سهم بخش کشاورزی از مصرف آب ۷۰درصد است

به گزارش خبرنگار ایانا، عباس زارع، مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری کشوری در نشست خبری امروز خود با اشاره به اینکه حدود ٢ میلیون هکتار از این اراضی به سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز شده و از اراضی مدرن نیز حدود ٢٠٠ هزار هکتار به این سامانه‌ها تجهیز شده‌اند و حدود ١٣٠ هزار هکتار نیز در دست اجراست، بر سهم حدود ۷۰ درصدی بخش کشاورزی در مصرف آب نیز تأکید کرد.

کاهش سطح زیر کشت در کنار افزایش تولید

او اراضی آبی کشور را ۸.۷ میلیون هکتار اعلام کرد که طبق برنامه قرار است با توجه به اهمیت آب در کشور به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز شوند که از این میزان ۳.۲ میلیون هکتار از آن اراضی پایاب و مدرن و ۵.۵ میلیون هکتار اراضی غیرپایاب و سنتی هستند.

زارع در پاسخ به انتقادی که کارشناسان در قالب افزایش سطح زیر کشت با اجرای این سامانه‌ها مطرح می‌کنند، تأکید کرد: اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در اراضی آبی کشور منجر به کاهش سطح زیر کشت به ۸.۴ میلیون هکتار و در مقابل، افزایش قابل توجه تولید شده است.

نقش سامانه‌ها در بهره‌وری کشاورزی چقدر است؟

به گفته مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری کشوری تجهیز زمین‌های کشاورزی به آبیاری نوین باعث افزایش ۴۴درصدی راندمان آب در مزرعه، افزایش ۳۰درصدی عملکرد محصول، کاهش ۳۰درصدی مصرف نهاده‌ها و کاهش ۲۵درصدی مصرف انرژی در آب‌‌های استحصالی از چاه‌ها می‌شود.

سهم سامانه‌های نوین آبیاری در لایحه بودجه ۹۹

او در رابطه با بودجه سامانه‌های نوین آبیاری در لایحه بودجه ۱۳۹۹ نیز گفت: ۱۵۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی و ۵۰۰ میلیارد تومان از بودجه سنواتی ۹۸ برای انجام آبیاری نوین اختصاص یافته که با این اعتبارات حدود ١٧٠ هزار هکتار از اراضی به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز می‌شوند.

تنها ۲۰درصد اعتبارات صندوق توسعه ملی تخصیص یافت

زارع همچنین از عدم تخصیص کامل اعتبارات صندوق توسعه ملی مطابق برنامه‌ها خبر داد و گفت: از سال ۹۵ که اعتبارات صندوق توسعه ملی برای این سامانه‌ها در نظر گرفته شد، جز در سال ۹۷ که اعتبارات ۲۵درصد کمتر از آنچه در نظر گرفته شده بود‌ تخصیص یافت‌، در تمامی سال‌ها تخصیص به‌صورت ۱۰۰درصدی انجام گرفت. با این حال امسال تنها ۲۰ درصد اعتبارات صندوق توسعه ملی تخصیص یافته و امیدواریم این میزان تا سه ماهه نخست سال آتی به‌طور کامل تخصیص داده شود.

مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری به اهمیت آبیاری نوین در کشور پرداخت و گفت: با توجه به محدودیت آب کشور که یک‌سوم بارش جهانی را داریم و همچنین کاهش ۵۰ درصدی روان‌آب‌ها و بیلان منفی سفره‌های زیرزمینی، انجام آبیاری‌های نوین جزو پروژه‌های مهم اقتصاد مقاومتی مصوب شده است.

زارع  همچنین افزود: در ارزیابی‌هایی که قبلا انجام شد، تصور بر این بود که بیش از ۴ میلیون از اراضی کشور را  نمی‌توان به آبیاری نوین تجهیز کرد، اما با پیشرفت فناوری و تنوع در سامانه‌ها که اکنون به ۹ سامانه رسیده است، امکان پوشش بیشتر اراضی تقریبا ایجاد شده است.

کاهش به‌کارگیری سامانه‌های آبیاری بارانی به ۲۴درصد در سال ۹۷

مشاور وزیر جهاد کشاورزی همچنین با بیان اینکه اکنون ظرفیت تجهیز سالانه ۴۰۰ هزار هکتار در سال به سامانه‌های نوین وجود دارد، گفت: از سال ۶۹ که توسعه آبیاری نوین در کشور آغاز شده، بیشتر با روش‌های بارانی بود، اما اخیرا به این نتیجه رسیدیم که باید آبیاری‌ها به سوی قطره‌ای و موضعی پیش برود چراکه در آبیاری بارانی امکان تبخیر آب و همچنین شستن خاک نسبت به مدل‌های دیگر آبیاری بیشتر است. بر این اساس، از ابتدای سال ۶۹ تا سال ۹۳، ۵۷درصد آبیاری از طریق سامانه‌های آبیاری بارانی بود که این سهم در سال ۹۴ به ۴۱درصد، در سال ۹۵ به ۳۵درصد، در سال ۹۶ به ۳۳ درصد و در سال ۹۷ به ۲۴ درصد کاهش یافته است.

