صورت احداث واحد فرآوری بیتومین در کشور، علاوه بر اشتغال و رونق تولید، کشور از واردات محصولات بسیار زیادی بی نیاز می‌شود.
تلاش برای فاز فرآوری بیتومین در استان ایلام
رئیس سازمان صمت استان ایلام نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به وجود ذخایر ارزشمند بیتومین در شهرستان ایوان، می‌افزاید: اولین اقدام سازمان صمت استان آغاز مطالعات اکتشافی در ۶ محدوده این شهرستان بوده که در صورت مثبت بودن نتایج، می‌توان وارد فاز فرآوری بیتومین در استان شد.
رضا محمدرحیمی بیان می‌کند: در حوزه معدن باید اولین قدم بحث اکتشافات و نتایج مطالعاتی یعنی بحث‌های کمی و کیفی مثبت باشد، بعد سراغ حوزه فرآوری شد.
وی با اشاره به اینکه تاکنون مطالعات سه محدوده اکتشافی توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران پایان یافته است، ادامه می‌دهد: مطالعات سه محدوده دیگر در دست اجرا است.
محمدرحیمی بیان می‌کند: در حال حاضر بیش از ۱۵ نوع ماده معدنی در استان ایلام از ۵۳ معدن استان برداشت می‌شود و ظرفیت تولید معادن استان سالانه ۱۰ میلیون تن است.
وی ادامه می‌دهد: آلوویوم، گچ، آهک، شن و ماسه، مارن و بیتومین از مهمترین ذخایر و تولیدات معادن این استان محسوب می‌شود.
با توجه به کاربردهای متعدد بیتومین در تولید محصولات مختلف، می‌توان از ظرفیت‌های دخایر ارزشمند بیتومین در استان ایلام برای ایجاد صنایع تبدیلی و جانبی استفاده کرد.
در استان ایلام که امروزه بیکاری و نبود طرح طرح‌های اشتغالزایی باعث مهاجرت جوانان به شهرهای دیگر شده است، احداث کارخانه‌های فرآوری می‌تواند منجر به رونق اشتغال در استان شود.
البته ظرفیت دیگر مواد معدنی که بیشتر در مصالح ساختمانی کاربرد دارند، در استان ایلام نیز وجود دارد که همگی آنها مستعد ایجاد کارخانه‌های فرآوری است.
مزیت بزرگ استان ایلام، وجود مرز مهران برای صادرات محصولات مختلف به خصوص به کشور عراق است، البته همه این اقدامات نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری است.