سهم ۸۵درصدی دولت در تأمین مالی سامانه‌های نوین آبیاری

مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری همچنین درباره سهم دولت در تأمین مالی این پروژه‌ها گفت: ۸۵ درصد هزینه‌های اجرای سامانه‌های نوین آبیاری به‌صورت بلاعوض توسط دولت و ۱۵ درصد آن از سوی کشاورز پرداخت می‌شود.

وی البته در ادامه با توضیحاتی که درباره مدل‌های آبیاری داد به‌طور میانگین در حقیقت سهم دولت میانگین ۶۵ تا ۷۰ درصد شد. به عبارتی برای هر هکتار دولت حدود ۱۷ و نیم میلیون تومان پرداخت می‌کند.

او در این میان اعلام کرد: هر کشاورز تنها اجازه استفاده از یک بار از تسهیلات دولتی را برای پروژه‌های آبیاری دارد و ما رصد می‌کنیم امکان دوبار پرداخت وجود نداشته باشد.

وجود ظرفیت ایجاد سالانه ۴۰۰ هزار هکتار سامانه‌های نوین آبیاری به‌شرط وجود اعتبار

مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه بخش خصوصی از این طرح استقبال خوبی کرد، گفت: ۱۶۰۰ مجری در عرصه اجرای سامانه‌های نوین آبیاری، حدود ۴۰۰ مشاور که مطالعه و طراحی را انجام می‌دهند و ۳۵۰ تولیدکننده لوله و لوازم و تجهیزات آبیاری حضور دارند.

به گفته زارع بر اساس برنامه ششم قرار است ۴۰۰ هزار هکتار و بر اساس برنامه اقتصاد مقاومتی ۲۵۰ هزار هکتار به‌شرط وجود اعتبار به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز شود، اما طبق بودجه‌ای که در اختیار می‌گذارند بر اساس توافق سازمان برنامه بودجه سالانه انجام بیش از ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار هکتار آبیاری نوین امکان‌پذیر نیست.

وزارت نیرو پدیرفته مصرف آب در کشاورزی ۹۰درصد نیست

او در ادامه در پاسخ به پرسش ایانا درباره اینکه میزان مصرف آب در بخش کشاورزی چقدر است، گفت: وزارت نیرو اعلام می‌کند ۹۰ تا ۹۲  درصد میزان مصرف آب در بخش کشاورزی است، اما این از نظر ما اشتباه است چرا که آنها آبی را که از کانال ۲ خارج می‌شود به‌عنوان آب کشاورزی به حساب می‌آورند و  در حالی‌که بخشی از آب در مسیر تبخیر می‌شود و حتی آبی که به داخل مزرعه می‌رود نیز کامل به مصرف گیاه نمی‌رسد. اخیرا وزارت نیرو پذیرفته که مصرف آب در کشاورزی ۹۰درصد نیست و چیزی در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد است. با این حال، با توجه به اینکه آمار جامعی در مورد میزان مصرف آب در کشور وجود ندارد، وزارت نیرو به‌عنوان متولی منابع آبی کشور باید آمارهای متقن و دقیقی در این زمینه ارائه دهد.

زارع همچنین گفت: در ارتباط با بحث هوشمندسازی، سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای میان وزیر جهاد کشاورزی با وزیر ارتباطات منعقد شد که در راستای توسعه زیرساخت‌های سامانه‌های هوشمند بود به‌نحوی‌که وزارت ارتباطات زیرساخت‌های مناسب را تهیه کند و بهره‌برداری آن به عهده وزارت جهاد کشاورزی باشد. چندین فراخوان هم برای تمام شرکت‌های دانش‌بنیان ارسال شد تا پروژه‌های خود را ارائه دهند و ما بتوانیم از حضور آنها نیز در شیوه های نوین آبیاری استفاده کنیم. این طرح در برخی استان‌های فارس، کرمانشاه، یزد و بخش از سیستان و بلوچستان به صورت پراکنده اجرا شد اما هنوز نتوانستیم به مدیریت هوشمند کامل هم به لحاظ تولید اطلاعات آنلاین و ارسال اطلاعات برسیم.

برگزاری نمایشگاهی برای افزایش آگاهی کشاورزان

در ادامه زارع از برگزاری چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کشاورزی سامانه‌های نوین آبیاری خبر داد و گفت: این نمایشگاه از ۲۴ تا ۲۷ دی در نمایشگاه بین‌المللی برگزار می‌شود. در این نمایشگاه ۱۶۰ غرفه وجود دارد که ۱۱۴ غرفه مربوط به سامانه‌های آبیاری است.

وی گفت: برگزاری این نمایشگاه برای افزایش آگاهی کشاورزان و همچنین آشنایی با آخرین تجهیزات آبیاری بسیار مطرح است.

مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری همچنین اظهار کرد: ۹۵درصد لوازم و تاسیسات آبیاری در داخل تولید می‌شود و به همین دلیل است که با توجه به شرایط دشوار ناشی از تحریم در این حوزه شاهد افزایش قیمت نبودیم.